Buổi sáng ngày 7-5-2003, cô Đặng Thị Tâm (sinh năm 1985, người Dao ở làng Cài) đi phát cỏ nương trên đỉnh núi Lở. Đêm xuống không thấy Tâm về, cả bản đỏ đuốc kiếm tìm. Tại nương ngô, chỉ có đống cỏ đã phát xong đang chất đống cùng chiếc cào cỏ nằm chỏng chơ.
Thời điểm đó trong thôn có một số cô gái theo người lạ đi làm ăn xa, nên giả thuyết này được đặt ra. Người nhà Tâm bèn dò hỏi khắp nơi, rồi đi Hà Nội, lên Lào Cai, sang Lạng Sơn…Sau bao ngày mỏi mắt tìm kiếm nhưng Tâm vẫn “biệt vô âm tín”.
Vài ngày sau, gió từ đỉnh núi mang hơi thối lan tỏa thoang thoảng khắp vùng thung lũng. Dân làng hè nhau lên núi Lở lần nữa. Càng lên cao, mùi lợm giọng càng đậm đặc. Người ta rà soát từng lùm cây, bờ cỏ. Cuối cùng khi đến một cây Ngoã rất to thì phát hiện xác chị Tâm bị vùi sâu dưới lớp cỏ úa.
Điều khiến dân làng kinh hãi là hai tay cô gái bị trói gô chặt vào cổ, đôi hoa tai bằng vàng Tâm thường đeo đã biến mất. Thi thể đang trong thời kỳ phân hủy, thối rữa, bốc mùi khăn khẳn lộng óc.
Cựu trinh sát hình sự Đào Trung Hiếu, Hieubaocand@gmail.com
Tin dữ cấp báo về Phòng Cảnh sát điều tra - Công an tỉnh Yên Bái. Khi đó tôi đang là Chỉ huy Đội điều tra án xâm phạm nhân thân, nhận lệnh từ Trung tá Bùi Duy Hiển (Quyền trưởng phòng CSĐT khi đó, nay đã về hưu), chúng tôi huy động toàn bộ lính trọng án tức tốc lên đường.
Đến Công an huyện Văn Yên, cuộc họp diễn ra chóng vánh. Cánh hình sự tại chỗ được bổ sung vào Đoàn công tác, trực chỉ hướng Lâm Giang thẳng tiến.
Đỉnh núi Lở có độ cao hơn 1000 m so với mặt nước biển. Hành trình đến hiện trường thực sự gian khổ. Vách núi dựng đứng, chúng tôi bám lau sậy đu người leo lên theo vết người trước đã đi. Nắng đầu hạ chói chang, trời xanh ngằn ngặt tịnh không một đọn mây, khiến đoàn công tác cứ leo được vài mét lại dừng lại thở dốc.
Dường như cứ lên cao 1 mét, đồ vật mang theo người lại tăng lên 1 kg. Khẩu súng ngắn giắt cạp quần càng lúc càng nặng.
Cánh pháp y, kỹ thuật hình sự còn phải lễ mễ xách theo va ly khám nghiệm, mồ hôi ròng ròng trên những khuôn mặt đỏ bừng rồi tím tái nhợt nhạt vì mệt.
Nếu khi lên đã là một cực hình, thì lúc xuống núi cái chết lại hiện hữu, vì vực sâu hàng trăm mét đang chờ những cú sa chân. Cho đến tận bây giờ, tôi vẫn chưa quên cảm giác nghẹt thở trong những lần lên xuống ngọn núi ấy.
 Những vụ trọng án xảy ra ở địa bàn rừng núi hiểm trở luôn là những thử thách lớn cho cơ quan điều tra. |
Vậy mà bởi sốt ruột công việc, Thượng tá Nguyễn Tiến Dũng - (Giám đốc Công an tỉnh Yên Bái khi đó, nay đã nghỉ hưu) cũng nhiều lần cất công leo vách núi dựng ngược, hì hục leo lên tận hiện trường, xục tay vào những chồng cỏ khô để tìm kiếm dấu vết, vật chứng. Tất nhiên, theo sau ông là chúng tôi.
Quá ngán ngẩm với những cuộc “điền dã” như thế, nên khi tin “sếp Dũng lại lên”, cánh lính trẻ lại nhìn nhau...lè lưỡi. Nhưng có đi làm cùng với những bậc thầy về nghề điều tra, mới học lỏm được nhiều điều không sách nào dạy.
Những lần tháp tùng “sếp” lên hiện trường, chúng tôi nhìn ông làm mà “xanh mắt”. Tay trần ông bới tung từng lớp cỏ gianh, xông vào các bụi cây trong khu vực hiện trường, bất chấp việc dưới những lớp cỏ khô đã bò ra những con cạp nong, hổ mang gớm ghiếc.
Còn nhớ có hôm vào giữa trưa nắng chang chang, ông yêu cầu nhóm chỉ huy chúng tôi, từng người đưa ra nhận định về sợi dây trói, cách trói ghì 2 tay nạn nhân vào cổ, để đưa ra giả thuyết về thói quen, nghề nghiệp của hung thủ, vì cách trói rất lạ.
