Gặp Thương Tín - nam diễn viên lừng lẫy trong những vai thiếu tá Lưu Kỳ Vọng (Ván bài lật ngửa), tướng cướp Bạch Hải Đường (SBC), Sáu Tâm (Biệt động Sài Gòn), Tám Thương (Chiến trường chia nửa vầng trăng), khuôn mặt góc cạnh từng được các đạo diễn vô cùng ưu ái vẫn còn nguyên nét ngang tàng - nhưng giờ đây pha chút mệt mỏi và buồn bã. Dầu vậy, đôi vai ông vẫn thẳng và vững, ông dường như vẫn là con người kiêu bạt đầy tính nghệ sĩ như thời trai trẻ. Trong tư thế hơi đổ người về phía trước và tập trung cho câu chuyện, người nghệ sĩ đều đều thuật lại những kí ức buồn vui của cuộc đời mình - mà buồn có phần nhiều hơn vui.
Gà trống nuôi con và cuộc hôn nhân không tình yêu
"Hồi trẻ tôi ham vui sớm, có con sớm. Tôi lập gia đình đến năm 1985 thì ly dị vợ, lúc đó đứa con trai mới có mấy tuổi. Tòa xử con theo bố. Tôi gà trống nuôi con tới giờ đâu có theo ai. Giờ thì nó đã 37 tuổi và lập gia đình, cho tôi hai đứa cháu nội. Rồi giờ mới có đứa con gái, từ trên trời rớt xuống à.
Hồi nào tới giờ tôi cũng thích có đứa con gái, nhưng rồi những cuộc tình trôi qua không để lại gì. Mình cứ nghĩ ước muốn của mình không thành, đến lúc không còn mong nữa thì đột nhiên lại có. Bằng này tuổi, tôi có một đứa con gái 1 tuổi và một đứa con trai 37 tuổi. Nói người ta bảo chuyện đùa, nhưng mà là thật".
Nhưng ít người biết hai lần có con cũng là hai lần ông không lường trước, không phải là kết quả của một cuộc tình sâu đậm đến từ cả hai bên. Thương Tín tự nhận mình là người dễ mềm lòng, dễ bị phụ nữ "dụ". "Hai con người, hai hoàn cảnh xuất hiện trên cõi đời này mà tôi không hề mong muốn chút nào. Họ nghe thì có thể sẽ buồn nhưng đó là sự thật."
"Hồi đó tôi lấy vợ hoàn toàn không có tình yêu" - ông bồi hồi thuật lại về cuộc hôn nhân đầu tiên và cũng là duy nhất ấy. "Tôi đang yêu một người bạn của cô ấy thì tự nhiên cô ấy cảm thấy sao đó, như là tự hỏi "Tại sao cái người này có gì mà ai cũng thương?". Người phụ nữ hay so sánh, rồi tự nhiên giống như là tìm cách gài để mình trở thành của người ta. Nên có những chuyện rất khó tôi không làm sao có thể giải thích với người bồ của mình "Tại sao tôi phải né em? Tôi không dám nhìn em. Em tới tìm tôi bao nhiêu lần mà tôi không thể gặp em được. Mà tôi cũng không thể giải thích tại sao tôi lấy người này được." Rồi khi người ta đi nước ngoài rồi thì tôi có viết một bức thư và nói thật."
Người phụ nữ thứ hai sinh con cho nghệ sĩ Thương Tín cũng là một trường hợp đặc biệt. Cô mới hơn 20 tuổi nên ông ngần ngại không muốn gắn kết cuộc đời mình. "Thực ra con cái là trời cho, đứa con thiêng liêng lắm, tôi nghĩ bạn bè mình nhiều người cầu mà không có, chứ tôi không lập gia đình với cô ấy. Tuổi tác thế hệ mà, có khoảng cách khiến cho hai người khó có thể hiểu nhau. Có thể người ta nhìn mình ở một khía cạnh khác, thần tượng hoặc tình yêu, nhưng nếu tôi ở với cô ấy tôi sẽ cảm thấy có lỗi. Tôi cảm giác mình sẽ không sống được lâu nữa.
