Chúng ta đều biết Cristiano Ronaldo nổi tiếng với nỗi ám ảnh về sự hoàn hảo. Dennis Bergkamp cũng vậy. Tuy nhiên có sự khác biệt lớn về cách họ định nghĩa sự hoàn hảo.
Với Ronaldo, đó là số một, là sự thừa nhận tuyệt đối về vị trí độc tôn. Nói theo cách của HLV Arsene Wenger, “sử dụng bóng đá để nêu bật cái tôi”. Còn Bergkamp, hoàn hảo mà anh theo đuổi là chuẩn mực của nghệ thuật bóng đá. Một lần nữa, Wenger nói, “phục vụ bóng đá như phụng sự Chúa, đặt bóng đá lên cao tới mức sẽ bị dằn vặt nếu mọi thứ không đáp ứng tiêu chuẩn”.
Là người theo khuynh hướng nghệ thuật, Bergkamp muốn đường chuyền, cú chạm bóng, dứt điểm và cả chiếm lĩnh khoảng không đều phải được thực hiện một cách toàn mỹ. Anh chơi bóng như thể Michelangelo sáng tác nghệ thuật, mọi thứ đều được chăm chút tỉ mỉ đến từng chi tiết và lý tưởng hóa.
Trong buổi chiều tà ở Marseille một ngày tháng 7 năm 1998, Bergkamp đã đạt đến sự hoàn hảo anh muốn. Hôm ấy Hà Lan chạm trán Argentina ở tứ kết World Cup 98, khi trận đấu chỉ còn tính bằng giây, anh tạo nên một bàn thắng kinh điển khiến tất cả phải sửng sốt.
“Khoảnh khắc đó, sau hai cú chạm, một cảm giác thăng hoa tột đỉnh, như thể cuộc sống của bạn, những gì bạn theo đuổi đã dẫn tới đây”, Bergkamp nói.
Vậy rốt cuộc nó đã diễn ra như thế nào?
Đó là cuộc tái ngộ đầu tiên của Hà Lan và Argentina tại World Cup kể từ trận chung kết 1978 mà Cơn lốc màu da cam đã thua 1-3. Cả hai đều chơi thiếu thuyết phục kể từ đầu giải, nhưng bầu không khí cuồng nhiệt ở Velodrome cũng như yếu tố kình địch đã khiến trận đấu diễn ra với tốc độ điên cuồng và đầy căng thẳng.
Hà Lan mở tỷ số phút 12 do công của Kluivert, nhưng công lớn thuộc về Bergkamp với đường chuyền đầy sáng tạo bằng đầu. Chỉ 5 phút sau, Argentina gỡ hòa khi Claudio Lopez phá bẫy việt vị thành công rồi điềm tĩnh đánh bại Edwin van der Saar.
Sang hiệp hai, tốc độ gấp gáp vẫn được duy trì dẫn đến những pha va chạm liên tục và các cầu thủ không còn giữ được bình tĩnh. Không lâu sau khi Arthur Numan bị đuổi khỏi sân đến lượt Ariel Ortega nhận thẻ đỏ. Cả hai đều chơi thiếu người và hiệp phụ dường như khó tránh khỏi. Rồi tuyệt tác kinh điển xuất hiện.
Frank De Boer dẫn bóng lên một cách chậm rãi, như thể muốn giữ sức cho 30 phút dài đằng đẵng tiếp theo. Bất ngờ, anh ta tung ra một đường chuyền dài 55m hướng đến vòng cấm Argentina. Ở đằng xa, Bergkamp bắt đầu chạy.
Theo một cách rất vi diệu, những ngón chân bọc nhung của Bergkamp khẽ khàng khều lấy quả bóng từ không trung. Anh đã biến điều phức tạp trở nên đơn giản không ngờ. Tất nhiên không phải ai cũng làm được thế. Chỉ vì đây là Bergkamp, người nói rằng “bóng đá với tôi là những pha chạm bóng bước một, kiểm soát và chuyền”. (Dĩ nhiên chúng ta cũng không quên Lionel Messi , người có pha khống chế thiên tài trước khi ghi bàn vào lưới Nigeria ở trận cuối vòng bảng World Cup 2018).
