Tàu chở ngũ cốc cập cảng Djibouti để chuyển hàng tới Ethiopia, ngày 30/8/2022. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo phóng viên TTXVN tại LB Nga, trong giai đoạn từ tháng 8/2022 đến tháng 6/2023, Ukraine đã xuất khẩu 50,6 triệu tấn ngũ cốc với tổng trị giá 9,8 tỷ USD. Phần lớn hàng hóa được xuất khẩu qua các cảng với tỷ lệ giao hàng lên tới 78% và liên tục vượt quá 80% trong những tháng gần đây. Phần còn lại được vận chuyển bằng đường sắt, đường bộ và phà.
Là một phần của Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen, 28,1 triệu tấn ngũ cốc đã được xuất khẩu, chiếm 55,5% tổng số hàng hóa Ukraine xuất ra thị trường thế giới. Tính về giá trị, xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine qua các cảng lên tới 7,7 tỷ USD trong toàn bộ thời gian của Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen có hiệu lực, trong lượng ngũ cốc trị giá 5,5 tỷ USD được chuyển qua Biển Đen và 2,2 tỷ USD qua các con sông. Do vậy, nếu thỏa thuận không được gia hạn, thiệt hại trực tiếp mỗi tháng của Ukraine có thể lên tới 500 triệu USD/tháng.
Tháng 7/2022, Liên hợp quốc (LHQ) và Thổ Nhĩ Kỳ đã đứng ra làm trung gian cho thỏa thuận mang tên Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen nhằm giúp giải quyết cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu ngày càng trầm trọng do tình hình xung đột giữa Nga và Ukraine - hai nước xuất khẩu ngũ cốc hàng đầu thế giới.
Trong khuôn khổ sáng kiến, Nga và LHQ đã ký bản ghi nhớ về việc tạo điều kiện cung cấp các sản phẩm nông nghiệp và phân bón của Nga ra thị trường thế giới, trong khi Ukraine ký thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ về xuất khẩu thực phẩm và phân bón an toàn từ Ukraine qua Biển Đen. Thỏa thuận đã 3 lần được gia hạn và theo lần gia hạn gần đây nhất có hiệu lực từ ngày 18/5 và kéo dài trong 2 tháng. Tổng thống Vladimir Putin đã nhiều lần cảnh báo Nga đang xem xét rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen, nếu những rào cản đối với xuất khẩu lương thực và phân bón của nước này không được giải quyết.
Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen sẽ hết hạn vào ngày 17/7 tới. Trước đó, ngày 13/7, Tổng thống Putin từng tuyên bố thỏa thuận này là "trò chơi một phía" và không có gì được thực hiện liên quan đến lợi ích của Nga. Ông xác nhận rằng Moskva có thể ngừng tham gia thỏa thuận ngũ cốc, nhưng để ngỏ khả năng tham gia trở lại nếu các cam kết với Nga được thực hiện.