Một hôm, Đức Phật đang ngồi nói chuyện với các môn đồ dưới bóng một cái cây lớn, thì đột nhiên, có một người trong số đó bất ngờ hỏi Ngài: "Thưa Đức Phật, trên đời có mấy kiểu người ạ?".
Đức Phật nghe xong, mỉm cười, chưa vội trả lời mà hỏi lại người này: "Theo ngươi thì có mấy kiểu?"
Môn đồ này mạnh dạn trả lời: "Theo con nghĩ, chắc chắn là trên đời này có 2 kiểu người rồi, một là người tốt, chuyên làm những việc thiện giúp người, còn lại là kẻ xấu, chỉ chuyên làm hại người mà thôi, có đúng không ạ?".
Đức Phật không phủ nhận những lời người này nói, nhưng cũng không nói anh ta đúng. Ngài từ tốn nói: "Trên thế giới này có rất nhiều kiểu người, có nhiều cách phân chia, nhưng tựu chung lại có thể chia làm 4 kiểu.
Thứ nhất là những người đang ở trong bóng tối và sẽ tiếp tục đi đến bóng tối.
Thứ hai, là những người đã ở bóng tối, nhưng đang hướng đến chỗ có ánh sáng.
Thứ ba, là những người đang ở chỗ sáng rồi, nhưng lại muốn đến chỗ tối.
Còn thứ tư, là những người đang ở chỗ sáng rồi, và tiếp tục muốn đến chỗ có ánh sáng".
Thứ nhất là những người đang ở trong bóng tối và sẽ tiếp tục đi đến bóng tối. Thứ 2, là những người đã ở bóng tối, nhưng đang hướng đến chỗ có ánh sáng. Thứ 3, là những người đang ở chỗ sáng rồi, nhưng lại muốn đến chỗ tối. Còn thứ 4, là những người đang ở chỗ sáng rồi, và tiếp tục muốn đến chỗ có ánh sáng. (Ảnh minh họa)
Nghe Đức Phật nói xong, nhiều môn đồ nhìn nhau vẻ hoài nghi, chưa thực sự hiểu rõ lời Ngài nói là như thế nào. Thế nào là người đã ở chỗ tối? Thế nào là người đang ở chỗ sáng? Tại sao đang ở chỗ tối rồi lại đến chỗ sáng? Rồi ở chỗ sáng rồi lại đến chỗ tối, thật rối rắm khó hiểu quá.
Thấy biểu cảm của môn đồ, Đức Phật lại mỉm cười, rồi nói tiếp:
"Người ở chỗ tối là người sinh ra đã không được may mắn như những người khác, ví dụ anh ta là con của một gia đình nghèo khó, bất hạnh, việc xoay xở để có được miếng cơm manh áo đã là cả một sự chật vật, hoặc anh ta bị bệnh tật, đau ốm, xấu xí...
Nếu anh ta để cho những khó khăn này định hình mình, biến anh ta thành một kẻ tiêu cực, hay kêu ca, than vãn, thậm chí trở nên ti tiện, hèn mọn, xấu xa bằng cách chà đạp hay làm chuyện xấu với người khác chỉ để đem lại lợi thế cho mình, thì nghĩa là anh ta, vốn ở chỗ tối rồi, lại đang hướng đến một chỗ tối khác.
Thế nhưng, cũng vẫn chính con người đó, nghèo nàn, xấu xí, bệnh tật hoặc khuyết tật, nhưng không đầu hàng số phận, quyết phải vươn lên một cách mạnh mẽ, dùng thái độ tích cực để đối diện với cuộc đời, thậm chí giúp đỡ những người cùng cảnh ngộ với mình, quyết thay đổi số phận của bản thân và của những người khác nữa, thì nghĩa là anh ta đang hướng đến chỗ sáng.
Tiếp theo, một người đang ở chỗ sáng, chính là những người có nhiều lợi thế hơn người khác, anh ta sinh ra trong một gia đình giàu có, danh giá, đủ đầy, hoặc anh ta có ngoại hình đẹp đẽ, hấp dẫn, khỏe mạnh...
Được số phận ban cho những điều tuyệt vời ấy, thế nhưng, anh ta lại không biết ơn vì điều đó mà dựa dẫm vào sự "hơn người" này để sống một cuộc đời trụy lạc, xa hoa, cho phép bản thân coi thường tất cả những người không bằng anh ta, thậm chí dùng tất cả những phương tiện mình có để đạt được những mục đích thấp hèn, đó là anh ta đang hướng đến chỗ tối mà không hề hay biết.
Tuy nhiên, nếu cũng là con người nhận được nhiều ưu ái của cuộc đời đó, nhưng biết sống một cách khiêm nhường, tử tế, làm những việc có ích, dùng những thứ mà anh ta có để làm phương tiện giúp người, giúp đời, vậy thì chắc chắn là anh ta đang hướng đến chỗ sáng hơn rồi".
Nghe Đức Phật nói xong, các môn đồ đều im lặng. Dường như mỗi người đều đang có những suy nghĩ riêng, và đã rút ra những bài học cho mình.
Lời bàn: Câu chuyện nói trên được trích từ cuốn Kinh Tamonata Sutta - còn gọi là Kinh Tối Tăm, ghi lại những lời giảng của Đức Phật với các môn đồ, tuy cách đây vài nghìn năm, nhưng vẫn ẩn chứa những triết lý kinh điển không bao giờ cũ, là một kho kiến thức mà chúng ta có thể áp dụng trong cuộc sống hiện đại ngày nay.
Con người sống trên đời không ai có quyền chọn cho mình nơi sinh ra, không thể chọn bố mẹ giàu, cũng không thể chọn cho mình một trí tuệ thông minh sáng suốt, hay một ngoại hình sáng láng, đẹp đẽ.
Thế nhưng, có một điều mà ai cũng có thể chọn cho mình, đó là Ý CHÍ - Ý CHÍ con người sẽ là thứ quyết định tất cả, rằng phần đời về sau của bạn sẽ đi về nơi có ánh sáng, hay đến một nơi tối tăm.
HÃY NHỚ RẰNG, chỉ cần còn sống một ngày trên đời, chúng ta vẫn có khả năng thay đổi cuộc sống của mình theo chiều hướng tốt đẹp hơn.
ĐỪNG BAO GIỜ BỎ CUỘC. BẠN SẼ LÀ KIỂU NGƯỜI NÀO TRÊN 4 KIỂU MÀ ĐỨC PHẬT ĐÃ NÓI?
Theo Buddha Weekly