Cũng cần lưu ý một chi tiết, Bergkamp đã chơi rất tệ trong khoảng thời gian trước đó. Anh hầu như không thể áp đặt ảnh hưởng lên trận đấu và gây ra mối đe dọa cho khung thành Argentina. Đây chính là vấn đề của những người theo chủ nghĩa hoàn hảo. Họ luôn đặt ra tiêu chuẩn quá cao để… phức tạp những thứ đơn giản. Nhưng ở trường hợp ngược lại, thì thật tuyệt vời.
Khi bóng đã ở trong chân, Bergkamp cần loại bỏ Roberto Ayala. Thêm một cú chạm nữa, mục tiêu hoàn thành. Giờ thì trước mặt anh chỉ còn thủ môn Carlos Roa. Cú vẩy má ngoài tinh tế đã không cho Roa mảy may cơ hội. Kiệt tác đã xong.
Mọi thứ diễn ra trong vài giây, nhưng khi nhìn thấy, tất cả sẽ kinh ngạc với khối lượng công việc mà Bergkamp phải xử lý. Hãy nghe chính anh thuật lại:
“Bạn để mắt tới việc De Boer có bóng, và khi biết anh ta đang nhìn bạn, quan sát ngôn ngữ cơ thể anh ấy, bạn hiểu rằng anh ấy chuẩn bị tung ra một đường chuyền. Việc của bạn là chạy hết tốc lực. Tôi cách hậu vệ Argentina vài mét, rồi bóng bay qua vai, tôi biết nó sẽ rơi xuống đâu. Vì vậy cần nhảy lên đón bóng, giữ chặt nó trong chân.
Lúc này, điều cần thiết là đưa bóng hướng vào trong bởi Ayala đang lao tới. Chỉ cần làm bóng đổi hướng và bạn cũng vậy, anh ta sẽ bị bỏ lại phía sau, mở ra không gian và cơ hội. Góc hơi hẹp nhưng có thể sút”.
Ayala là một hậu vệ dày dạn kinh nghiệm, đã dự đoán chính xác điều mà 99% tiền đạo sẽ làm khi có bóng ở vị trí đó. Đáng tiếc, Bergkamp lại thuộc 1% còn lại. Anh thậm chí điều hướng bằng mu chứ không phải lòng bàn chân khiến hậu vệ Argentina bị lố đà, sau đó cùng với Jose Chamot và Mauricio Pineda trở thành khán giả trong tình huống tiếp theo, một cú vẩy má ngoài điệu nghệ đưa bóng vào góc cao.
Khoảnh khắc làm nên một trong những bàn thắng vĩ đại nhất World Cup của Bergkamp. (Ảnh: Getty Images)
“Giống như giải câu đố vậy”, Bergkamp nói, “Tôi luôn hình dung trong đầu về mọi thứ sẽ như thế nào sau hai hoặc ba giây. Tôi có thể tính toán trước các diễn biến. Khó có gì vui hơn khi làm điều gì đó mà người khác không thể nhìn thấy”.
Món quà lớn nhất Chúa ban cho Bergkamp là bộ óc hơn người, không phải đôi chân. Đây cũng chính là điều mà Johan Cruyff vĩ đại thường nói: “Bạn chơi bóng bằng cái đầu, và đôi chân ở đó chỉ để giúp bạn”. Dĩ nhiên không phải ai cũng làm được thế.
Sau này Bergkamp tiết lộ đã không xem lại bàn thắng vào lưới Argentina, dù xác định đó là bàn thắng đẹp nhất sự nghiệp. “Nó hiện ra một cách sống động trong đầu tôi”, anh cho biết, “Tôi thực sự không cần xem lại trên truyền hình vẫn biết chính xác nó diễn ra như thế nào”.
Khác Bergkamp, chúng ta cần phải xem đi xem lại để thấy nó tuyệt diệu đến thế nào. Và theo quan niệm của Bergkamp, nó hoàn hảo đến từng khía cạnh, như bức tượng David của Michelangelo, không thể chỉnh sửa bất cứ thứ gì.