Tôi bảo "Em cảm thấy có người đàn ông nào trẻ hơn, có thể đem lại hạnh phúc cho em thì em cứ nói với anh một tiếng, giao con cho anh." Cô ấy rất giận, nhưng thực ra ý mình thì tốt thôi. Tôi sống một mình cũng quen rồi, không cảm thấy cô quạnh, cũng mấy chục năm rồi."
"Tôi hiền và nhẹ dạ"
Một Thương Tín ngang tàng, từng trải bao nhiêu trên phim ảnh thì lại lúng túng bấy nhiêu với những người phụ nữ trong cuộc đời mình, cũng bởi thế mà bao nhiêu năm trôi qua, dường như cuộc đời ông không có được một tình yêu trọn vẹn. "Trên phim thấy tôi có vẻ ác sao đó. Không phải đâu, tôi hiền lắm, nhẹ dạ lắm, dễ dụ lắm. Đại khái thế. Dễ sa ngã lắm. Thấy thì có vẻ ghê gớm lắm, tưởng đâu là mạnh bạo lắm, nhưng thực ra mềm yếu lắm. Sợ nhất là gì? Sợ nhất là người phụ nữ đó. Nếu biết tôi là người thế nào thì chỉ cần khóc thôi, muốn gì cũng được." - ông kể một loạt các yếu điểm của mình và cười nhẹ.
"Tôi hình dung ở một cõi vô hình nào đó có một cuốn sổ ghi hết duyên số người ta. Giờ này lúc này gặp ai, ngày trước nợ bao nhiêu giờ trả đi. Nợ ít thì chia tay, nợ nhiều thì thành chồng vợ. Khi cuốn sổ đó đã ghi tên anh rồi thì anh có chạy đằng trời."
Tôi hỏi Thương Tín ông có cuộc tình nào khiến mình nuối tiếc không, ông có cho mình một người tri kỉ nào không?
"Tôi cũng có một hai mối tình để nuối tiếc" - ông điềm tĩnh trả lời. "Nhưng có lẽ đời cho tôi sự thành công, được lòng yêu mến thì tôi cũng phải trả lại cuộc đời về tình cảm. Không phải là hai người không yêu nhau, yêu ghê lắm, nhưng hoàn cảnh nó đẩy đến chuyện phải chia ly. Còn những người tôi không yêu thì lúc nào cũng lởn vởn xung quanh mình.
Có một người cũng khiến tôi hối hận. Hồi đó cô ấy tốt với tôi ghê lắm. Cô ấy làm ăn nổi tiếng ở Sài Gòn, bao nhiêu cửa hàng. Tôi đóng được nhiều phim cũng là một phần nhờ cô ấy. Cô ấy lo cho tôi. Đi shop hỏi anh có mua gì không, tôi nói không, nhưng con mắt mình nhìn thấy chiếc áo này đẹp là về thấy áo ở nhà. Nhiều khi mình thấy hơi sợ như là con người này sinh ra để đọc được những ý nghĩ của mình.
Có lần đang ngồi trên xe với cô ấy, tôi quay kính xe lại và nói, "Tôi thề với em, tôi mà yêu em được một chút nào tôi chết thảm thiết luôn. Tôi cố gắng lắm nhưng không yêu em được. Tại sao tôi phải dính với em, bởi vì em quá tốt." Đó là cái ngu nhất của tôi. Giá như tôi đừng nói câu đó, giá như tôi giả dối đi thì con người kia bớt đau hơn.
Cô ấy cười khiến tôi nổi da gà, và chỉ nói một câu đơn giản thôi: "Em đâu cần anh yêu em. Em chỉ hiểu một điều duy nhất thôi, em yêu anh.". Người đàn bà lạ lùng như thế đó. Rồi khi người ấy vượt biên chết, tôi một mình ngồi thất thần nhìn ra biển, lúc ấy mới cảm thấy thương thì không còn nữa. Và mình cảm thấy day dứt. Hồi ấy, giá như mình nói dối. "Ừ, anh cũng yêu em", thì người ta sẽ sướng hơn, bớt khổ.
