Trả lời Thời báo Hoàn Cầu ngày 18/1, chuyên gia Vương Kiện Dân từ Sở nghiên cứu Đài Loan thuộc Viện khoa học xã hội Trung Quốc, nói rằng đề xuất của Bolton là động thái thể hiện sức mạnh của chính quyền Trump và đẩy chính phủ Trung Quốc vào thế khó trong vấn đề Đài Loan.
Ông Vương cho rằng, quan điểm trên không có chỗ đứng về pháp lý.
Trong bài phân tích mới đăng trên tờ Wall Street Journal có tiêu đề "Nhìn nhận lại về chính sách 'Một Trung Quốc'", Bolton nhận định Bắc Kinh đã điều tàu sân bay Liêu Ninh hoạt động rầm rộ ở Tây Thái Bình Dương và đi qua eo biển Đài Loan, "chỉ vì bất mãn với cuộc điện đàm giữa Tổng thống đắc cử Donald Trump với nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn".
Bolton kêu gọi Washington tăng cường bán vũ khí cho Đài Loan và điều động một phần lực lượng đóng tại Okinawa, Nhật Bản tới Đài Loan.
Theo John Bolton, so với Okinawa và đảo Guam, Đài Loan nằm gần lục địa Đông Á hơn, cho phép Mỹ triển khai lực lượng nhanh hơn trong trường hợp tình huống khẩn cấp phát sinh.
Trả lời Fox News, ông Bolton cho hay đối với nhiều người Mỹ mà nói, chính sách "Một Trung Quốc" đã trở thành "lời nguyền", giống như một điều bất khả xâm phạm và không được phép nghi ngờ.
"Nhưng vấn đề là, đó là quyết định của năm 1972," Bolton nói. "Ngày nay, chỉ cần Bắc Kinh lên tiếng thì một số người sẽ nói rằng Trung Quốc sở hữu lượng lớn nợ của Mỹ, Mỹ phải cúi đầu."
Ông Bolton cũng nói đây chỉ là quan điểm cá nhân ông này, chưa được thảo luận với ông Trump, dù hiện tại Bolton là cố vấn cao cấp của Trump.
Ông John Bolton tại tháp Trump hôm 2/12/2016. (Ảnh: Bloomberg)
Tờ Japan Times (Nhật Bản) đánh giá, ý kiến của cựu Đại sứ Mỹ tại LHQ có thể làm gia tăng bất mãn từ phía Trung Quốc. Trước đó, phát ngôn viên của Trump khẳng định Tổng thống đắc cử hiểu rõ tầm quan trọng của chính sách "Một Trung Quốc" và ông tin rằng có thể áp dụng những sách lược kinh doanh để giúp Mỹ đạt được lợi ích lớn nhất.
Theo học giả Vương Kiện Dân, ba bản tuyên bố chung giữa Mỹ-Trung Quốc đã xác định rõ ràng rằng quân đội Mỹ không được phép đồn trú trên đảo Đài Loan.
Nếu điều này xảy ra như kiến nghị của Bolton - ông Vương nói với tờ Hoàn Cầu - thì đây sẽ là đòn đánh rất mạnh vào quan hệ Mỹ-Trung, cũng có nghĩa là mở màn của một cuộc chiến tranh mà Mỹ buộc phải trả giá.
"Ông Trump cần phải suy xét một cách cẩn thận rằng 'Đài Loan là của Trung Quốc, không phải của Mỹ'. Trung Quốc đại lục nhất định không thỏa hiệp và nhượng bộ trong vấn đề cốt lõi và nhạy cảm nhất này", Vương Kiện Dân bình luận.