Sau hơn 5 tháng điều tra của công tố viên đặc biệt, người dân Mỹ hôm 30/10 đã chứng kiến những nhân vật bị truy tố đầu tiên trong vụ điều tra nghi vấn Nga can thiệp vào bầu cử tổng thống Mỹ.
Cựu quản lý chiến dịch bầu cử của tổng thống Donald Trump, Paul Manafort, cùng với cấp phó của ông này là Rick Gates và George Papadopoulos, cố vấn chính sách đối ngoại cho chiến dịch tranh cử đã bị truy tố.
3 nhân vật nói trên bị truy tố với 12 tội danh, trong đó nổi bật nhất là tội rửa tiền, không đăng kí khi hoạt động cho tổ chức nước ngoài, không công bố các tài khoản ở nước ngoài và đưa ra lời khai gian dối khi Cục điều tra liên bang (FBI) thẩm vấn.
Nếu các cáo buộc về ông Manafort là đúng, điều đó đồng nghĩa với việc Manafort và Gates đã tham gia một mạng lưới trốn thuế và rửa tiền quy mô lớn ở Ukraine. Điều này có thể sẽ không lộ ra nếu Manafort không trở thành người điều hành chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Trump hồi năm ngoái.
[VIDEO] Cựu chủ tịch chiến dịch tranh cử của ông Trump đến đầu thú tại FBI
Bây giờ, cuộc điều tra đang chia 2 hướng.
Đầu tiên, mọi sự tập trung đang dồn vào nhân vật Manafort. Liệu ông có hợp tác với cơ quan điều tra không? Hay ông này sẽ từ chối hợp tác và hi vọng sẽ nhận được ân xá từ tổng thống. Nếu đồng ý hợp tác thì công tố viên đặc biệt sẽ nắm được những thông tin nội bộ từ bộ máy tranh cử ông Trump. Đây chắc chắn là cách nhanh nhất để tiến hành điều tra.
Thứ hai, lời thú tội của Papadopoulos cho thấy sự cấu kết với phía Nga là có cơ sở. Có vẻ Papadopoulos chỉ đóng vai trò hạn chế, nhưng những lời khai của ông này là cơ sở để điều tra các quan chức cấp cao trong chiến dịch tranh cử của ông Trump.
***
'Những cáo buộc này rất khó đoán'
David Sklansky, giáo sư tại trường Đại học Luật Stanford
Quyết định khởi tố thực sự là một bước tiến quan trọng của cuộc điều tra. Chúng ta biết rằng Manafort gia nhập bộ máy vận động tranh cử của tổng thống Trump sau nhiều năm làm việc tại Ukraine cho cựu tổng thống có quan điểm thân Nga Viktor Yanukovych.
Bản cáo trạng buộc tội Manafort và Gates che giấu mối quan hệ của họ với chính quyền Ukraine và các chính trị gia Ukraine thân Nga, hoạt động tại Mỹ với tư cách đại diện cho tổ chức nước ngoài mà không đăng kí theo luật, tiến hành rửa tiền với giá trị hơn 18 triệu USD, trốn thuế, và khai man với Bộ Tư pháp về các hoạt động của mình.
Một số người dân còn quay ra tranh luận liệu rằng có phải chính Manafort là nhân vật mở màn và kết thúc của "màn kịch" này hay không...
Nhưng động thái này xảy ra trước khi báo chí công bố Papadopoulos nhận tội. Và cho dù ông Papadopoulos có nhận tội hay không, diễn biến hôm 30/10 cũng đủ cho thấy cơ quan điều tra hiểu rõ họ cần làm gì: họ sẽ lần dấu vết của các giao dịch tài chính, khám phá các trang web lừa đảo, có dấu hiệu tham nhũng, và họ sẽ làm điều đó rất nhanh. Những cáo buộc này rất khó đoán, và có thể là nước cờ của tổ điều tra.
***
'Đây không phải là tín hiệu tốt lành cho những người có liên quan đến chiến dịch tranh cử của Trump.'
Lori E. Lightfoot, luật sư hãng Mayer Brown và cựu trợ lý tại Văn phòng Biện lý Mỹ thuộc tiểu bang Illinois
Bản cáo trạng của công tố viên đặc biệt về Manafort và Gates đã phản ánh một cuộc điều tra rất toàn diện về những hoạt động của hai người này trong nhiều năm qua.
Cuộc điều tra đi sâu vào phân tích chi tiết các tổ chức nước ngoài và các giao dịch ngân hàng, những cuộc phỏng vấn cũng như phân tích toàn diện các giao dịch qua thư điện tử và chứng từ giao dịch trong và ngoài nước.
Luật sư Lori E. Lightfoot. Ảnh: Chicago Sun-Times
Bản cáo trạng cáo buộc một loạt các hành vi phạm tội, bao gồm (1) che giấu hoạt động của Manafort cho chính phủ Ukraine với tư cách đại diện nước ngoài; (2) 1 mạng lưới rộng khắp của các công ty đăng kí ở nước ngoài cho mục đích rửa tiền và che giấu thu nhập của Manafort; (3) sử dụng nhiều biện pháp khác nhau để thu lợi bất chính; (4) thực hiện hành vi gian lận trắng trợn đối với các ngân hàng ở bang New York, Florida và Virginia qua việc cung cấp dịch vụ cho vay theo hình thức dùng tài sản thế chấp; và (5) đưa ra những lời khai giả mạo với Bộ Tư pháp Mỹ.
