Sau một bước đột phá trên bán đảo Triều Tiên tuần trước, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc điện đàm trong ngày 4/5, lần đầu tiên các nhà lãnh đạo hai nước từng làm như vậy.
"Đây là lần đầu tiên Thủ tướng Nhật Bản và Chủ tịch Trung Quốc có các cuộc điện đàm", ông Abe nói với các phóng viên sau động thái này. "Điều trên có nghĩa là quan hệ Nhật Bản-Trung Quốc đang thực sự cải thiện."
Theo CNN, ông Abe cho biết đã nhất trí với Chủ tịch Tập Cận Bình về tầm quan trọng của việc đưa vấn đề "phi hạt nhân hoá hoàn toàn" vào Tuyên bố Panmunjom - được ký kết vào tuần trước giữa các nhà lãnh đạo Triều Tiên và Hàn Quốc.
Trong một cuộc gọi riêng với Chủ tịch Tập, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã cảm ơn nhà lãnh đạo Trung Quốc về "sự ủng hộ và khích lệ" của ông đối với cuộc đàm phán liên Triều, theo văn phòng của ông Moon.
Theo tuyên bố Panmunjom, Seoul và Bình Nhưỡng nhất trí sẽ chính thức kết thúc Chiến tranh Triều Tiên. Về mặt kĩ thuật Hàn Quốc và Triều Tiên vẫn đang trong tình trạng chiến tranh do cuộc chiến 1953 giữa họ được dừng lại bởi một hiệp định đình chiến.
Ông Tập và ông Moon ngày 4/5 cho biết sẽ "liên lạc chặt chẽ và tích cực hợp tác trong quá trình tuyên bố kết thúc chiến tranh."
Các nhà lãnh đạo của Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản sẽ nhóm họp vào thứ tư tuần tới – một cuộc đàm phán ba bên đầu tiên kể từ năm 2015.
Trong khi mối quan hệ của Bắc Kinh với Seoul đã được cải thiện đáng kể khi ông Moon đã tìm kiếm một giải pháp ngoại giao cho cuộc khủng hoảng Triều Tiên, thì quan hệ giữa Bắc Kinh và Tokyo luôn luôn căng thẳng hơn.
Tranh chấp lãnh thổ đối với cụm đảo ở Biển Hoa Đông và những bất đồng lâu dài có từ Thế chiến II đã ảnh hưởng đến mối quan hệ Nhật Bản-Trung Quốc trong nhiều thập kỷ.
Nhưng trong bối cảnh lo ngại bị đặt ra ngoài lề đột phá ngoại giao ở bán đảo Triều Tiên và những chấn động khu vực từ chủ nghĩa kinh tế bảo hộ của Tổng thống Donald Trump, Trung Quốc và Nhật Bản đã thấy họ có nhiều điểm chung hơn bao giờ hết.
Cuối tháng này, Thủ tướng Trung Quốc Lí Khắc Cường sẽ đến thăm Nhật Bản - lần đầu tiên sau tám năm, và ông dự kiến sẽ gặp Hoàng đế Akihito.
Đây sẽ là lần đầu tiên một trong những nhà lãnh đạo hàng đầu của Trung Quốc gặp gỡ hoàng đế Nhật Bản kể từ khi ông Tập – lúc đó là Phó Chủ tịch Trung Quốc gặp Nhật hoàng Akihito ở Tokyo năm 2009.
Rana Mitter, giáo sư lịch sử tại Đại học Oxford, cho biết: “Đã có một sự ấm lên đáng kể trong mối quan hệ giữa hai bên. Tuy nhiên, ông chỉ ra rằng, "các điểm chiến lược tổng thể chưa thực sự thay đổi."
"Trung Quốc vẫn đang chi tiêu rất nhiều vào quân đội (hải quân) và Nhật Bản tiếp tục có mối lo ngại rằng mục đích chính của việc tăng cường quân sự củaTrung Quốc là thay đổi các quy tắc của trật tự khu vực", ông Rana Mitter nói.