Theo truyền thông Trung Quốc, đây là lần quân đội nước này huy động số lượng tàu chiến và máy bay với quy mô lớn nhất cảnh cáo, trong số 3 lần quân đội Mỹ điều tàu tuần tra ở biển Đông. Hai lần trước đó là tháng 10/2015 và tháng 1/2016.
Thời báo Hoàn Cầu (Trung Quốc) ngày 11/5 bình luận, chỉ một chiến hạm của Mỹ tuần tra biển Đông không tạo thành đe dọa gì đối với cơ sở hạ tầng trên đảo nhân tạo (mà Trung Quốc xây trái phép).
Hệ thống cơ sở hạ tầng mà Trung Quốc xây dựng (phi pháp) trên các đảo đá ở biển Đông "đã đạt được những tiến triển lớn" khiến Mỹ phải đầu hàng trong nỗ lực ngăn chặn.
Theo tờ này, Washington không ngại gia tăng tần suất hoạt động tuần tra tự do hàng hải (FONOP), thúc đẩy vụ kiện biển Đông ở Tòa trọng tài The Hague và thắt chặt các quan hệ đồng minh nhằm "làm giảm thành tựu chiến lược, nâng cao cái giá Trung Quốc phải trả khi bành trướng".
Tuy nhiên, theo Hoàn Cầu, Mỹ-Trung hiện nay đang hành động trên biển Đông theo lối "anh đi đường anh, tôi làm việc tôi".
Trong khi Bắc Kinh trắng trợn đẩy mạnh quân sự hóa phi pháp ở quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa của Việt Nam, nước này xem các cuộc tuần tra của quân đội Mỹ chỉ là những vở diễn "làm màu" và nếu không bên nào có ý gây hấn thì khả năng xung đột "không lớn".
Chuyên gia quân sự Trung Quốc Lý Kiệt nói với Hoàn Cầu, các hoạt động liên quan của Mỹ-Trung ở biển Đông đều nhằm khẳng định lập trường mỗi bên. Hành động của Mỹ để "làm gương" cho các đồng minh, với kỳ vọng "nhất hô bách ứng".
"Nếu tình hình tiếp tục như vậy, Trung Quốc sẽ 'trên phân' Mỹ, bởi khi các đảo nhân tạo (trái phép-PV) hoàn thành, Bắc Kinh sẽ có 'điểm tựa' để giành quyền chủ động trên biển Đông," Hoàn Cầu tuyên bố trong bài xã luận ngày 11.
Tàu khu trục USS William P. Lawrence của Mỹ. (Ảnh: Getty Images)
Theo Wall Street Journal (Mỹ), hoạt động tuần tra của USS William P. Lawrence diễn ra trong bối cảnh Trung Quốc có nhiều động thái ở biển Đông, như một tín hiệu Mỹ gửi đến Bắc Kinh.
Hãng Reuters dẫn lời chuyên gia Ian Storey, thuộc Viện nghiên cứu Iseas-Yusof Ishak ở Singapore, nhận định: "Đá Chữ Thập nhiều khả năng trở thành trung tâm các hành động quân sự của Trung Quốc trên biển Đông trong tương lai."
Trong khi đó, ông Lý Kiệt tin rằng quân đội Mỹ sẽ tiếp tục đưa chiến hạm tới tuần tra ở các đảo đá trên biển Đông để khẳng định lập trường gìn giữ tự do hàng hải và "thường thái hóa" hoạt động FONOP.
Đáp trả sự kiện ngày 10/5, người phát ngôn Bộ quốc phòng Trung Quốc Dương Vũ Quân chỉ trích gay gắt Mỹ là "có mưu đồ làm rối loạn tình hình khu vực để 'ngư ông đắc lợi'".
Ông Dương tuyên bố, vụ việc tàu USS William P. Lawrence "chứng minh Bắc Kinh bố trí (trái phép) khí tài quân sự ở biển Đông là hoàn toàn hợp lý và cần thiết".
Cựu Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc J. Stapleton Roy khẳng định, tuần tra tự do hàng hải không phải là sự đối đầu với Bắc Kinh, bởi mọi quốc gia đều ủng hộ chủ trương tự do hàng hải và rất nhiều nước đang triển khai các hành động tương tự Mỹ.
Dù vậy, ông Roy khuyến nghị Mỹ-Trung ngừng "đấu khẩu" công khai về vấn đề biển Đông theo hình thức thù địch như hiện nay.