Nếu Ukraine đồng ý với yêu cầu của ông Trump, cho phép mở một cuộc điều tra về các thỏa thuận kinh doanh của Hunter Biden ở Ukraine thì họ có thể đối mặt với sự giận dữ của đảng Dân chủ và những người khác và điều này có thể được coi là can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2020.
Hoặc Kiev có thể bị coi là bất đồng với ông Trump và đối mặt với cơn thịnh nộ của một tổng thống đã đóng băng 250 triệu USD hỗ trợ quân sự quan trọng vì những lý do bí ẩn trước khi tiếp tục cho phép xuất ra khoản tiền vào đầu tháng này.
Mất đi thế lực ủng hộ chủ chốt?
Dù bằng cách nào, căng thẳng lần này có nguy cơ phá vỡ sự đồng thuận giữa hai đảng về việc ủng hộ Ukraine chống lại Nga kể từ năm 2014, khi Điện Kremlin sáp nhập khu vực Crimea và được cho là hỗ trợ lực lượng li khai ở miền Đông.
Alyona Getmanchuk, giám đốc của Trung tâm Châu Âu mới, một nhóm chuyên gia về chính sách đối ngoại tại Kiev cho hay, đó là một thảm họa ngoại giao trong mối quan hệ của chúng tôi với Hoa Kỳ. "Tôi không biết con đường nào có thể là cách thoát khỏi câu chuyện này".
Tình hình có thể có thêm diễn biến vào thứ Tư, khi lần đầu tiên ông Trump đối thoại với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bên lề Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York.
Ông Zelensky đã hi vọng vào cuộc họp này trong nhiều tháng, coi đó là một cách để chứng minh sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với một quốc gia vẫn đang có xung đột và có mối quan hệ rất căng thẳng với láng giềng Nga. Theo Washington Post, ông Trump có vẻ miễn cưỡng và đã đề cập tới vấn đề ông Biden trong cuộc điện đàm.
Trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình Ukraine Hromadske được phát sóng vào thứ Bảy, Bộ trưởng Ngoại giao Vadym Prystaiko phủ nhận việc ông Trump đã gây áp lực với ông Zelensky trong suốt cuộc gọi.
"Tôi biết nội dung cuộc trò chuyện, và tôi nghĩ không có sức ép gì cả", ông nói. Các nhà lãnh đạo có quyền thảo luận về bất kỳ vấn đề nào còn tồn tại. Cuộc trò chuyện này dài, thân thiện và nó đã chạm đến rất nhiều câu hỏi, bao gồm cả những câu hỏi đòi hỏi câu trả lời nghiêm túc".
Các nhà ngoại giao, chính trị gia và các nhà phân tích trong và ngoài Ukraine hôm thứ Bảy đều cho rằng Ukraine đang ở tình trạng bấp bênh.
"Thực sự không thể nào tệ hơn", theo một nhà ngoại giao cấp cao của châu Âu, nói với điều kiện giấu tên.
Zelensky - người cho đến gần đây là một diễn viên hài không có kinh nghiệm chính trị - sẽ phải cẩn trọng trong các động thái tiếp theo. Một bước đi sai lầm có thể làm tăng thêm căng thẳng ở Washington, khiến Ukraine phải trả giá để nghiêng hẳn về các nhà lập pháp Cộng hòa hoặc Dân chủ.
Suy yếu vị thế đàm phán của Ukraine
Kể từ khi ông Trump luôn thể hiện ý định muốn vun đắp quan hệ với Tổng thống Nga Vladimir Putin và đặt câu hỏi không chỉ cho Mỹ mà còn cho cả NATO về lý do hỗ trợ Ukraine, thì sự ủng hộ của lưỡng đảng đối với Kiev tại Quốc hội là một sự bảo đảm an ninh chính của nước Mỹ cho Kiev. Nếu điều đó bị xói mòn, Ukraine có thể ở một tình thế đặc biệt nguy hiểm.
Danylo Lubkivsky, cựu Thứ trưởng Ngoại giao Ukraine, cho biết, "mối quan tâm sống còn của chúng tôi là đảm bảo và bảo vệ và tăng cường sự hỗ trợ của lưỡng đảng cho Ukraine".
Điều này rất quan trọng cho các động thái tiếp theo của Ukraine với Nga. Trong quan hệ với Moscow, ông Zelensky đã cởi mở hơn so với người tiền nhiệm và đã đàm phán được một hoạt động trao đổi tù nhân lớn với Điện Kremlin và đề xuất các cuộc thảo luận với ông Putin.
Ông Zelensky cũng đang hướng tới có cuộc gặp với Putin cũng như với các nhà lãnh đạo của Pháp và Đức trong những tuần tới để cố gắng đưa ra một giải pháp cho cuộc xung đột miền Đông Ukraine. Điều đó làm cho sự náo động ở Washington đặc biệt trở nên đáng lo ngại vì nó làm suy yếu vị thế đàm phán của Ukraine.
Đã có một số người Ukraine lo lắng rằng ông Zelensky có thể đã nghiêng quá nhiều sang phía ông Trump.
"Chỉ cần tránh xa nó. Đó không phải là câu chuyện của chúng tôi. Sẽ không đạt được gì trong khi có nhiều điều để mất", Victoria Voytsitska, một cựu nhà lập pháp Ukraine cho hay.
Vài ngày sau cuộc trò chuyện qua điện thoại vào tháng 7 giữa Trump và Zelensky, luật sư cá nhân của Trump, Rudolph W. Giuliani đã có cuộc gặp trực tiếp với Andriy Yermak, một phụ tá hàng đầu của Zelensky, ở Madrid, theo thông tin từ Giuliani. Giuliani nói rằng ông đã gặp Yermak để đề xuất hai vấn đề cần điều tra và Yermak nói rằng người Ukraine sẵn sàng theo đuổi các cuộc điều tra. Yermak đã không trả lời yêu cầu bình luận.
Về phần mình, ông Biden cho biết hôm thứ Bảy rằng, ông chưa bao giờ nói chuyện với con trai về công việc kinh doanh ở Ukraine và cáo buộc ông Trump "làm điều này vì ông biết tôi sẽ đánh ông như một cái trống".