Hiệp hội các cựu nhân viên tình báo vì sự ứng xử đúng mực (VIPS) là một tổ chức bao gồm các cựu sĩ quan, nhân viên thuộc cộng đồng tình báo Mỹ, chuyên gia ngoại giao và các nghị sĩ quốc hội thành lập năm 2002. VIPS là một trong những tổ chức đầu tiên lên tiếng chỉ trích lập luận của chính quyền Mỹ biện hộ cho cuộc tấn công Iraq năm 2003.
VIPS hoạt động ủng hộ một chính sách ngoại giao và an ninh dựa trên các lợi ích quốc gia đích thực của Mỹ chứ không phải xuất phát từ những mối đe dọa được dàn dựng phục vụ các ý đồ chính trị.
Trước bối cảnh tình hình chiến sự Syria đang chứng kiến những diễn biến khó lường, VIPS vừa viết một lá thư gửi lên Tổng thống Donald Trump cảnh báo ông về nguy cơ xảy ra một cuộc đụng độ Nga - Mỹ "đang ở mức cao hơn bao giờ hết", đặc biệt khi Nga đã triển khai tới đây một số lượng vũ khí chưa từng có tiền lệ.
Chúng tôi xin trân trọng gửi tới độc giả nội dung tóm lược của bức thư này:
Thưa Tổng thống,
Chúng tôi lo ngại rằng, có lẽ ông đã không được báo cáo đầu đủ về những xung đột tại Tây Bắc Syria, nơi các lực lượng vũ trang Syria cùng với sự hỗ trợ của Nga đã tiến hành một chiến dịch tấn công toàn diện để chiếm lại tỉnh Idlib hiện đang bị các phần tử khủng bố al-Nusra/al-Qaeda/IS kiểm soát.
Người Syria gần như chắc chắn sẽ giành chiến thắng, như những gì họ đã từng hành động ở Aleppo hồi cuối năm 2016. Và cũng như ở Aleppo, đó sẽ là sự tàn sát không thể diễn tả được, trừ phi, cuối cùng, có một ai đó nói với phiến quân nổi dậy rằng sự nghiệp của chúng đã thất bại.
Ai đó ở đây chính là ông. Israel, Saudi Arabia và một số quốc gia khác muốn kéo dài sự bất ổn đang dung túng cho các phần tử nổi dậy, họ đảm bảo với chúng rằng, chính ông, ngài Tổng thống sẽ sử dụng quân đội Mỹ để bảo vệ lực lượng nổi dậy ở Idlib, và có thể tấn công cả Damascus.
Chúng tôi tin rằng các cố vấn cao cấp của ông đang khuyến khích các phần tử nổi dậy suy nghĩ theo cách này và các phụ tá cao cấp nhất của ông đang vơ lấy công lao trong chính sách chuyển đổi từ việc rút quân khỏi Syria sang một cuộc chiến tranh bất tận tại đây.
Nhưng lần này thì rất khác.
Các đơn vị hải quân và không quân Nga trang bị tên lửa hiện đang triển khai tại Syria với số lượng chưa từng có tiền lệ, sẵn sàng tấn công những thế lực nào có ý định can thiệp vào chiến dịch truy quét tận gốc các phần tử khủng bố ở Idlib.
Chúng tôi cho rằng ông chắc hẳn đã được báo cáo về điều này, chí ít cũng ở mức độ nào đó. Nhưng quan trọng hơn, chúng tôi biết rằng các cố vấn của ông có xu hướng phủ nhận, theo một cách đầy nguy hiểm, các khả năng và ý đồ của Nga.
Chúng tôi không muốn ông phải ngạc nhiên khi người Nga bắt đầu khai hỏa các tên lửa của họ. Viễn cảnh về một cuộc đối đầu trực tiếp giữa các lực lượng Nga - Mỹ ở Syria đang ở mức cao hơn bao giờ hết. Chúng tôi không chắc ông có nhận ra điều đó không.
Tàu khu trục Donald Cook của Hải quân Mỹ phóng tên lửa trong một cuộc tập trận năm 2017
Tình hình thậm chí còn diễn biến nguy hiểm hơn bởi các lãnh đạo Kremlin không chắc chắc ai mới là người nắm quyền quyết định ở Washington lúc này. Đây không phải là lần đầu tiên Tổng thống Putin phải đối mặt với sự không chắc chắn này.
Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên các lực lượng Nga đã triển khai một số lượng khí tài đông đảo như vậy ở khu vực và luôn sẵn sàng lâm trận. Mức độ rủi ro là rất cao.
Chúng tôi hy vọng Cố vấn an ninh Quốc gia John Bolton đã báo cáo chính xác với ông những gì đã diễn ra trong các cuộc hội đàm gay gắt với người đồng cấp Nga ở Geneva vài tuần trước đây.
Theo quan điểm của chúng tôi, chúng tôi dám cá rằng Kremlin không chắc liệu ông Bolton có thay mặt ông phát biểu một cách trung thực hay lại là người nói thay ông.
Cách tốt nhất để đảm bảo với Tổng thống Putin rằng ông mới là người kiểm soát chính sách của Mỹ đối với Syria là hãy sớm công khai phát biểu về việc này, nói rõ các ý định của ông. Còn nếu ông muốn mở rộng cuộc chiến, John Bolton đã dẫn ông đi đúng hướng rồi đó.
Nếu ông thực sự mong muốn làm dịu tình hình, ông có thể cân nhắc tới giải pháp gọi là "ngừng bắn phủ đầu". Có nghĩa là, cả tổng thống của Mỹ và Nga nên đưa ra một cam kết công khai đẩy mạnh các tiến trình trước khi xảy ra một cuộc đụng độ giữa các lực lượng vũ trang Nga - Mỹ.
Chúng tôi tin rằng, trong tình hình hiện nay, đây là bước đi đặc biệt cần thiết để ngăn chặn cuộc chiến tranh leo thang.
Đại diện VIPS kính thư và ký tên.
Hệ thống phòng không S-400 được Nga triển khai tới Syria vào tháng 1/2018