Nguyễn Đức Dương, lớp 8A, Trường THCS thị trấn Tân Dân, huyện Yên Dũng (Bắc Giang) là gương mặt gây ấn tượng tại Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên và nhi đồng toàn quốc năm 2019.
Với chiếc máy cấy lúa, nam sinh này đã giành giải 3 của cuộc thi. 'Ý tưởng nảy ra trong đầu em vào một lần em ra cánh đồng xem các bác cấy lúa. Từ chiếc máy cấy người ta sử dụng trước đây, em muốn gắn thêm động cơ điện vào, giảm được sức lao động cho con người.
Đức Dương (phải) trong một tiết học tại trường
Người đầu tiên em chia sẻ ý tưởng là thầy Nguyễn Đức Quỳnh (SN 1980), giáo viên Vật lý trường THCS thị trấn Tân Dân. Thầy khen ý tưởng hay và khuyến khích em bắt tay vào thực hiện luôn’.
 Học sinh Bắc Giang thuyết trình tại Cuộc thi Sáng tạo Thanh thiếu niên và nhi đồng tỉnh Bắc Giang năm 2019 (Ảnh: báo Bắc Giang) |
Cậu học trò lớp 8 khởi động ý tưởng của mình bằng việc đặt mua linh kiện trên mạng, khoảng 4 triệu đồng. Trong quá trình làm, không ít lần thất bại nhưng thầy và trò vẫn không bỏ cuộc.
Từ lúc có bản vẽ đến lúc hoàn thành chiếc máy cấy lúa, hai thầy trò mất khoảng 6 tháng với khá nhiều chi tiết phải chỉnh sửa nhiều lần.
‘Khâu khó khăn nhất là thiết kế bộ điều khiển từ xa. Ban đầu em định gắn động cơ vào máy, sau đó điều khiển bằng tay. Khi điều khiển máy chạy, người phải đi cùng máy ở dưới ruộng.
 Thầy giáo Nguyễn Đức Quỳnh (phải) chia sẻ về hành trình hỗ trợ học trò chế tạo máy cấy lúa |
Tuy nhiên các thầy cô gợi ý cho em nên làm điều khiển tự động để người dân không phải lội xuống ruộng điều khiển máy, tránh được cái rét vào mùa đông.
Em và thầy Quỳnh đã liên hệ với các kỹ sư trường Cao đẳng Việt Hàn (Bắc Giang) nhờ tư vấn về điểu khiển’.
Hiện chiếc máy cấy của Dương được điều khiển qua phần mềm smart phone.
‘Đầu hè 2019, chiếc máy được đưa ra cánh đồng để thử nghiệm. Lần đầu tiên, mạ không đều và nhiều cây bị nổi lên mặt ruộng. Sau đó, hai thầy trò tiếp tục ghép thêm 2 thanh ép nhằm đẩy đất 2 bên vào, giữ chắc mạ đứng yên dưới bùn, tránh việc mạ bị nổi lên’, Dương kể.
Máy cấy lúa của Đức Dương làm bằng sắt gồm một số bộ phận chính như: Khung máy, bàn trượt, giàn đựng mạ, hệ thống chuyền động, tay cấy… Kết cấu máy vững chắc, thiết kế đơn giản, gọn nhẹ, trọng lượng từ 22-23 kg, dễ di chuyển ở mọi địa hình.
Theo tính toán, 1 phút máy cấy được 120 khóm, 1 giờ cấy được 180 m2 (tức 0,5 sào bắc bộ), công suất này bằng 6 người cấy thủ công. Máy cấy cùng lúc 2 hàng lúa, mật độ hàng cách hàng 200 mm - 230 mm.
Máy để được 2 khay mạ, mỗi khi hết người nông dân có thể tiếp mạ một cách dễ dàng.
Điều đặc biệt, chiếc máy này ‘ghi điểm’ khi được đánh giá là thân thiện với môi trường do không sử dụng nhiên liệu đốt như xăng dầu, chỉ dùng điện qua ắc quy.
‘Ngoài việc tăng năng suất, máy cấy còn cấy lúa thẳng hàng, đều và đẹp hơn so với sức người’, thầy Đức Quỳnh, người đồng hành cùng Dương, khẳng định.
‘Khi nghe học trò trình bày ý tưởng, tôi thấy nó rất hợp lý, khả thi nên hết sức hỗ trợ. Sau giờ học, hai thầy trò lại dành thời gian cho chiếc máy này, có lúc sau 12 giờ đêm vẫn chưa nghỉ’, thầy giáo chia sẻ.
Anh cho biết, chi phí sản xuất máy khoảng 10 triệu đồng.
 Thầy và trò khẳng định, họ sẽ tiếp tục cải tiến, hoàn thiện sản phẩm |
‘Sau này, khi được đưa vào xuất hàng loạt, giá thành sản phẩm sẽ giảm xuống. Sắp tới chúng tôi sẽ tiếp tục cải tiến, nâng cao sản phẩm này’, thầy Quỳnh cho biết thêm.
Thực hiện từ tháng 3 đến 10/2019, Đức Dương cùng chiếc máy cấy lúa tự động lên đường tham dự kỳ thi Sáng tạo Thanh thiếu niên và nhi đồng toàn quốc trong tâm trạng khá lo lắng và áp lực của cậu học trò.
Tuy nhiên sản phẩm bắt nguồn từ tình yêu với người nông dân đã giúp nam sinh Bắc Giang dành giải ba một cách thuyết phục.
Mặc dù đạt giải ở bộ môn Vật Lý nhưng Dương lại thừa nhận, mình giỏi Toán học và Tiếng Anh hơn. Ngoài thời gian học ở trường, việc đọc sách đặc biệt là sách khoa học, nghiên cứu là sở thích đặc biệt của em.
Sinh ra trong gia đình có bố mẹ là giáo viên, Dương được bố mẹ ủng hộ và hỗ trợ rất lớn với những ý tưởng, sáng tạo của mình.
Cô Nguyễn Thị Kim, Hiệu trưởng THCS Tân An chia sẻ: ‘Dương là học sinh ngoan, chăm chỉ, nhiều năm liền là học sinh xuất sắc.
Năm vừa rồi em đạt giải Nhì và Ba cuộc thi HSG huyện môn Tiếng Anh và Toán, em cũng từng đạt giải HSG Quốc gia về môn Tiếng Anh. Tính cách em ít nói, trầm tính, thích làm việc, nghiên cứu mày mò về khoa học.
Hiệu trưởng này chia sẻ thêm: ‘Với học sinh đam mê nghiên cứu khoa học, chúng tôi chủ trương hỗ trợ, khuyến khích các em biến các ý tưởng sáng tạo của mình thành hiện thực.
Ngoài Dương, các học sinh của trường cũng từng chế tạo máy xử lý rác thải, dầu gội đầu không hóa chất, máy nông nghiệp đa năng… đạt giải tại các cuộc thi’.