Điều thú vị về bản cáo trạng là mức độ chi tiết với 23 trang trình bày các số liệu cụ thể.
Người ta cho rằng việc này cho thấy cơ quan điều tra muốn phản bác lại cáo buộc của tổng thống Trump rằng cuộc điều tra chỉ là 1"tin giả mạo".
Tuy nhiên, rõ ràng bản cáo trạng không hề đề cập đến sự liên quan giữa Manafort hay Gates với chiến dịch tranh cử của ông Trump hay bất cứ điều gì liên quan đến Nga. Có lẽ lời thú tội của cố vấn chiến dịch tranh cử Trump George Papadopoulos sẽ đóng vai trò quan trọng hơn là bản cáo trạng của Manafort-Gates.
***
'Nhân vật chính của cuộc điều tra là Papadopoulos'
Peter Zeidenberg, đối tác Hãng luật Arent Fox
Khởi tố Manafort chỉ là 1 chiêu giương đông kích tây. Ông ta là mục tiêu quá tốt để thu hút mọi sự chú ý của công luận. Nhưng nhân vật chính ở đây là Papadopoulos. Chính nhân vật này sẽ cung cấp thông tin quan trọng về những người quan trọng trong chiến dịch tranh cử của ông Trump.
***
'Kết quả của cuộc điều tra này sẽ phụ thuộc khá nhiều vào cuộc phỏng vấn cuối cùng của tổng thống Trump với công tố viên đặc biệt Mueller về hành vi cản trở công lý'
Norman Eisen, thành viên cấp cao tại Viện nghiên cứu Brookings, luật sư trưởng về đạo đức của Nhà Trắng từ năm 2009 -2011, và cựu đại sứ Mỹ tại Cộng hòa Séc từ năm 2011- 2014
Cuộc điều tra đang bước vào giai đoạn gay cấn. Tổng thống Trump chắc chắn đang cảm thấy sức nóng của cuộc điều tra. Điều này thể hiện qua việc tổng thống và những người thân cận đang cố gắng hết sức để làm mất uy tín của vị công tố viên đặc biệt, và hướng sự chú ý của dư luận tới các vụ bê bối khác.
Tình thế hiện tại của tổng thống Trump rất tiến thoái lưỡng nan.
Nếu sa thải công tố viên Mueller, tình hình sẽ chỉ tồi tệ hơn như khi đuổi việc giám đốc FBI James Comey. Còn nếu cho phép Mueller tiếp tục công việc, thì đương nhiên công chúng sẽ được chứng kiến những nhân vật đình đám liên quan tới chiến dịch tranh cử của ông Trump dính vào rắc rối pháp lý.
Do vậy, cách khôn ngoan nhất là cứ để cho Mueller tiến hành cuộc điều tra và hy vọng rằng ông ta ít nhất kết luận rằng tổng thống không làm gì vi phạm pháp luật cả.
***
'Mueller sẽ tận dụng tối đa lá bài Manafort và Gates để nắm được các bằng chứng quan trọng'
Alan Dershowitz, giáo sư danh dự tại Đại học Luật Harvard
Công tố viên đặc biệt Mueller chắc chắn sẽ tận dụng tối đa lá bài Manafort và Gates để tìm ra manh mối liên quan tới tổng thống Trump.
Tuy ông Trump có quyền hiến định để ân xá cho Manafort và Gates nhưng chắc chắn quyết định như vậy sẽ phải trả giá rất đắt cho tương lai chính trị của chính tổng thống.
Từ trái qua: Rick Gates, Paul Manafort và George Papadopoulos (Ảnh: ABC7)
***
'Sẽ có rất nhiều giả thuyết... nhưng ở giai đoạn này thì tất cả chỉ là suy đoán mà thôi'
Alex Whiting, cựu công tố viên liên bang và giáo sư tại Trường Luật Harvard, chuyên về khởi tố các vụ án hình sự trong nước và quốc tế
Thắc mắc chung của nhiều người Mỹ ngày hôm nay khi nghe tin Manafort và Gates bị khởi tố sẽ là: Ai là chủ mưu? Và câu trả lời là, chúng ta và cả người đứng đầu cuộc điều tra Robert Mueller đều không biết.
Các cuộc điều tra phức tạp như thế này cần thời gian để phanh phui hết các manh mối. Diễn biến hôm nay là lời cảnh tỉnh cho những người đang nắm giữ thông tin về mức độ nghiêm trọng của sự việc và khả năng đối mặt với những cáo buộc hình sự nếu cố tình giấu giếm thông tin.
Các cáo buộc chống lại Manafort và Gates cho thấy họ đã không hợp tác với cuộc điều tra, nhưng điều này cũng có thể thay đổi. Việc Papadopoulos đã nhận tội và đang hợp tác với các công tố viên có ý nghĩa quan trọng hơn, bởi nó liên quan trực tiếp tới sự can thiệp của Nga trong bầu cử Mỹ...