Sẽ viết hồi kí với sự thật trần trụi
Tôi là một người nói thật. Đó là nhược điểm lớn nhất. Nếu tôi không nói thật, thật đến trần trụi, đến tàn nhẫn... thì có lẽ sẽ sướng hơn nhiều. Tôi nghĩ nghe lời nói thật rồi từ từ nỗi đau sẽ qua dần đi, và cái thật sẽ làm cho mình có niềm tin với nhau. Chứ nói dối sau này phát hiện ra sẽ ngượng ngùng, mắc cỡ. Chính cái nhược điểm này làm cho mình khổ. Đôi lúc nói thật nó đau lắm, đụng chạm lắm.
Sắp tới có một nhà văn muốn chắp bút cho tôi viết hồi kí. Hồi kí mà viết ra chắc sẽ động chạm nhiều người nổi tiếng lắm. Hồi kí thì phải nói thật, đúng không? Tôi chỉ ngại việc nói thật của mình làm ảnh hưởng đến hạnh phúc của một người nào đó. Cuộc đời tôi lạ lắm, không giống những cuộc đời khác, nó đưa tôi vào những hoàn cảnh không giống ai. Những người tình đến với tôi cũng không bình thường như mọi người. Biết bao nhiêu người phụ nữ dính líu tới mình, nhưng ngẫm lại cũng chẳng đem lại cho mình cái gì, trong khi mình chỉ cần một người hiểu mình.
Có 6 huy chương vàng toàn quốc về kịch, tôi đóng phim cũng thuộc loại nhiều nhất. Lên báo thấy họ đặt cho nhiều biệt danh "kép độc", rồi "diễn viên có khuôn mặt góc cạnh nhất Việt Nam" tôi chỉ thấy mắc cười. Chỉ sướng ở chỗ thế này, tôi ra Hà Nội, khán giả thương ghê lắm. Chỉ một điều như thế thôi. Tôi cũng không cần phong danh hiệu gì. Mà nhiễu nhương ở chỗ lẽ ra thấy người ta xứng đáng thì phong, đằng này lại có "Đơn xin Nghệ sĩ ưu tú là sao?". Lại phải xin à?
Họ bắt tôi 3 lần chép 21 bản lý lịch - không cho phô tô, mở đầu bằng "Đơn xin". Nghe "Đơn xin" là thấy oải, thấy bực rồi, rồi kèm theo một ít tiền - 10 triệu chẳng hạn. Cái đó là sự thật! Tôi cười nói, "xin lỗi, để tiền tôi đi ăn nhậu còn sướng hơn". Còn vấn đề công nhận? Chỉ có khán giả là người công nhận. Thành ra ở đời có những nghịch lý/sự thật nói ra thì rất là phiền.
Cái giá của anh là bao nhiêu tiền? Nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú là bao nhiêu? Kèm theo đó là một số tiền chứ? Bực không? Người nghệ sĩ bực chứ! Công lao người ta đóng góp cho xã hội không phải những người ngồi đó ăn lương Nhà nước mà đánh giá đâu, mà là khán giả. Khán giả yêu thương mình ấy là niềm hạnh phúc. Mấy ông mấy bà phong tôi làm chi, khỏi. Đấy, đời tôi khổ ở chỗ đấy. Sống hơi ngang tàng, bất cần, thành ra có thể nhiều người không thích. Nhưng những ai hiểu thì thương. Mà phải có người hiểu, người thương mình chứ."
Đào hoa không sướng, đời có vay có trả
Thương Tín kể về những lần đi chơi với đại gia, với giới xã hội đen và những người có tiền. Nơi chốn đi chơi là những quán bar, quán karaoke có những cô gái làm nghề bán thân hoặc những nữ tiếp viên, đào kép. Ông không vui chút nào, đặc biệt với những màn lựa đào, lựa kép. Ông bảo họ: "Này, lần sau có mời tao đi chơi thì đừng đi chơi mấy vụ này. Mấy người này là đồng nghiệp của tao. Thứ nhất, họ cùng tổ nghiệp, thứ hai họ làm vui cho thiên hạ. Họ cười với người này người kia, ráng vuốt ve để được tiền boa thôi chứ người ta có vui đâu.
