Hai ngày gần đây tại chợ thuốc Hapulico (số 1 Nguyễn Huy Tưởng, quận Thanh Xuân, Hà Nội), đồng loạt các cửa hàng đều đăng biển "hết khẩu khang, nước rửa tay", điều này khiến cho mặt hàng khẩu trang trên thị trường càng trở nên khan hiếm.
Đặc biệt, một số người còn vào các hội nhóm kín chuyên về thiết bị y tế kêu gọi không bán khẩu trang gây nhiều bức xúc trong dư luận.
Để làm rõ việc làm trên có vi phạm pháp luật hay không, PV đã có cuộc trao đổi với Luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng văn phòng Luật sư Chính pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội).
Luật sư Cường cho biết, theo quy định thì khẩu trang y tế được coi là thiết bị y tế và phải đảm bảo tiêu chuẩn Quốc gia số TCVN 8389 - 1:2010 do bộ khoa học và công nghệ công bố.
Đối với sản phẩm khẩu trang y tế thường được bày bán chủ yếu tại các cơ sở kinh doanh dược phẩm, thiết bị y tế và được sử dụng nhiều trong hoạt động y tế, khám chữa bệnh, phòng bệnh.
Tuy nhiên hiện nay, lợi dụng tình trạng dịch bệnh virus Corona (nCoV - PV) đang bùng phát tại nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam rất nhiều cơ sở kinh doanh dược phẩm, thiết bị y tế đã ngừng cung cấp mặt hàng này.
Một hộp khẩu trang y tế 4 lớp được bán với giá 240.000đ tại một hiệu thuốc thuộc địa bàn phường Mỹ Đình 1, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội vào chiều 31/1.
Dưới góc độ xã hội, Luật sư Cường cho rằng hành vi này vi phạm nghiêm trọng đạo đức nghề nghiệp.
"Khi dịch bệnh đang có dấu hiệu bùng phát thì trách nhiệm phòng bệnh phải đặt lên hàng đầu, trách nhiệm này không chỉ thuộc về nhà nước, của ngành y tế mà là của chung toàn xã hội.
Trong khi rất nhiều đơn vị phát khẩu trang miễn phí cho người dân để phòng bệnh, tránh nguy cơ lây lan cho cộng đồng thì một bộ phận cơ sở kinh doanh lại kêu gọi găm hàng, không nhập hàng, không bán hàng thì đây là hành vi phi đạo đức, thể hiện sự ích kỷ, trục lợi trên nỗi sợ hãi của người khác...", Luật sư Cường bày tỏ.
Có người lên nhóm kín Facebook kêu gọi không nhập, không bán khẩu trang.
Theo Luật sư Cường, dưới góc độ pháp lý, Điều 31 Luật dược đã quy định rõ nghĩa vụ của người hành nghề dược là tuân thủ đạo đức nghề nghiệp trong hành nghề dược, chấp hành quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp có dịch bệnh nguy hiểm, thiên tai, thảm họa.
Do đó, trong trường hợp các cơ sở kinh doanh găm hàng, đầu cơ, không bán hàng, không chấp hành quyết định nhà nước trong trường hợp có dịch bệnh nguy hiểm thì đây là hành vi vi phạm quy định pháp luật.
Trong trường hợp này, Bộ y tế, Sở y tế tại các địa phương cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị quản lý thị trường thường xuyên thanh tra, kiểm tra các cơ sở kinh doanh dược phẩm, thiết bị y tế nếu phát hiện vi phạm phải xử lý thật nghiêm để tránh tình trạng trục lợi gây hỗn loạn, hoang mang cho người dân.
Trong trường hợp phát hiện nhóm cơ sở này có hành vi đầu cơ, găm hàng hoặc buôn bán các sản phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ, không niêm yết giá thì phải xử lý thật nghiêm theo quy định tại Nghị định 185/2013/NĐ-CP về vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Đối với hành vi không chấp hành quyết định huy động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi có thiên tai, thảm họa, dịch bệnh nguy hiểm thì phải xử phạt ngay theo quy định tại điểm b, khoản 2 Điều 36 Nghị định 176/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.
Ngoài ra, đối với các trường hợp vi phạm trên thì có thể áp dụng chế tài thu hồi chứng chỉ hành nghề dược của người vi phạm theo quy định tại Điều 26 Luật dược.
Còn nếu có căn cứ xác định nhóm người, nhóm cơ sở kinh doanh này có hành vi lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, mua vét hàng hóa thuộc danh mục mặt hàng bình ổn giá hoặc thuộc danh mục hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên hoặc giá trị hàng hóa từ 500.000.000 đồng trở lên thì cần chuyển ngay cho cơ quan công an có thẩm quyền để truy cứu trách nhiệm hình sự về tội "Đầu cơ" theo quy định tại Điều 196 Bộ luật hình sự năm 2015.
Như vậy, để ngăn chặn hành vi đầu cơ, găm hàng thu lợi bất chính và bảo đảm quyền lợi của người dân trên toàn quốc, Luật sư Cường cho rằng các sở ban ngành cần phối hợp chặt chẽ, thực hiện đúng theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam là thường xuyên theo dõi, phối hợp kiểm tra các cơ sở kinh doanh dược phẩm, thiết bị y tế.
Nếu phát hiện vi phạm thì phải xử lý thật nghiêm, thu hồi ngay chứng chỉ hành nghề của người vi phạm thì mới thể hiện sự răn đe và ngăn chặn, chấm dứt được hành vi này.