Rao mình trong thế giới… chợ ảo
Giữa thời điểm mạng xã hội facebook đang trở thành một kênh tiện dụng cho mọi liên lạc, kinh doanh buôn bán, kể cả buôn bán những mặt hàng cấm như cỏ mỹ, tiền giả, cần sa… việc tiếp thị nội tạng trên facebook tất nhiên là một kênh khá "hot".
Không khó để tìm đến những địa chỉ hiến thận có trên mạng internet từ facebook đến các trang web không rõ cơ quan chủ quản, chỉ cần đăng nhập vào địa chỉ google và search các cụm từ như "hiến tạng", "hiến thận" đã cho ra hàng ngàn kết quả về nhu cầu người mua lẫn người bán.
Số người tham gia sẵn sàng "bán" dưới dạng hiến nhiều vô kể, bên cạnh đó khoản tiền giao dịch theo yêu cầu lên đến hàng trăm triệu đồng. Theo ghi nhận của PV, hiện tại "mặt hàng" nội tạng đang được rao bán nhiều nhất vẫn là thận.
Sau khi tham gia vào một số fanpage, chờ đợi sự kiểm duyệt của admin, chúng tôi mới thực sự tham gia vào những cuộc ngã giá chính các phần cơ thể của mình.
Thật bất ngờ khi các trang mạng như vậy la liệt những trường hợp rao bán cơ thể của mình một cách công khai và nhiệt tình. Người rao bán đa số còn rất trẻ, độ tuổi chỉ giao động từ 20 – 30. Hầu hết đều đưa ra lý do cần tiền để trả nợ.
Trong đó, các thông tin được mời chào, trao đổi công khai như: "Mình đang cần bán một quả thận để có tiền chữa bệnh cho mẹ, mình nhóm máu B. Ai có nhu cầu liên hệ số điện thoại…" hay "Ai cần hiến tạng, thận hoặc phổi liên hệ với mình qua…"; "Em cần tiền vì đang làm mẹ đơn thân, muốn bán một quả thận liệu có được không?"; hoặc "bạn có bán gan không?"; "Chị mình cần một quả thận nhóm máu A, ai biết liên hệ…"; "Nam 22 t, ở TP.HCM, cao 171cm, nặng 57kg, nhóm máu O, không tiền án, không bệnh truyền nhiễm, cần tiền trang trải nợ nần và cuộc sống, ai có nhu cầu LH: 0932xxx"…
Cũng giống như các thành viên khác tham gia diễn đàn, PV đăng dòng "tiếp thị" bản thân với những cụm từ "mùi mẫn" như "cần tiền trả nợ", "cần tiền chữa bệnh cho ông già, bà già…", sau đó là tên tuổi, tình trạng sức khỏe, nhóm máu và một số chỉ số đường huyết để… thâm nhập vào thế giới "chợ nội tạng online".
Hai ngày đầu PV đăng thông tin lên một số diễn đàn nhưng khá im ắng. Không thấy ai gọi điện "quan tâm" đến… nội tạng của mình, chúng tôi nghĩ có thể gặp một số trục trặc gì đó. Tuy nhiên, đến ngày thứ ba rao bán… bản thân, chúng tôi đã bắt đầu nhận được tín hiệu phản hồi.
Cuộc ngã giá sau tờ giấy hiến tặng
Trước khi rao bán bộ phận cơ thể, công việc đầu tiên của chúng tôi là đi tìm "mối hàng" với những người cần mua thận thông qua các địa chỉ trên diễn đàn.
Trên các trang benhthan, hientang… thật bất ngờ khi đa số những người mua bán nội tạng nhanh chóng tìm được "đầu vào, đầu ra". Tuy nhiên, giá cả thì lại khác hoàn toàn so với mong muốn ban đầu của họ.
Trở lại việc "nhập vai" của PV, một ngày đầu tháng 5/2016, chúng tôi nhận được cuộc điện thoại từ số thuê bao 0912606xxx, ở đầu dây bên kia một người đàn ông tự giới thiệu đang sống tại Hà Nội và nói có nhu cầu… mua thận.
