Ngày hôm nay (22/7), tổng thống Philippines Rodrigo Duterte cam kết chính phủ sẽ đứng lên bảo vệ quyền hợp pháp của Philippines ở Biển Đông vào "thời điểm hợp lí" giữa lúc cách phản ứng của ông đối với Bắc Kinh vấp phải nhiều chỉ trích.
Vài tuần sau khi một tàu cá Trung Quốc đâm và làm chìm tàu Philippines tại bãi Cỏ Rong vào đêm 9/6, ông Duterte cho rằng đây chỉ là "một tai nạn hàng hải nhỏ". 24 thủy thủ Philippines đã được ngư dân Việt Nam hỗ trợ cứu sống.
"Không có 'nếu' và 'nhưng' gì cả. Chúng ta phải kiềm chế trước những vấn đề và thực tế mà chúng ta phải đối diện ngày hôm nay," ông Duterte tuyên bố trong Thông điệp Quốc gia thường niên lần thứ 4.
Hiện tại, Trung Quốc đã liên tục xây đảo nhân tạo và kích động mâu thuẫn trong khu vực thông qua hoạt động quân sự hóa Biển Đông.
"Tôi vẫn chưa sẵn sàng chấp nhận sự hủy diệt, cảnh nhiều phụ nữ góa chồng và những đứa trẻ mồ côi không nơi nương tựa khi chiến tranh - dù chỉ ở mức độ hạn chế - xảy ra."
"Nói ngắn gọn thì, nếu kêu gọi một cuộc chiến, sẽ có những người đứng lên và ngăn chặn những kẻ đánh cá trong vùng biển của chúng ta. Tất nhiên, chúng ta sẽ làm vậy, vào thời điểm hợp lí," ông Duterte nói.
Tổng thống Philippines nói ông mong muốn giải quyết mâu thuẫn hàng hải với Bắc Kinh bằng giải pháp hòa bình, tốt nhất là nên có sự cân bằng và khéo léo.
"Tránh mâu thuẫn vũ trang, bảo vệ lãnh thổ trên biển và các tài nguyên thiên nhiên buộc chúng ta phải theo đuổi kế hoạch một cách cân bằng và khéo léo. Một cuộc chiến tranh sẽ rất đáng buồn và gây ra vô số bi kịch. Chiến tranh sẽ chỉ để lại góa phụ và trẻ mồ côi".
Ông Duterte nói rất mong muốn giành lại quyền lợi trên Biển Đông nhưng cũng e ngại "sự tổn thất nặng nề".
Ông Duterte phát biểu Thông điệp Quốc gia khi tỉ lệ ủng hộ ngăn chặn động thái của Trung Quốc trên biển đang ở mức cao kỉ lục. Gần 90% người dân Philippines tin rằng chính phủ nên khẳng định chủ quyền trên biển và bắt giữ các ngư dân Trung Quốc đang tàn phá hệ sinh thái đại dương.
Trước đó, ông Duterte cũng phản hồi về việc ông có thể bị "cách chức" khi cho phép Trung Quốc khai thác ở biển.
"Trung Quốc luôn luôn đòi hỏi quyền làm chủ khu vực. Đó là vấn đề. Người Trung Quốc đã chiếm biển và nói rằng họ là chủ nhân của vùng biển," ông Duterte nói.