Mà có gì đâu phải chọn lựa cô này đẹp cô này xấu, người cô này đẹp người cô kia không được? Có ăn đời ở kiếp gì đâu, chỉ tới chơi một chút rồi đi thôi mà. Có những cái nó thừa, tào lao. Thử tưởng tượng những người không được chọn họ sẽ tủi như thế nào. Mà người ta bước vào con đường này đã khổ nhục biết bao".
"Tất nhiên cũng có những người giả dối, nhìn là biết liền" - ông chân tình chia sẻ. "Tôi nhìn người nói thật hay không tôi biết. Chính vì thế cũng khổ lắm. Người ta nói dối mình mà mình không phát hiện ra người ta nói dối sướng ghê chứ. Còn đau nhất là phát hiện ra người ta đang nói dối nhưng phải vờ như không biết để cho người ta đừng phải ngượng ngập. Đời có những cái khổ kì lạ.
Cuộc đời này mong manh lắm, chỉ cần trong đời vài năm hạnh phúc đã là đủ, đừng đòi hỏi nhiều, không có đâu. Cuộc đời này nghĩ lại cũng công bằng lắm. Trời không cho ai nhiều, cho cái này lấy cái kia. Có khi ức quá mình nhìn trời mà than, nhưng nghĩ lại là do mình ích kỉ thôi. Có những lúc tôi nghĩ mình khổ bởi vì mình cũng làm cho những người khác khổ."
"Đào hoa không sướng đâu" - người nghệ sĩ có gương mặt đẹp nổi tiếng một thời tâm sự. "Thực ra mà nói tâm lý con người ước muốn mình sinh ra lớn lên chỉ là được sống với cha mẹ, có cuộc sống đầy đủ không cần giàu sang, gặp một người yêu thương mình, có một gia đình êm ấm với những đứa con. Chứ không ai muốn cuộc đời như tôi, lăng nhăng tùm lum, mà mỗi một cuộc tình như thế qua đi rồi để lại cho mình nỗi khổ.
Sau khi dứt mỗi cuộc tình, chia tay với một người nào đó đau lắm. Tôi rất muốn có một đời sống bình thường, có gia đình, con cái, bình thường như mọi gia đình khác. Thành ra, đúng là đào hoa sẽ khổ. Mà đó là số phận mình chứ không ai muốn. Ai muốn khổ đâu, bắt khổ thì phải khổ. Thôi đành sẵn sàng đón nhận thôi. Vay nhiều thì sẽ phải trả nhiều.
Thương Tín dứt lời, thuốc cũng đã đốt hết, ông ngả người vào lưng ghế nhìn về một nơi nào đó đăm đăm. "Tôi không hề có ước mơ làm diễn viên. Hồi trẻ ước mơ của tôi là làm tài xế để được đi khắp mọi nơi - một ước mơ rất tầm thường và bình thường chứ không cao xa như những người khác".
Nhưng rồi cuộc đời cứ thế đưa đẩy, giờ đây trước mặt tôi là nụ cười nhẹ tênh của tướng cướp Bạch Hải Đường, của Sáu Tâm lừng lẫy một thời trên màn ảnh. "Tôi không hối tiếc gì trong cuộc đời này. Tôi ngang bướng lắm. Chấp nhận mọi thứ. Phóng viên viết bài xong nhiều khán giả ủng hộ, nói muốn giúp Thương Tín lúc khó khăn. Tôi nói không. Tôi còn sống được mà. Cũng có hơi khó khăn một chút nhưng mà vẫn bình thường mà, không sao đâu. Cảm ơn khán giả. Bởi vì tôi tin cuộc đời có vay có trả. Anh vay là anh còn phải trả nặng nữa. Cuộc đời mà, đã chơi là phải chịu".
