Tàu du lịch hay du thuyền đã cách mạng hóa cách con người du lịch trên biển từ những năm 1990. Trên những du thuyền khổng lồ, con người có thể ăn uống, mua sắm, bơi lội và tận hưởng đủ mọi dịch vụ giải trí ngay trên biển. Nhưng đi kèm với từng ấy sự tiện ích, du thuyền cũng là nguồn gây ô nhiễm môi trường khủng khiếp.
Theo Hiệp hội Du lịch Florida-Caribbean, đã có khoảng 24,2 triệu hành khách chọn đi nghỉ mát bằng du thuyền vào năm 2016.
Bên cạnh chở hành khách, tàu du lịch cũng chở theo đủ mọi chất thải gây ô nhiễm. Thậm chí cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ mô tả du thuyền là những "thành phố nổi" bởi mỗi con tàu như vậy có thể vận chuyển người, tài nguyên và các dịch vụ giải trí. Tất cả những thứ thải ra từ con người, đốt nhiên liệu hay thực phẩm,… đều có tác động rất lớn đối với môi trường.
Theo trang Earth, một tàu du lịch chở khách ước tính tạo ra khoảng 794 ngàn lít nước thải vệ sinh, khoảng 3,7 triệu lít nước thải ra từ hoạt động giặt giũ, bồn tắm hay vòi hoa sen. Ngoài ra còn khoảng 42 lít nước thải nguy hại khác, 8 tấn chất thải rắn và khoảng 94,6 ngàn lít dầu thải.
Những chất gây ô nhiễm này có thể bị thải ra qua đường không khí hoặc đường thủy, gây tác hại nghiêm trọng cho hệ sinh thái. Nếu nước thải chưa qua xử lý chứa hàm lượng lớn nitơ và phốt pho, chúng có thể trực tiếp dẫn tới cái chết của các rạn san hô và thảm thực vật biển.
Tưởng chừng là một hình thức du lịch sinh thái và thưởng ngoạn tự nhiên nhất nhưng chính du thuyền lại là nguyên nhân gây đảo lộn cuộc sống của hệ sinh thái và động vật hoang dã ở nhiều vùng biển.
Du thuyền cũng có thể làm hỏng môi trường hoang sơ trên các bãi biển. Đôi khi các mỏ neo của du thuyền có thể phá hủy rạn san hô khi neo đậu mà không hay. Vào tháng 3/2017, một tàu du lịch đã đâm vào rạn san hô đang được Indonesia tích cực bảo tồn, dẫn tới hơn 13 ngàn m2 san hô bị xóa sổ.
Nguy hiểm hơn cả là tàu du lịch còn có thể va chạm với các loài động vật có vú to lớn dưới nước, ví dụ như cá voi. Theo một báo cáo hồi năm 2004 tiết lộ, 12,7% số vụ tai nạn xảy ra với cá voi trong giai đoạn từ 1975-2002 chủ yếu do tàu du lịch gây ra.
Đáng tiếc khi ngành công nghiệp du lịch bằng du thuyền vẫn đang nở rộ ở khắp nơi trên thế giới. Không khó để tìm kiếm một trang web giới thiệu về các tour du lịch bằng du thuyền trên khắp thế giới và đáng buồn là số người đi du thuyền vẫn còn rất đông.
Tất nhiên thế giới đã nhận thức được vấn đề ô nhiễm của du thuyền từ lâu. Cụ thể, các nhà lập pháp quốc tế đã sớm ban hành Công ước quốc tế về Ngăn ngừa ô nhiễm do tàu thủy (MARPOL) được ký từ năm 1973.
Công ước này đặt ra chỉ dẫn cho các quốc gia thành viên bắt buộc phải tuân theo. Mặc dù vậy việc thực thi công ước gặp khó khăn lớn khi tàu du lịch đi qua lãnh hải của những quốc gia không tham gia công ước.
Hiện nay đã có nhiều đội tàu lớn trên thế giới bắt đầu áp dụng các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt trong sản xuất và vận hành du thuyền. Đã có nhiều công nghệ được đưa vào thử nghiệm như pin năng lượng mặt trời hay hệ thống xử lý nước thải tiên tiến, để giảm bớt sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch hoặc gây ô nhiễm hệ sinh thái biển.
Ngoài ra nhiều công ty du lịch lữ hành cũng đã nhận thức được sự nguy hiểm khi đi qua các khu bảo tồn hoặc vùng sinh thái, do đó đã điều chỉnh hành trình du ngoạn, tránh gây ảnh hưởng đến nơi bảo tồn thiên nhiên.
Hy vọng rằng trong tương lai, số du thuyền gây ô nhiễm có thể giảm bớt hoặc hướng tới xây dựng những chiếc du thuyền xanh hơn, có thể vận hành bằng năng lượng sạch và ít thải chất ô nhiễm ra ngoài môi trường.