Những người nghệ sĩ vĩ đại trong lịch sử thường vô cùng khắt khe với chính bản thân. Họ luôn tìm kiếm một người bạn đồng hành tinh thần, nhưng rốt cuộc lại lạc lối trên chính con đường đó, để rồi nhiều người chọn cái chết làm điểm dừng chân cuối.
Vincent Van Gogh - Cánh đồng lúa mì quạ bay
Thiên tài hội họa người Hà Lan, Van Gogh (1853 - 1890) được đánh giá là một trong những nhân vật nổi tiếng và có tầm ảnh hưởng nhất trong lịch sử hội họa phương Tây. Ngày nay, các tác phẩm của ông được ngợi ca là kiệt tác của nghệ thuật đương đại, nhưng trong suốt 37 năm cuộc đời, ông không được hưởng bất kỳ danh tiếng hay lợi lộc nào.
Tiểu sử của đại danh họa gắn liền với sự nghèo đói, cô đơn, bị ruồng bỏ và sự hành hạ tinh thần từ hội chứng rối loạn lưỡng cực.
Hai năm cuối cùng của cuộc đời, Van Gogh rơi vào trạng thái khủng hoảng trầm trọng, để rồi tới tháng 7 năm 1890, lấy cớ để dọa lũ quạ trong khi đang vẽ, ông mượn khẩu súng lục từ chủ nhà trọ rồi tự kết liễu cuộc đời mình trên cánh đồng lúa mì.
Wheatfield with Crows (Ảnh: Internet)
Dường như, trong lúc bị tra tấn tinh thần, ông đã nhìn thấy trước được tương lai về cái chết của mình.
Trong kiệt tác cuối cùng “Wheatfield with Crows” (tựa Việt: Cánh đồng lúa mì quạ bay) , đại danh họa miêu tả lại chính nơi mà ông tự sát: Một cánh đồng bất tận với màu sắc tươi sáng, nhưng bầu trời phía sau lại phủ đầy quạ đen, như một điềm báo gở, khiến cho tổng thể bức tranh toát lên sự ảm đạm tới tột cùng.
Quan sát bức tranh, ta có thể cảm nhận được một phần những thái cực trong tâm hồn ông, khi đi từ vui vẻ, phấn chấn, sang nỗi u buồn, cô quạnh vô tận. Bức tranh như muốn "thốt lên" chính lời cuối cùng mà Vincent nói trên cõi đời này: “ Nỗi buồn sẽ kéo dài mãi mãi.”
Arshile Gorky - Cơn hấp hối
Được ca ngợi là một trong những họa sĩ Mỹ quyền lực nhất thế kỷ 20, Arshile Gorky (1905 - 1948) có ảnh hưởng lớn đến chủ nghĩa trừu tượng - thể hiện quan niệm nghệ thuật bằng những hình khối và màu sắc đơn giản. Tuy nhiên, cuộc đời ông gắn liền với sự khốn khổ và bất hạnh.
Vốn là một phần của một gia đình gốc Armenia, từ nhỏ, danh họa đã phải chạy trốn trong cuộc diệt chủng Armenia, sau đó mẹ ông cũng sớm qua đời vì nạn đói. Năm 1941, ông kết hôn với một người phụ nữ kém mình 20 tuổi, họ có với nhau hai cô con gái.
Những tưởng cuộc sống cứ thế viên mãn, nhưng cuối cùng một tấn bi kịch lại kéo tới khi xưởng vẽ của ông bị cháy rụi, phá hủy toàn bộ gia tài sự nghiệp của danh họa. Không lâu sau, khi được chẩn đoán mắc bệnh ung thư, người đàn ông bất hạnh đồng thời phát hiện vợ mình ngoại tình.
Chưa dừng lại ở đó, sau khi ly thân, nghệ sĩ dính vào một vụ tai nạn xe hơi, khiến cho sức khỏe của ông ngày càng xấu đi. Nỗi đau về cả thể xác và tinh thần giằng xé, khiến Gorky chọn cái chết làm lối thoát cho bản thân.
"Agony" được hiểu là trạng thái cuối cùng của cơ thể trước khi bắt đầu cái chết (Ảnh: Internet)
Trong số các tác phẩm được danh họa sáng tác trước khi qua đời, bức tranh “Agony” nổi bật hơn cả khi bộc lộ những nỗi đau quá lớn mà tác giả phải chịu đựng những năm cuối đời. Màu đỏ chiếm vai trò chủ đạo, như hình ảnh của ngọn lửa tàn khốc đã thiêu rụi tâm huyết của ông bao năm qua.
John Minton - Cái chết của Jame Deans
Họa sĩ và nhà minh họa người Anh, John Minton (1917 - 1957) đã qua đời vào tháng 1 năm 1957 trước khi kịp hoàn thành xong tác phẩm cuối cùng mang tên “Cái chết của Jame Deans”. Bức họa này mô tả hình ảnh một người đàn ông bị thương, xung quanh bao vây bởi đám đông điên cuồng.
Cái chết của Jame Deans (Ảnh: Internet)
Một ngày trước khi Minton qua đời, họa sĩ Ruskin Spear đã đến xưởng vẽ để thăm ông, và được chia sẻ rằng nhân vật chính của bức tranh là James Dean, một nam diễn viên Hollywood đã chết trong một vụ tai nạn xe hơi cách đây hai năm, ở tuổi 24.
Spear tin rằng cái chết của James Dean thể hiện trải nghiệm mà người trẻ gặp phải, có liên quan nhiều đến cái chết của Minton. Tuy nhiên, danh tính thực sự của người sắp chết đang gây tranh cãi.
Nhiều nghiên cứu cho rằng, cảm hứng của bức tranh đến trực tiếp từ một vụ tai nạn ô tô tương tự mà Minton đã chứng kiến ở Barcelona, và sau đó cho rằng Dean cũng đã gặp một tai nạn tương tự.
Việc Minton tự sát là do sự trỗi dậy của nghệ thuật trừu tượng đã cản trở sự thăng tiến trong các tác phẩm của ông, khiến cho nội tâm trở nên trầm cảm và dần mất tự tin. Mặc dù công việc chưa hoàn thành, nhưng các dấu hiệu cho thấy Minton không có ý định tiếp tục sáng tạo. Ông gặp các vấn đề về tâm lý và tự chuốc rượu tự tử năm 40 tuổi.
Có thể cảm nhận rõ sự lạc lõng, giằng xé trong tâm hồn của cả 3 đại danh họa khi sáng tác những bức tranh cuối cùng trước khi kết liễu đời mình. Tới cuối đời, họ cũng không thể chia sẻ cùng ai nên đành gửi gắm nỗi niềm cô đơn ấy trong những bức họa này, để tới hàng trăm năm sau người xem mới hiểu thấu.