EU cảnh báo hành động với thành viên
Theo tờ Notes From Poland (Ba Lan), sự chậm trễ của Ba Lan trong việc giải quyết chiến dịch biểu tình của các hãng vận tải nước này ở biên giới với Ukraine đã khiến Liên minh châu Âu (EU) nổi giận.
Tính đến sáng ngày 10/12, đã có khoảng 3.500 xe tải bị chặn ở phía Ba Lan, không thể đi vào lãnh thổ Ukraine. 4 trong số 8 cửa khẩu biên giới giữa hai phía đều bị các tài xế xe tải Ba Lan phong tỏa. Chiến dịch biểu tình này đã bùng nổ từ đầu tháng 11 và kéo dài trong suốt thời gian qua.
Những người tham gia cáo buộc rằng, việc EU đồng ý miễn giấy phép cho các hãng vận tải hàng hóa đường bộ của Ukraine đã tạo điều kiện cho các tài xế Ukraine hạ giá thành và cung cấp một số dịch vụ vốn không được phép.
Sau Ba Lan, tại biên giới Ukraine với Slovakia và Hungary cũng diễn ra các cuộc biểu tình tương tự, tạo nên tình trạng hỗn loạn chưa từng có. Ba quốc gia này là các thành viên của EU, đồng thời là đồng minh trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).
Đáng nói, vụ việc diễn ra khi Ba Lan đang trong tiến trình chuyển giao quyền lực sau bầu cử. Theo Trung tâm phân tích chính sách châu Âu (CEPA – trụ sở tại Washington DC), khoảng trống quyền lực tại Ba Lan sau bầu cử không chỉ gây ra cuộc khủng hoảng này, mà còn cho phép các nhóm bên lề khơi dậy xu hướng chống Ukraine.
Do sắp mãn nhiệm, chính phủ cũ của Ba Lan có rất ít động lực để giải quyết vấn đề khó khăn. Cách dễ dàng nhất là chuyển giao những vấn đề phức tạp sang cho nội các mới của tân Thủ tướng Donald Tusk, nhậm chức hôm thứ Tư 13/12.
Các tài xế xe tải Ba Lan đã tổ chức biểu tình ở biên giới với Ukraine. Ảnh: Getty
Trước tình hình rối ren, tân Bộ trưởng Bộ Nội vụ Ba Lan khi đến thăm biên giới giữa hai phía hôm 4/12 đã thông báo sẽ tìm cách khôi phục hệ thống cấp phép nhập cảnh đối với xe tải Ukraine như giai đoạn trước xung đột ở Ukraine.
Ý tưởng đã được phía Ba Lan đề xuất tại cuộc họp Hội đồng vận tải EU ở Brussels. Tuy nhiên, Ủy ban giao thông vận tải EU bác bỏ đề xuất này và kêu gọi chấm dứt biểu tình.
Ủy viên EU phụ trách giao thông Adina-Ioana Valean bày tỏ sự thất vọng rằng "không ngờ một ý tưởng như vậy lại được khởi xướng".
Hãng truyền thông Đức Deutsche Welle dẫn lời bà Adina-Ioana Valean: "Chúng ta không thể cứ thảo luận về các cam kết chung mỗi khi có biểu tình ở các quốc gia thành viên. Tôi kêu gọi mọi người tỉnh táo và dỡ bỏ phong tỏa biên giới càng sớm càng tốt".
Trước đó, phát biểu trên Đài phát thanh Ba Lan RMF FM, bà Adina-Ioana Valean cảnh báo rằng, EU có thể sẽ có hành động pháp lý chống lại Ba Lan liên quan tới tình trạng phong tỏa biên giới.
"Chúng ta hãy tiếp tục đối thoại, nhưng chúng tôi có quyền can thiệp vào vấn đề này, thậm chí thông qua quy trình xử lý vi phạm đối với những phía không tôn trọng các quy tắc và không tuân thủ pháp luật của EU, tỏ ra thiếu thiện chí khi tìm kiếm giải pháp" – Bà Adina-Ioana Valean cảnh báo.
"Tôi ủng hộ quyền biểu tình, nhưng Ukraine là quốc gia đang có chiến sự, không thể bắt họ làm ‘con tin’ bằng cách phong tỏa hoàn toàn biên giới" – Bà Valean nói.