Qua từng việc làm, ông dạy chúng tôi một điều quan trọng: “Công tác điều tra trọng án không thể làm “chàng màng”, kiểu “chuồn chuồn đạp nước” mà được. Phải chịu gian khổ, vất vả, bám sát và nghiên cứu thật kỹ hiện trường, để tìm ra những dữ kiện của đầu bài.
Người giỏi điều tra, là người biết liên kết các sự vật, hiện tượng như các mảnh ghép rời rạc, tưởng chừng chẳng liên quan đến nhau, để cho ra một chỉnh thể từ đó làm rõ sự thật của vụ án”. Chính nhờ sự tỷ mỷ mà vụ án hóc búa này được chúng tôi tìm ra lời giải sau đó ít lâu.
 Đối tượng Đặng Văn Hùng- kẻ gây án tại làng Cài, Lâm Giang, Văn Yên, Yên Bái. |
Sau khi khám nghiệm kỹ lưỡng một vùng hiện trường rộng lớn, chúng tôi rút ra xã, tổ chức họp án ngay tại nhà ông Bí thư Đảng uỷ xã. Trong ánh đèn dầu tù mù (thời đó xã chưa có điện), những phán đoán, nhận định về tính chất vụ án được đặt ra.
Tôi báo cáo nhận định của mình, rằng kẻ thủ ác nhất định phải là người có lý do công việc nào đó tại hiện trường, như làm nương rẫy, đi săn bắn…chứ không Đối tượng Đặng Văn Hùng- kẻ gây án tại làng Cài, Lâm Giang, Văn Yên, Yên Bái. cất công leo ngược vách núi dựng đứng lên hiện trường để…chơi.
Ngọn núi cũng không phải địa bàn đầu mối giao thông công cộng, nên có thể loại trừ hoàn toàn yếu tố vãng lai, hay đối tượng “xuyên khe” từ địa bàn khác đến.
Trung tá Bùi Duy Hiển tán thành ý kiến này, rồi đưa ra nhận định tính chất vụ án là giết cướp tài sản, vì căn cứ vào lời khai của gia đình nạn nhân, chị Tâm đã bị mất đôi hoa tai bằng vàng.
Khi đó, chúng tôi chưa nghĩ đến khả năng nạn nhân còn bị xâm hại tình dục, vì thi thể đã thối rữa. Việc khám nghiệm bộ phận sinh dục nạn nhân không thu được những dấu vết sinh học lạ.
Sau khi nghe các điều tra viên báo cáo, Trung tá Bùi Duy Hiển chỉ đạo chúng tôi tập trung quân lực tổng rà soát các hộ dân có nương rẫy gần hiện trường và những người thường săn bẫy thú rừng trong vùng, để tìm ra những nam giới có biểu hiện nghi vấn trước, trong và sau khi vụ án xảy ra.
Đặc biệt là những người có mặt gần khu vực hiện trường vào thời điểm cô Tâm bị giết.
Những ngày sau, bước chân trinh sát rầm rập khắp các thôn xóm gần hiện trường. Những trường hợp có khả năng liên quan đều được rà soát, đưa vào diện nghiên cứu rồi loại khỏi diện nghi vấn nếu có chứng cứ ngoại phạm.
Còn nhớ khi ấy anh Nguyễn Xuân Lai – (Trưởng Công an xã Lâm Giang) đã huy động toàn thể ban Công an xã phối hợp với đoàn công tác rất chặt chẽ, từ việc thu xếp nơi ăn, chốn ở cho mấy chục anh em, đến cử Công an viên dẫn đường cho các mũi xác minh, truy tìm đối tượng…
Là người địa phương, nắm trong lòng bàn tay tình hình dân cư, nên cứ hỏi anh Lai là ra gốc rễ mọi chuyện trên địa bàn. Nghề điều tra mà không dựa vào cơ sở, thì có “tài thánh” cũng chẳng thể làm gì khi con người không biết, thông thổ chẳng hay.
Bởi thế mà trong suốt quá trình đánh án, tôi luôn theo sát anh như hình với bóng, hiểu ra khối chuyện trong xã, giúp cho việc khoanh vùng đối tượng nghi vấn được nhanh chóng.
Theo phân công của Ban chuyên án, tôi phụ trách tổ rà soát các hộ có nương rẫy gần hiện trường. Qua soát xét sàng lọc, gia đình bà Đỗ Thị Đôn (ở thôn 1 xã Lâm Giang) có những điểm khiến tôi đặc biệt chú ý.
Thứ nhất, hộ bà này có khoảng nương nhỏ cách nương nhà chị Tâm không xa trên đỉnh núi Lở. Thứ hai, con trai bà Đôn là Nguyễn Văn Tiến (sinh năm 1984) đã bỏ học, tính tình lại khá ngỗ ngược.
Tiến hành tiếp cận nắm tình hình về gia đình này, chúng tôi nhận được một tin quan trọng: “Thằng Tiến Đôn đã biến mất vài ngày nay, từ lúc tìm thấy xác cô Tâm”.
Có tật giật mình chăng?
Tôi lập tức báo cáo Trung tá Bùi Duy Hiển và nhận chỉ thị tập trung quân lực khẩn trương điều nghiên về tên này. Với lính điều tra trọng án, không có niềm vui nào bằng việc tìm ra manh mối trong những vụ án hóc búa.
(Còn nữa)