Như chúng ta đều biết, các cuộc chạy đua vào không gian vũ trụ không chỉ để thỏa mãn niềm đam mê khám phá của con người. Chúng còn ươm mầm cho rất nhiều công nghệ đã đi vào đời sống thiết thực ngay bên dưới mặt đất.
Nếu bạn chưa biết thì tai nghe không dây, laptop, đèn LED, chuột máy tính, camera điện thoại cho đến các công nghệ đế giày thể thao, máy lọc nước, lọc không khí, pin mặt trời, niềng răng, phẫu thuật mắt LASIK, bơm insulin và chân tay giả… đều được phát minh trong quá trình tìm cách đưa con người chiếm lĩnh không gian.
Bây giờ, các nhà khoa học dự đoán một công nghệ rất tiên tiến cũng sắp sửa được ra đời từ đó: Những robot phẫu thuật tự động.
Hiện tại, chúng ta đã có những robot thực hiện được nhiều thủ thuật y tế, bao gồm phẫu thuật vùng chậu, phẫu thuật cột sống, phẫu thuật mắt, tiêm dưới màng não… tất cả đều đòi hỏi độ chính xác cực cao.
Tuy nhiên, các loại robot phẫu thuật hiện tại đều chỉ là loại bán tự động. Nghĩa là chúng được thiết kế giống như một cỗ máy, chịu sự điều khiển của kỹ thuật viên và các bác sĩ.
Những bác sĩ phẫu thuật nào muốn điều khiển được các cỗ máy này cũng phải đi học một khóa chứng chỉ, giống như cấp bằng lái xe. Các robot y tế tự chủ, giống như xe tự lái, vẫn đang là chuyện khoa học viễn tưởng.
Cần một chất xúc tác cho lĩnh vực
Tiệm cận nhất tới một robot phẫu thuật hoàn toàn tự động, đầu năm nay, Đại học Johns Hopkins đã thực hiện được một ca mổ mô mềm phức tạp đầu tiên với cỗ máy gọi là STAR.
STAR là một robot được lập trình thông minh đã khâu nối thành công 2 đoạn ruột lại với nhau. Đây là một thủ thuật tinh vi bậc nhất trong phẫu thuật ổ bụng.
Tuy nhiên, tại sao chúng ta không tính robot STAR vào trong số các robot như đã kể ở trên. Đó là bởi, mặc dù STAR vận hành hoàn toàn tự động, bệnh nhân mà nó chữa trị cho chỉ là một con lợn.
Dẫu vậy, Johns Hopkins vẫn đánh giá đây là một kỳ tích, "một bước tiến trọng đại đối với phẫu thuật hoàn toàn tự động trên người". Họ đặt ra một câu hỏi: Khi nào chúng ta sẽ tiến được tới tương lai viễn tưởng đó?
Hệ thống robot phẫu thuật STAR của Johns Hopkins.
"Tôi nghĩ sẽ mất vài thập kỷ, ít nhất và vài thập kỷ nữa", Tiến sĩ Tamir Wolf, Giám đốc điều hành của Theator, một công ty đang phát triển các nền tảng phẫu thuật tự động với trí tuệ nhân tạo cho biết.
"Tôi nghĩ điều đó một lần nữa phụ thuộc vào cuộc đua không gian. Bởi vì đó là miền đất mà công nghệ phẫu thuật tự động có thể đem lại giá trị".
Một robot có thể thay thế cả một bệnh viện đa khoa hạng trung
Tiến sĩ Wolf cho biết khác với nhiệm vụ trên quỹ đạo Trái Đất, trên Trạm Vũ trụ Quốc tế ISS hay thậm chí trên Mặt Trăng, các nhiệm vụ Sao Hỏa và không gian sâu trong tương lai đều sẽ kéo rất dài.
Giả sử ở quỹ đạo tối ưu nhất như trong bộ phim The Martian, phi thuyền mạnh nhất của con người sẽ mất 260 ngày để tới hành tinh đỏ. Cộng thêm thời gian làm nhiệm vụ trên đó và thời gian họ bay về, nhiệm vụ có thể kéo dài hàng năm.
Việc du hành không gian lâu như vậy tiềm ẩn rất nhiều rủi ro y tế cho phi hành đoàn. Mặc dù chúng ta có thể đem theo một bác sĩ, nhưng một bác sĩ thực sự chưa đủ.
The Martian: Matt Damon phải tự phẫu thuật trong khi ở trên Sao Hỏa.
Nếu bạn cần phẫu thuật chuyên khoa ruột, phẫu thuật não, phẫu thuật tim, bạn thực sự cần những bác sĩ khác nhau. Về cơ bản, bạn sẽ phải thu nhỏ một bệnh viện đa khoa tầm trung và nhét vào phi thuyền nếu muốn đảm bảo tính mạng cho các phi hành gia.
Hoặc là phát triển một robot phẫu thuật tự động và nạp các chương trình khác nhau vào đó. Hướng phát triển thứ hai này rõ ràng tiềm năng hơn. Một robot không chiếm mấy không gian, không tiêu thụ oxy và nước uống, nếu được lập trình tốt sẽ hoạt động chính xác tuyệt đối.
Hãy nhớ Neuralink của Elon Musk cũng đang phát triển một cánh tay robot phẫu thuật não, có thể khâu những điện cực mỏng chỉ bằng 1/20 sợi tóc người vào vỏ não. Để làm được điều đó một cách chính xác, cánh tay robot được lập trình để khử cả những rung động phát ra từ nhịp thở và nhịp tim của bệnh nhân.
Xe ô tô đã tự lái, tiếp theo là robot tự phẫu thuật
Hệ sinh thái công nghệ của Elon Musk rõ ràng đang hỗ trợ nhau qua lại rất nhịp nhàng. Ông ấy đang phát triển robot phẫu thuật, và có tham vọng đưa con người lên Sao Hỏa. Thêm nữa là xe tự lái.
"Nếu bạn nhìn vào sự phát triển của robot phẫu thuật và so sánh nó với những gì đang diễn ra như trong ngành công nghiệp ô tô, bạn sẽ thấy sự tương đồng giữa chúng", tiến sĩ Wolf nói.
Chúng ta hiện đang phải tự lái xe, giống như các bác sĩ phải tự điều khiển cánh tay robot. Nhưng cả hai lĩnh vực đều đang tiến đến chỗ bán tự động hóa, nghĩa là có các phần mềm hỗ trợ chế độ lái tự động một phần.
"Và sau đó, sẽ đến chế độ tự động hóa hoàn toàn theo điều kiện, khi chiếc xe bắt đầu hiểu được môi trường của nó. Sau nữa là các công nghệ tự động hóa cao, nơi chiếc xe tham gia vào quá trình ra quyết định và cuối cùng là tự động hóa hoàn toàn", tiến sĩ Wolf giải thích.
Đối với robot phẫu thuật, ông nghĩ chúng ta đã đang tiến đến giai đoạn tự động hóa một phần. Mà các robot phẫu thuật như STAR của Đại học Johns Hopkins là một ví dụ.
"Đây là bằng chứng về khái niệm ban đầu cho thấy robot phẫu thuật có khả năng tự động hóa các nhiệm vụ của nó", tiến sĩ Wolf nói. "Tôi nghĩ rằng chúng ta đang đi đúng hướng và đây hẳn là một bước nhảy vọt lớn".
Tham khảo Forbes
