Nhận xét cụ thể về đề thi môn Ngữ văn, cô Phạm Thị Thu Phương - giáo viên môn Ngữ Văn tại hệ thống giáo dục Tuyensinh247.com cho biết: Cấu trúc đề gồm 2 phần: Phần I: Đọc hiểu (3 điểm) và phần làm văn (7 điểm).
Ở phần đọc hiểu, đề thi cung cấp 1 văn bản đọc hiểu với dung lượng vừa phải và đưa ra 4 câu hỏi đọc hiểu ở các mức độ từ nhận biết đến vận dụng. Dù ở các mức độ của tư duy nhưng các câu hỏi đều không khó, đặc biệt là hết sức quen thuộc, nên học sinh có thể trả lời dễ dàng. Phổ điểm cho phần này sẽ là 2 đến 2,5 điểm.
Nhiều giáo viên dự đoán, phổ điểm trung bình môn Ngữ văn sẽ rơi vào quãng 5-7 điểm.
Phần làm văn (7 điểm) gồm 2 câu, trong đó, câu 1 (2 điểm) yêu cầu viết đoạn văn nghị luận xã hội - giới hạn dung lượng khoảng 200 chữ và câu 2 (5 điểm) yêu cầu viết bài văn nghị luận văn học - không giới hạn dung lượng.
Ở câu 1, đề thi đưa ra vấn đề “trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước” liên quan đến nội dung của văn bản đọc hiểu trong phần I. Để hoàn thành đoạn văn nghị luận xã hội, học sinh cần bắt đầu từ việc trình bày cách hiểu về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước là gì, phân tích được những những biểu hiện và ý nghĩa của những trách nhiệm đó, lấy những dẫn chứng đời sống để minh họa, biết phê phán những biểu hiện trái ngược và những cách hiểu chưa chính xác về trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc tiếp bước các thế hệ đi trước.
Cuối cùng, học sinh phải biết liên hệ bản thân để nhận ra những bài học nhận thức và bài học hành động ý nghĩa, thiết thực. Học sinh cũng cần biết kết hợp các thao tác lập luận để tạo lập văn bản. Đây là một vấn đề gần gũi, quen thuộc, không xa lạ với học sinh nên cũng không “làm khó” các em. Phổ điểm của câu 1 sẽ là 1,5 điểm.
Ở câu 2, yêu cầu học sinh phân tích một đoạn trích trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” của nhà văn Nguyễn Minh Châu, từ đó liên hệ hình ảnh chiếc thuyền trong đoạn trích với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió giữa phá được miêu tả trong truyện để rút ra thông điệp về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống.
Đề bài đòi hỏi học sinh không chỉ nắm chắc kiến thức về tác giả, tác phẩm; thành thạo kỹ năng phân tích văn bản văn xuôi; mà còn phải thực sự hiểu về nội dung tư tưởng của tác phẩm nói chung và đoạn trích nói riêng. Học sinh cần tập trung làm nổi bật “cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh” - hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa qua phát hiện đầu tiên- phát hiện ngoài bãi biển của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng; cảm nhận được những cảm xúc thăng hoa của người nghệ sĩ trước cái đẹp toàn bích - hiện thân của nghệ thuật.
Đặc biệt, học sinh cần biết liên hệ với hình ảnh chiếc thuyền đang chống chọi với sóng gió- là một chi tiết nghệ thuật đắt giá trong tác phẩm, là hiện thân của cuộc đời. Từ đó nhận ra thông điệp mà tác giả muốn truyền tải về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. Yêu cầu đặt ra với học sinh hoàn toàn nằm trong phần kiến thức cơ bản đã được học của chương trình Ngữ văn 12, nên phổ điểm sẽ khoảng 3 điểm. Những học sinh khá giỏi, có năng lực phân tích và khả năng diễn đạt tốt sẽ dễ dàng đạt được 4,0 điểm trở lên cho câu này.
"Nhìn chung, đề thi Tốt nghiệp THPT môn Ngữ Văn năm 2022 của Bộ GD&ĐT là một đề hay, bao quát, bám sát chương trình sách giáo khoa, có đầy đủ các mức độ nhận thức, có tính phân loại học sinh cao. Vì vậy, học sinh cần phải nắm chắc kiến thức và thuần thục các kĩ năng làm các dạng bài mới có thể đạt được điểm khá, giỏi"- cô Phạm Thị Thu Phương nhận định.
Cô Nguyễn Minh Huệ, giáo viên Trường THPT Hoàng Mai (Nghệ An) cũng đánh giá đề Văn thi tốt nghiệp THPT năm nay khá hay, trong từng câu đều có những ý hỏi nâng cao nhằm giúp phân loại năng lực cảm nhận, phân tích của từng thí sinh. Theo dự đoán của cô Huệ, phổ điểm thi trung bình năm nay sẽ nằm trong khoảng 5 - 7 điểm, đặc biệt với đề thi này, thí sinh nào biết phân tích sâu, vận dụng thêm các ví dụ thực tế một cách logic thì sẽ dễ đạt điểm cao.