Trong một chuyến thực địa hiếm hoi cùng với lực lượng Pháp tại vùng trung tâm Mali, các phóng viên Christophe Van Der Perre , Benoit Tessier của hãng tin Reuters đã tận mắt thấy lý do tại sao một chiến dịch quân sự đã diễn ra 5 năm và có thể mất thêm nhiều năm nữa.
Sa lầy cả ở "nghĩa đen" lẫn "nghĩa bóng"
Một cuộc hành quân kéo dài nhiều tuần diễn ra ở quận Gourma, nơi 400 lính Pháp và 100 đồng minh Mali đồng minh tìm kiếm 50 tên khủng bố đang "ẩn nấp trong bóng tối", các chướng ngại tiếp tục gia tăng.
Đầu tiên là những cơn bão đã buộc họ phải bỏ bữa ăn tối, gói ghém màn chống muỗi và ngủ trong xe. Một nhiệm vụ dự kiến diễn ra lúc 3 giờ sáng đã không thể thực hiện vì thời tiết đã làm trực thăng của họ "chết dí" tại căn cứ.
Sau đó, lũ quét đã biến các bãi cát thành bùn nhão và chỉ các phương tiện chiến đấu hiện đại nhất mới có thể vượt qua.
Các binh sĩ Pháp thuộc Lực lượng chiến thuật Sa mạc Belleface (GTD) cố gắng di chuyển xe bọc thép khỏi bùn lầy (Nguồn Reuters)
Khi họ đến những ngôi làng được xây bằng cỏ tranh và gỗ, địa điểm nghi ngờ các đối phương đang ẩn náu. Đàn ông thì chăn bò, phụ nữ thì giã hạt kê và mỉm cười. Không ai cung cấp bất cứ thông tin gì cho họ.
Chỉ huy David (Quy tắc quân sự của Pháp chỉ cho phép công bố tên riêng) người phụ trách căn cứ tiền phương Pháp gần thị trấn Gossi bình luận:
"Chúng tôi sẽ không giải quyết vấn đề chỉ trong một ngày. Nó sẽ mất một khoảng thời gian nhất định".
Những nỗ lực do Pháp dẫn đầu để ngăn chặn một khu vực ở ngưỡng cửa châu Âu trở thành bàn đạp cho các cuộc tấn công khủng bố đang bị mắc kẹt trong một trò chơi "mèo vờn chuột" vô tận với các chiến binh được vũ trang tốt, thông thạo địa hình và dễ dàng trà trộn vào dân thường.
Chỉ huy David nói chuyện với Almedi Ag Agissa, một người nông dân được hưởng lợi từ một dự án viện trợ nhỏ (Ảnh Reuters)
"Trò chơi trốn tìm" còn lâu mới kết thúc
4.500 lính Pháp được triển khai tại thuộc địa cũ của Pháp cho "Chiến dịch Barkhane" phải đối mặt với những thách thức hậu cần khổng lồ trong khu vực thù địch.
Khó khăn nhất đó là sự hợp tác của một cộng đồng dân cư trải dài trên một khu vực không gian rộng và xa xôi và thường có cảm tình với những nhóm vũ trang hoặc sợ hãi chúng.
Các binh sĩ Pháp thuộc Lực lượng chiến thuật Sa mạc Belleface (GTD) thiết lập một căn cứ dã chiến (Nguồn Reuters)
Khu vực Gossi của Mali là nơi ẩn náu của các chiến binh khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) sát với biên giới Burkina Faso và Nigeria, trong khi đó lãnh đạo chính quyền địa phương sau khi nhận được đe dọa đã phải ẩn náu ở căn cứ quân sự, Chỉ huy David cho biết.
"Chiến dịch Barkhane" là sự tiếp nối của "Chiến dịch Serval", một cuộc tấn công của Pháp đã đẩy lùi phiến quân Tuareg và IS từ sa mạc rộng lớn phía bắc Mali năm 2013.
