Đương kim chủ tịch Lotte Group, Shin Dong-bin, và anh trai mình, Shin Dong-joo, cựu phó chủ tịch Lotte Holdings, đã có cuộc gặp gỡ gần đây sau hai năm không nhìn mặt nhau vì tranh giành quyền kiểm soát tại tập đoàn lớn thứ năm Hàn Quốc, Bloomberg đưa tin hôm thứ sáu vừa rồi.
Mặc dù không đạt được thỏa thuận chung nào nhưng cả hai cùng thừa nhận đã đến lúc “cần phải hòa giải”.
Đây được xem là một khởi đầu tốt, đặc biệt trong bối cảnh Lotte liên tục vướng vào các vụ lùm xùm sau khi người anh trai Dong-joo tìm cách lật đổ cha để nắm quyền và đuổi em ra khỏi công ty. Gia đình này cũng bị buộc tội biển thủ và có tham gia vào vụ bê bối của cựu Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-Hye để hưởng các đặc quyền kinh doanh.
Tuy nhiên, thay vì cố gắng hòa hợp, nhiều khả năng anh em nhà Shin sẽ chia đôi tập đoàn để quản lý. Bằng cách này, mỗi người nắm một phần đế quốc mà cha họ đã xây dựng, đồng thời không cần thiết phải làm việc với nhau.
Trên thực tế, Lotte Group hiện đã bắt đầu tách thành những công ty đại chúng khác nhau như Lotte Shopping, Lotte Chemical và Lotte Confectionery.
Trong bối cảnh vụ IPO có trị giá tiềm năng 4,5 tỷ USD của mảng kinh doanh khách sạn đã bị hủy bỏ, việc chia tách đế chế thành nhiều phần nhỏ sẽ khiến hai anh em nhà Shin dễ dàng phân chia gia tài hơn.
Tấm gương từ những người đi trước
Một thập kỷ trước, gia tộc tỷ phú Ambani tại Ấn Độ cũng từng có cuộc chiến gay gắt khi người cha qua đời mà không để lại di chúc gì, đẩy hai anh em Mukesh và Anil Ambani vào cảnh tương tàn. Rất may người mẹ đã đứng ra làm trung gian hòa giải, thuyết phục hai người con trai cùng ký kết một hiệp ước hòa bình.
Theo hiệp ước này, người anh nắm quyền kiểm soát nhà máy lọc dầu, hóa dầu và công việc kinh doanh dầu khí trong khi người em quản lý các công ty điện và viễn thông. Hai người cũng ký một thỏa thuận cam kết trong vòng 5 năm sẽ không cạnh tranh hay dính dáng gì đến nhau.
Kết quả ban đầu khá tốt đẹp: Cổ phiếu các công ty con đều tăng lên. Ví dụ cổ phiếu của Reliance Industries, do người anh Mukesh kiểm soát đã tăng từ 160 rupee trong năm 2005 lên mức cao kỷ lục là 1.649 rupee năm 2008.
Tuy nhiên hòa bình có khả năng không kéo dài lâu. Gần đây có thông tin việc kinh doanh của người em Anil đang ngập trong nợ nần. Bên cạnh đó hiệp ước 5 năm “đình chiến” đã chấm dứt nên mảng viễn thông do Anil quản lý đang gặp phải sự cạnh tranh trực tiếp từ một công ty khác của Mukesh.
Khác với gia đình Ambani, chiến lược “chia để trị” đã mang lại kết quả tốt đẹp cho hai anh em nhà Albrecht, những người sáng lập chuỗi siêu thị Aldi nổi tiếng tại Đức.
Sau khi thừa hưởng cửa hàng tạp hóa từ người mẹ quá cố, hai người có tranh chấp trong việc nên bán thuốc lá hay không, vì vậy họ quyết định tách ra làm riêng. Một người phát triển công ty Aldi Nord tại thị trường phía Bắc và một người phát triển công ty Aldi Sud tại thị trường phía Nam.
Cả hai công ty đều hoạt động thành công, mở rộng ra toàn cầu và đem về cho hai người hàng tỷ USD trước khi họ lần lượt qua đời vào năm 2010 và 2012. Một điểm đáng chú ý là hai anh em đều rất thông minh: ngay từ đầu họ đã thuê nhiều chuyên gia, quản lý tài năng vào hệ thống để ngăn chặn các vụ tranh chấp có khả năng diễn ra sau này.
Vậy bài học cho Lotte là gì? Từ hai trường hợp trên có thể thấy thay vì cố gắng hất cẳng em trai để chiếm trọn tập đoàn, người anh Shin Dong-joo nên xuống nước. Còn em trai, chủ tịch đương thời Shin Dong Bin, nên chuyển một phần công việc kinh doanh sang cho anh trai. Và có lẽ họ cũng nên hỏi thử ý kiến mẹ mình, vì những người mẹ luôn biết tất cả.