Tính đến 10 giờ sáng ngày 18/9/2019, dựa trên chỉ số chất lượng không khí toàn cầu của World Air Quality Index, tờ Business Insider (Singapore) công bố danh sách 10 thành phố có chất lượng không khí tệ nhất trên thế giới, trong đó, thành phố Hà Nội đứng ở vị trí thứ 7.
Xem hình 1: Top 10 thành phố có chất lượng không khí tệ nhất trên thế giới
Nguồn: AirVisual
Riêng về loại bụi siêu nhỏ có tên PM2.5, World Air Quality Index cung cấp Chỉ số bụi siêu vi PM2.5 của Hà Nội ngày 19/9 là 127 µg/m3 (microgram/mét khối không khí), xếp vào mức "Gây hại cho sức khỏe" cho đối tượng như người già, trẻ em, người có thể chất yếu, người vừa ốm dậy...
Trước đó, Chỉ số bụi PM2.5 ngày thứ Hai 16/9 tại Hà Nội lên đến 164 µg/m3 - Chỉ số này đang cao nhất tháng 9/2019 tính cho đến nay.
Như vậy, Chỉ số bụi siêu vi PM2.5 tại Hà Nội từ đầu tuần đến nay (đều giữ mức trên 100 µg/m3) đang cao trung bình gấp hơn 10 lần so với ngưỡng khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới - WHO. Mức PM2.5 lý tưởng trong không khí theo tiêu chuẩn của WHO là 10 µg/m3.
Xem hình 2: Chỉ số bụi siêu vi PM2.5 trong tháng 9/2019 của Hà Nội
Nguồn: World Air Quality Index
Trả lời phỏng vấn trên Trí Thức Trẻ, GS.TS Nguyễn Hữu Ninh, một chuyên gia hàng đầu Việt Nam về biến đổi khí hậu, cho biết: PM2.5 là loại bụi nguy hiểm nhất, có thể thẩm thấu, hấp thụ vào máu, gây nên các tác động rất xấu đến sức khỏe con người. PM2.5 vừa có tác động tức thì ngắn hạn, vừa có tác động lâu dài.
Xem hình 3: Định nghĩa ngắn gọn về bụi siêu vi PM2.5
Hình 3.
Xem hình 4: Hình ảnh so sánh bụi PM2.5 với tóc người và hạt cát
Hình 4.
Xem hình 5: Những nguồn tạo ra bụi siêu vi PM
Hình 5.
Theo ông Ninh, ô nhiễm bụi tại Hà Nội được xác định do khí thải từ các nhà máy nhiệt điện sử dụng than; khí thải từ phương tiện giao thông, phát thải từ công nghiệp; hoạt động xây dựng; đốt chất thải; và đun nấu hộ gia đình. Trong đó, nguồn ô nhiễm do đốt than từ các nhà máy nhiệt điện và hoạt động các khu công nghiệp đang và sẽ đóng vai trò chủ đạo trong việc làm gia tăng ô nhiễm bụi.
Undark đánh giá bụi PM2.5 là "sát thủ âm thầm" bởi vì có kích thước siêu vi, hạt bụi PM2.5 có thể vào cơ thể qua đường hô hấp, tấn công vào phế nang, vượt qua vách ngăn khí và bắt đầu hành trình âm tàn phá cơ thể người.
Bụi PM2.5 có thể thúc đẩy bệnh xơ gan và làm rối loạn chức năng gan, gây kháng insulin, viêm và tăng biến chứng bệnh tiểu đường.
Thậm chí, bụi PM2.5 còn có thể xâm nhập vào máu để đi vào hệ tuần hoàn và gây bệnh, ảnh hưởng đến hệ thần kinh.
Xem hình 6: Hành trình xâm nhập vào phổi và máu của bụi siêu vi PM2.5
Hình 6
Xem video minh họa: Cách thức bụi PM2.5 xâm nhập vào cơ thể
Cơ chế xâm nhập vào cơ thể của bụi PM2.5. Nguồn: Undark
Ngoài ra, các chuyên gia của Cơ quan bảo vệ Môi sinh Mỹ (EPA) nhận định, bụi PM2.5 chứa nhiều hạt kim loại còn có khả năng gây ung thư và đột biến gen cho thế hệ con cháu.
Các bác sĩ khuyến cáo, để bảo vệ bản thân trước nguy hại của bụi siêu mịn, người lớn, trẻ em nên đeo khẩu trang khi ra đường, hạn chế lưu thông vào những lúc đường đông, tránh khu vực thường bị ô nhiễm như khu công nghiệp, đường cao tốc... Có thể dùng khẩu trang chống bụi có chỉ số KF80, 94 hoặc 99. Chỉ số càng cao, khẩu trang càng lọc được nhiều bụi siêu mịn, VnExpress khuyến cáo.
Bài viết sử dụng nguồn: EPA, Business Insider, VnExpress
* Đọc bài cùng tác giả Trang Ly tại đây.