"Mỹ thiếu một tầm nhìn chiến lược dài hạn về Trung Quốc"
Washington Post đăng tải, cựu đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Max Baucus cho rằng Mỹ không thể để Trung Quốc "lấn át" được nữa, và phải đề ra chiến lược lâu dài để đối phó với tầm ảnh hưởng đang trỗi dậy mạnh mẽ của Bắc Kinh.
Trong cuộc phỏng vấn với Washington Post sau hơn 5 tuần kể từ khi rời Bắc Kinh, cựu đại sứ Baucus bày tỏ thất vọng đối với tầm nhìn chiến lược còn thiếu sót và có phần nhún nhường của chính quyền Obama đối với Trung Quốc. Mặc dù vậy, ông Baucus cũng cho rằng Tổng thống Trump đang mắc nhiều sai lầm do không có hiểu biết căn bản về cường quốc châu Á này.
Theo cựu đại sứ Mỹ, Trung Quốc có tầm nhìn chiến lược dài hạn nhằm xây dựng sức mạnh kinh tế và tầm ảnh hưởng trên toàn cầu. Ngược lại, Mỹ thường bị các vấn đề tại Trung Đông làm phân tâm.
Ông Baucus nói: "Cơ quan chính sách đối ngoại ở Washington thường hay đẩy Trung Quốc sang một bên để bàn sau. Chúng ta quá quan liêu. Dường như chúng ta không có chiến lược nào dài hạn, đây là điều rất bất lợi."
Chính quyền Obama chưa thúc đẩy TPP được thông qua đủ quyết liệt?
Ông Max Baucus được cựu Tổng thống Obama bổ nhiệm làm đại sứ Mỹ tại Trung Quốc từ 2014 đến 2017. Mặc dù nhiệm kỳ của ông kết thúc trước thời hạn do Trump đắc cử, cựu đại sứ Mỹ cho rằng được làm đại sứ tại Trung Quốc là "công việc tuyệt vời nhất tôi từng trải qua."
Theo cựu đại sứ - người đã từng làm việc 30 năm ở Thượng viện với tư cách Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ, "Mọi chuyện thường rất mệt mỏi. Nhà Trắng sẽ đưa ra một quyết định nào đó, và chúng tôi đảo mắt nhìn nhau rằng: Làm như vậy không được, một phần vì chúng ta đang lùi bước, đang tỏ ra nhún nhường. Chiến lược ngoại giao sắp tới là gì?"
Cựu đại sứ Mỹ tại Trung Quốc Max Baucus. Ảnh: Getty
Cũng theo ông Baucus, chính quyền Obama chưa cố gắng quyết liệt thúc đẩy Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) được Quốc hội thông qua, mặc dù Đại diện Thương mại Mỹ Michael Froman đã đầu tư rất nhiều công sức vào hiệp định thương mại giữa 12 nước châu Á - Thái Bình Dương này.
"Chính quyền tiền nhiệm không sở hữu sự bền bỉ, kiên trì và quyết liệt như nỗ lực mà Mike Froman và nhiều người nữa trong cuộc đã bỏ ra," ông Baucus cho biết. "Cựu Tổng thống đã không tham gia sâu sắc như tôi nghĩ."
Ngay trước khi rời Bắc Kinh, Baucus nói ông đã rất ngạc nhiên khi Trump điện đàm với lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn, và tỏ ra hoài nghi về chính sách Một Trung Quốc, dù sau đó Trump và Nhà Trắng đã khẳng định tôn trọng chính sách Một Trung Quốc. Ông Baucus cho rằng đây là một sai lầm lớn.
"Đó là phong cách điển hình của Trump, kiểu 'Nghệ thuật đàm phán', tấn công đối thủ trước khiến họ lâm vào thế bị động. Nhưng ngài Tổng thống đã quên mất rằng, ngoại giao phức tạp hơn thế nhiều. Trump đã quên rằng không thể thỏa thuận vấn đề 'Một Trung Quốc'."
Baucus cũng cảnh báo về nguy cơ Mỹ trở thành một hòn đảo "biệt lập khép kín" dưới quyền Trump về cả kinh tế và nhập cư, và hướng đi này sẽ nhường lại tầm ảnh hưởng toàn cầu cho Trung Quốc.
Mỹ cần giữ vị thế cứng rắn hơn
Tuy nhiên, ông Baucus tỏ ra lạc quan về Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson, cựu CEO của tập đoàn dầu khí ExxonMobil.
"Nếu anh ngồi xuống và nói chuyện với ông ấy, anh sẽ phải lắng nghe mà không thể ngắt lời," ông Baucus cho biết. "Ông ấy hiểu rõ mình đang nói về cái gì, ông ấy rất tự tin, hiểu biết và nghiêm nghị."
Theo cựu đại sứ Mỹ, chính quyền Trump nên hình thành một chiến lược nghiêm túc để làm việc với Trung Quốc mà "không nhún nhường".
"Không thể thương thuyết 'Một Trung Quốc' với Bắc Kinh, nhưng chúng ta phải tự vấn rằng 'Chúng ta muốn đạt được kết quả mấu chốt gì?' ông Baucus cho biết. "Điều kiện đàm phán tối thiểu của chúng ta là gì?"
Dù cho là kinh tế, biển Đông hay an ninh mạng, Mỹ vẫn cần quyết định lằn ranh giới hạn ở đâu và sẵn sàng có biện pháp nếu Trung Quốc có hành động đi quá giới hạn, theo ông Baucus.