Ba Lan sau đó kêu gọi triệu tập một Ủy ban vận tải chung EU - Ukraine. Đài RMF cho biết, bà Valean đồng tình rằng ủy ban này sẽ họp, nhưng chỉ sau khi tình hình phong tỏa biên giới được dỡ bỏ.
Bà kêu gọi chính phủ Ba Lan làm việc với những người biểu tình, thay vì chuyển yêu cầu của họ tới EU, đồng thời bày tỏ hy vọng rằng liên minh cầm quyền mới ở Ba Lan sẽ giải quyết được vấn đề này.
Hàng nghìn xe tải tắc nghẽn ở biên giới Ukraine - Ba Lan. Ảnh: EPA
Tình hình có chuyển biến nhưng vẫn rối ren
Thông qua tài khoản chính thức trên X, tân Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ba Lan ông Dariusz Klimczak cho biết dự kiến có cuộc gặp gỡ và làm việc với những người biểu tình.
"Tôi sắp gặp gỡ các tài xế tham gia biểu tình. Tôi sẽ bắt đầu bằng việc trò chuyện với những người cảm thấy bị tổn thương và bỏ rơi. Đây là bước đầu tiên mà tôi sẽ tiến hành trong những ngày đầu tiếp quản công việc" – Ông Klimczak cho hay.
Trong khi đó, Đài RMF dẫn lời cảnh sát khu vực của Ba Lan cho biết, tuyến đường số 12 nằm giữa thành phố Chelm và biên giới với Ukraine tại Dorohusk (Lubelskie) đã được dỡ phong tỏa. Giao thông đã được khôi phục, trước tiên theo hướng Ukraine – Ba Lan, sau đó được khai thông theo hướng ngược lại.
Các tài xế xe tải Ba Lan chưa chịu dừng chiến dịch biểu tình. Ảnh: Getty
Đài này cho biết, vào ngày 11/12, Thị trưởng vùng Dorohusk Wojciech Sawa đã yêu cầu các tài xế Ba Lan tại cửa khẩu này giải tán biểu tình, tuy nhiên, tới chiều cùng ngày, một chiếc xe tải bị hỏng đã đứng chắn ngang đường, tiếp tục cản trở giao thông cả hai chiều. Hai ngày sau, tình trạng này mới được khắc phục.
Tuy nhiên, Tòa án quận ở Lublin đã nhận được đơn kháng cáo chống lại quyết định giải tán biểu tình của ông Sawa.
Khi tới tìm hiểu, phóng viên của Đài RMF được thông báo rằng, các hãng vận tải Ba Lan đã nộp đơn xin phép tiến hành một cuộc biểu tình khác, dự kiến bắt đầu vào ngày 18/12. Như vậy, có nguy cơ cửa khẩu Dorohusk sẽ bị phong tỏa một lần nữa.
Các tài xế khác của Ba Lan vẫn đang tiếp tục cuộc biểu tình ở 3 cửa khẩu còn lại.
Hãng thông tấn Ukrinform (Ukraine) ngày 14/12 dẫn lời người phát ngôn của Cơ quan Biên phòng Nhà nước Ukraine Andriy Demchenko cho biết, có khoảng 2.600 xe tải đang mắc kẹt ở 3 cửa khẩu này.
Yulia Klymenko - Phó chủ tịch thứ nhất của Ủy ban Nghị viện về Giao thông và Cơ sở hạ tầng Ukraine cho biết, Kiev đã thiệt hại ít nhất 1,4 tỷ hryvnia (khoảng 38 triệu USD) kim ngạch xuất khẩu sau khi biên giới với Ba Lan bị phong tỏa.
Trong khi đó, từ khi biểu tình bùng nổ, Tổng thống Volodymyr Zelensky hiếm khi lên tiếng. Ông nói với các phóng viên hôm 26/11: "Tôi tin rằng chúng ta cần có một chính sách cân bằng. Chúng ta cần có kế hoạch hành động. Mọi thứ đang được tiến hành. Tôi tin tưởng rằng chúng ta sẽ đạt được mọi thứ. Tôi nghĩ chúng ta cần cho người hàng xóm của mình (Ba Lan) một chút thời gian".