Biết rằng "cá đã cắn câu", chúng tôi càng tỏ ra khá rụt rè trong câu chuyện mua bán. Người này ngay lập tức "đi thẳng vào vấn đề" khi hỏi lại tới tấp rằng, việc chúng tôi rao bán thận có được bố mẹ đồng ý hay không, nếu người đàn ông kia muốn mua thận thì chúng tôi sẽ hợp tác với anh ta để hợp thức hoá giấy tờ như thế nào…
Thấy PV tỏ ra khá ngu ngơ trong việc làm các giấy tờ thủ tục, chủ nhân số điện thoại trên cho biết, việc chúng tôi cần làm là hoàn thiện giấy tờ cho, hiến tặng thận và các giấy tờ chứng nhận của UBND xã, phường, thị trấn nơi đăng ký hộ khẩu thường trú.
Khi PV đặt vấn đề về kinh phí, người ngày tỏ ra rất "xông xênh", sẵn sàng ứng trước 100 triệu đồng, tức là 50% giá trị của quả thận 200 triệu đồng.
Thêm vào đó, mọi chi phí chăm sóc hậu phẫu, người này sẵn sàng lo cả. Lấy lý do cần suy nghĩ thêm, chúng tôi hẹn với anh ta sẽ liên lạc lại trong thời gian sớm nhất.
Sau khi "giao dịch" với vị khách thứ nhất, chúng tôi tiếp tục nhận được cuộc điện thoại của vị khách thứ hai.
Tuy nhiên, khác với vị khách trước đó, người này tỏ ra khá "chắc" khi khẳng định việc mua thận cho mình và chỉ giao tiền sau khi hoàn tất giấy tờ thủ tục và người bán đã lên bàn mổ. Thế nhưng, lần này có vẻ "được giá" hơn, một quả thận anh ta trả 250 triệu đồng.
PV lấy lý do chưa có sự đồng ý của bố mẹ, chỉ có sự đồng ý của "vợ" nên người này cho biết sẽ hẹn lại chúng tôi sau.
Theo tìm hiểu của PV, các chợ trên mạng xã hội như vậy đang hoạt động vô cùng nhộn nhịp. Trên trang web benhthan.org, địa chỉ này không ghi rõ cơ quan chủ quản hay đại diện là cơ quan nào nhưng số lượng member (người tham gia) lên đến hàng trăm người. Đa phần là những người muốn hiến thận và cho thận.
Điểm qua các thành viên phản hồi trên trang web, giá một quả thận thường do 2 bên tự thỏa thuận, dao động từ 100-200 triệu đồng, mọi chi phí khám, xét nghiệm, ăn uống, đi lại trong thời gian bán thận là do người mua thanh toán.
Ngoài ra, trang web này còn tư vấn cả thủ tục bán các loại nội tạng khác và giới thiệu tường tận về từng loại chi phí. Theo giá cả được "tiếp thị" trên trang web này cho thấy một "mặt hàng" nội tạng khác giao động từ 200 – 300 triệu đồng.
Theo ghi nhận của PV, tại các trang web tương tự cũng đã thu hút hàng trăm thậm chí có trang lên đến hàng nghìn thành viên tham gia. Tại một số nhóm kín mà PV tìm hiểu, cũng có rất đông member.
Thậm chí trên trang Hiến – Nhận nội tạng mà quản trị viên là Nguyễn Bá B. có cả mẫu đơn đăng ký cụ thể cho từng trường hợp.
Trong đó, có một mẫu đơn đăng ký hiến và nhận tạng bao gồm các thông tin cá nhân cụ thể, muốn hiến hay nhận tạng, bộ phận muốn hiến hoặc nhận, nhóm máu, giới tính, mô tả tình trạng bệnh (dành cho người nhận tạng), yêu cầu của người hiến tạng (dành cho người hiến tạng).
Tờ giấy hiến tạng này có giá trị pháp lý hay không và các thông tin của người cho, hiến, tặng sẽ đi về đâu, chính người hiến cũng không hề biết.
Chưa kể, một số website còn cung cấp những địa điểm đăng ký gần nhất, bao gồm hàng chục bệnh viện, cả bệnh viện tư nhân có thể nhận hiến tạng và có một số cơ sở chưa hề ghép tạng bao giờ.
Vô tình tiếp tay cho "cò thận"
Theo ghi nhận của PV, những thông tin trong các mẫu đơn đăng ký của người muốn "hiến, tặng, cho" nội tạng tại các trang mạng xã hội, rất có thể sẽ lọt vào tay "cò nội tạng", những đối tượng này hoạt động một cách công khai dưới hình thức "chợ ma online".
Và với số lượng lớn những người muốn "bán" bộ phận cơ thể như hiện nay, nghiễm nhiên mạng xã hội đang trở thành thế giới "tiềm năng" cho những đối tượng "làm giàu" trên cơ thể người khác.