Cụ thể, hầm đường bộ qua đèo Hải Vân là một công trình giao thông tổng hợp gồm: đường, hầm, cầu và trang thiết bị vận hành đi qua địa phận tỉnh Thừa Thiên Huế ở phía Bắc và thành phố Đà Nẵng ở phía Nam hầm. Đặc biệt, hầm Hải Vân là hầm đường bộ dài nhất Việt Nam.
Toàn tuyến công trình hầm đường bộ Hải Vân có chiều dài 12,047 km, tốc độ thiết kế 80km/h. Trong đó, hầm chính dài 6.280m có chiều rộng 10m cho 2 làn xe, độ cao cho phép xe đi qua là 7,5m; hầm cứu nạn chạy song song với hầm chính và có chiều dài tương tự, chiều rộng 4,7m, được nối với nhau bằng các hầm ngang, là đường thoát hiểm cho người và phương tiện khi có sự cố xảy ra.
Theo Cổng thông tin điện tử thành phố Đà Nẵng, đường hầm được xây dựng theo phương pháp NATM của Áo – đây là phương pháp thi công hiện đại, phù hợp với điều kiện kết cấu địa chất của Việt Nam, đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng để thi công đường hầm giao thông, hầm thủy điện…
Hầm được làm theo dạng hình tròn để tăng khả năng chịu lực, tránh tập trung ứng suất tại góc. Theo thống kê, bình quân mỗi ngày đêm có khoảng 6.500 lượt xe lưu thông qua hầm Hải Vân; những ngày Lễ, Tết con số đó có thời điểm tăng gấp đôi.
Theo Cổng thông tin điện tử Bộ Xây dựng, trước khi hầm đường bộ Hải Vân được đưa vào khai thác, các phương tiện giao thông trên tuyến huyết mạch Bắc - Nam phải qua đèo Hải Vân. Đường đèo dài khoảng 21 km với những nhược điểm cố hữu là hẹp, độ dốc lớn, đường cong bán kính nhỏ, tầm nhìn hạn chế, sương mù, một bên là vực sâu, một bên là vách núi dựng đứng gây nguy hiểm.
Do đó, hầm Hải Vân được xây dựng nhằm giải quyết triệt để những khó khăn, nguy hiểm cho người và phương tiện khi tham gia giao thông trên tuyến Quốc lộ 1A đoạn qua đèo Hải Vân thuộc địa phận ranh giới giữa tỉnh Thừa Thiên - Huế và thành phố Đà Nẵng.
Khi hầm Hải Vân được đưa vào hoạt động, những nguy hiểm khi giao thông trên đèo Hải Vân đã được giải quyết. Giao thông qua hầm Hải Vân rút ngắn được gần 1/2 chiều dài, nhưng thời gian chỉ còn 1/4 so với đi đường đèo.
Cổng thông tin điện tử thành phố Đà Nẵng cho biết, việc thông xe công trình hầm đường bộ Hải Vân đã cải thiện cơ bản điều kiện giao thông qua lại trên đoạn đường đèo hiểm trở, rút ngắn hành trình Bắc-Nam, giảm tiêu hao nhiên liệu, hư hỏng phương tiện, đặc biệt là góp phần hạn chế những thiệt hại không thể lường trước do ách tắc, tai nạn giao thông xảy ra hàng năm so với đường đèo, mang lại lợi ích kinh tế-xã hội to lớn.
Hầm đường bộ Hải Vân đi vào vận hành đã giúp phát triển kinh tế cho thành phố Đà Nẵng và tỉnh Thừa Thiên Huế. Bên cạnh đó, hầm Hải Vân còn góp phần hoàn thiện cơ sở hạ tầng giao thông hành lang kinh tế Đông - Tây, góp phần đưa khu vực miền Trung - Tây Nguyên Việt Nam có thể giao thương với khu vực Đông Nam Á, từ đó góp phần hội nhập quốc tế.
Hiện nay, đèo Hải Vân đã trở thành điểm đến thu hút nhiều khách du lịch đến tham quan. Để khai thác tốt nhất tiềm năng du lịch của đèo Hải Vân, năm 2013, UBND thành phố Đà Nẵng đã có quyết định công nhận Đỉnh đèo Hải Vân là điểm du lịch địa phương của thành phố Đà Nẵng. Tiếp sau đó, thành phố cũng lên phương án xây dựng đèo Hải Vân thành điểm du lịch quốc gia.
Theo đề án nghiên cứu đề xuất hình thành một số chợ điểm phục vụ du lịch trên địa bàn thành phố Đà Nẵng giai đoạn từ 2021 – 2050 đã được phê duyệt, chính quyền thành phố Đà Nẵng đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ hình thành hệ thống chợ điểm phục vụ du lịch hiện đại mang bản sắc riêng của đô thị phát triển, bảo đảm cung cấp hàng hóa dịch vụ dân sinh và sản phẩm du lịch đặc thù.
Từ đó, du lịch sẽ đóng góp để Đà Nẵng trở thành một trong những trung tâm thương mại, du lịch của đất nước; góp phần thúc đẩy thương mại và nhất là du lịch thực sự trở thành ngành mũi nhọn, có đóng góp cao trong cơ cấu GRDP của thành phố.