Trên đảo Cát Hải, Hải Phòng, tập đoàn Vingroup đang khẩn trương xây dựng một dự án tham vọng bậc nhất của họ: Tổ hợp nhà máy, trong vòng 2 năm sẽ tạo ra chiếc xe ô tô đầu tiên của Việt Nam mang tên Vinfast.
Theo kế hoạch, Vinfast sẽ bắt đầu sản xuất xe máy điện vào cuối năm nay và sau đó trong năm tới, một dòng xe ô tô thể thao sẽ được ra đời. Bản phác họa cho 2 dòng xe của Vinfast đã được tiết lộ cho thấy thiết kế hiện đại với logo hình chữ "V". Được biết bản thiết kế này sẽ được trưng bày tại triển lãm ô tô Paris vào tháng 10 tới.
Tại công trường của dự án ở Cát Hải đang được xây dựng, khu vực tòa nhà phía trước hình tròn là văn phòng và trung tâm nghiên cứu còn nhà máy sản xuất xe máy điện đã dần hoàn thiện ở phía sau đó. Dự án này sẽ "ngốn" của Vingroup 1,5 tỷ USD vốn đầu tư ban đầu.
Tờ Financial Times nhận định quyết định lấn sân sang lĩnh vực sản xuất xe hơi của Vingroup lần này là bước tiến mới mẻ đối với cả bản thân tập đoàn và với toàn bộ ngành sản xuất của Việt Nam. Tình huống này giống hệt những gì Hyundai trải qua vào năm 1970 tại Hàn Quốc.
Với riêng Vingroup, bước đi này có phần hơi rủi ro: Sản xuất xe hơi vốn rất cạnh tranh, ngành công nghiệp toàn cầu biên lợi nhuận thấp và một nhà sản xuất khác đi theo hướng tương tự đang gặp phải khó khăn, như Proton ở Malaysia.
Trong khi đó, người tiêu dùng Việt Nam – vốn lâu nay vẫn phụ thuộc vào những phương tiện 2 bánh đã mua ít hơn 250.000 xe ô tô vào năm ngoái, chỉ bằng 1/4 số lượng được bán tại Indonesia.
Vingroup là công ty bất động sản lớn nhất Việt Nam, hoạt động trong nhiều ngành nghề bao gồm sản xuất thực phẩm nông nghiệp, điều hành các chuỗi bán lẻ, trường học và bệnh viện... Tuy nhiên với những lãnh đạo Vingroup, sản xuất ô tô là bước đi khá hợp lý tiếp theo đối với một công ty đang phục vụ nhu cầu phát triển tầng lớp trung lưu.
"Đây là mô hình kinh doanh phục vụ nhu cầu của người dân từ khi sinh ra cho đến khi mất đi", bà Lê Thị Thu Thúy – một lãnh đạo cấp cao phụ trách dự án Vinfast cho biết. "Tập đoàn chúng tôi muốn phục vụ toàn bộ các nhu cầu trong cuộc sống của người tiêu dùng Việt Nam và mang lại cho họ cuộc sống tốt hơn".
Dự án ô tô rõ ràng đánh trúng vào niềm tự hào dân tộc của người Việt, đồng thời cũng cho thấy khát vọng người Việt có được thương hiệu xe hơi của chính mình.
"Khi trò chuyện với những người dân ở đây, rất nhiều trong số đó bị cuốn hút và ủng hộ dự án chỉ bởi họ khát khao có được thương hiệu ô tô của chính mình.
Dự án này không chỉ cho Vingroup, cho chúng tôi, mà là cho người dân Việt Nam", Jim DeLuca – một lãnh đạo kỳ cựu tại GM đang làm việc cho Vinfast nói.
Vingroup đã khởi công tổ hợp nhà máy vào ngày 2/9. "Có một câu tục ngữ rằng mỗi một người dân trong một quốc gia cần: Một lá cờ, một bài hát quốc ca, một hãng hàng không và một công ty xe ô tô", Robin Zhu – một chuyên gia nói.
Những quốc gia khác trong khu vực cũng đang theo dõi sát sao hoạt động của Vinfast. Thái Lan – trung tâm ngành công nghiệp ô tô châu Á sản xuất gần 2 triệu xe ô tô mỗi năm và khả năng còn có thể sản xuất hơn 1 triệu chiếc nữa.
Tuy nhiên, những đơn vị dẫn đầu như Toyota, Isuzu và Honda đều là những công ty nước ngoài và một nửa trong số đó là để xuất khẩu.
Việt Nam có một nhà sản xuất xe ô tô, xe tải và xe bus là Trường Hải nhưng họ chỉ sản xuất cho các thương hiệu nước ngoài.
Bà Thủy cũng nói rằng mức chi ban đầu của dự án là 1,5 tỷ USD – trong tổng số đầu tư khoảng 3 – 3,5 tỷ USD.
Ban đầu, Vinfast lên kế hoạch xây dựng nhà máy với năng lực sản xuất lên tới 300.000 chiếc xe máy điện và 250.000 xe ô tô mỗi năm nhưng các lãnh đạo cuối cùng đã tăng năng lực sản xuất lên 1 triệu chiếc xe máy và 500.000 chiếc xe ô tô mỗi năm tới năm 2025 – một con số đầy tham vọng cho kích thước của thị trường Việt Nam.
"Tôi nghĩ họ phải sản xuất cho những thương hiệu khác nữa để duy trì được năng lực sản xuất này", theo Titikorn Lertsirirungson – một giám đốc tại LMC Automotive tại Bangkok nói.
Vingroup loại bỏ những hoài nghi về khả năng thành công của dự án bằng việc chiêu mộ hàng loạt lãnh đạo cấp cao từ những thương hiệu ô tô hàng đầu. Ngoài DeLuca, Vinfast còn tuyển dụng một giám đốc từ Bosch và Chủ tịch sản xuất Holden.
Công ty tuyên bố sẽ cho ra đời 2 chiếc xe ô tô này trong quý 3 năm 2019. Dù chưa công bố giá xe nhưng bà Thủy nói rằng xe Vinfast sẽ có "giá hợp lý cho người Việt Nam. Chúng tôi nhắm tới thị trường đại chúng nên giá sẽ rất cạnh tranh".