Trong khi Chiến dịch Serval đã mang lại sự ổn định cho miền bắc Mali, tình trạng bất ổn đã lan sang khu vực trung tâm và đông dân hơn cùng với các cuộc tấn công cũng leo thang ở các nước láng giềng Burkina Faso, Nigeria và thậm chí cả Burkina Faso (Bờ Biển Ngà).
Bản đồ miêu tả chiến dịch Barkhane diễn ra tại 4 quốc gia là Mali - Burkina Faso - Niger và Chad
Cho tới hiện tại có ngày kết thúc chiến dịch chưa rõ ràng, hoạt động hiện tại được cho là cố gắng ổn định các quốc gia trong khu vực bằng cách hỗ trợ chính phủ của họ xây dựng một lực lượng chống khủng bố Tây Phi. Năm năm trôi qua, không có "tia sáng cuối đường hầm".
"Chúng ta phải đối mặt với kẻ thù bướng bỉnh, ngoan cố, ẩn náu ở một nơi có lợi cho chúng vì dân số bị cô lập", Đại tá Nicolas James, Chỉ huy trưởng của Lực lượng chiến thuật Sa mạc Belleface, bình luận với Reuters tại căn cứ ở Gao.
Đại tá Nicolas James (Nguồn Reuters)
"Họ sẽ đến và giết cô ấy"
Vào ngày đầu tiên của một nhiệm vụ, ở nhiệt độ 40 độ C, những người lính Pháp đã đến một ngôi làng cách thị trấn Ndaki 10km về phía bắc, bên cạnh một khu rừng nhỏ nơi nghi ngờ đối phương ẩn náu trước đó.
Phụ nữ và trẻ em được đưa ra ngoài một ngôi nhà tranh. Lính Pháp tập trung những người đàn ông, sao chép điện thoại thông minh của họ vào máy tính. Một chiếc có những thông tin tuyên truyền thánh chiến.
Lính Pháp kiểm tra một thùng kim loại bị nghi ngờ có chứa chất nổ (Nguồn Reuters)
"Đây có phải là điện thoại của anh không?" Một người lính hỏi nghi phạm, anh ta gật đầu. Họ lấy dấu vân tay của anh ta, nhưng đó chỉ là bằng chứng gián tiếp và lính Pháp đã phải phóng thích người đàn ông.
"Tôi chắc chắn anh ta là một chiến binh, chúng đang trêu đùa chúng ta", một người lính Pháp thì thầm.
Một người đàn ông lớn tuổi mặc áo choàng dân tộc Fulani sinh sống rải rác khắp vùng mang ra một ít sữa tươi như một cử chỉ của lòng hiếu khách. Chỉ có hai người trong những binh sĩ thử nó, trước khi chuyển sang ngôi làng tiếp theo.
Đêm đó trời mưa rất to, nên chiều hôm sau, một đội hậu cần đã dành cả ngày để cứu kéo xe ra khỏi bùn lầy.
Nhiệm vụ được lên kế hoạch được hoàn thành trước buổi trưa nhưng khi những người lính trở về sau 9 tiếng, họ chỉ đi được 5 km.
Trực thăng NH90 Caiman hạ cánh tại Ndaki, Mali (Ảnh Reuters)
Khi nhận được tin tình báo rằng một nhóm vũ trang đang tiến về phía họ. Máy bay chiến đấu đã được lệnh quần đảo để dọa các chiến binh. Người Pháp muốn tiến vào lục soát một khu rừng nơi vũ khí được bỏ lại, nhưng các xe cơ giới tiếp tục bị sa lầy.
Sáng hôm sau, một đơn vị hỗn hợp Mali - Pháp đến một ngôi làng Fulani bên cạnh khu rừng nơi họ phát hiện ra một số nam giới di chuyển.
Một người lính Pháp nói chuyện với một người phụ nữ Mali
Trưởng làng, một người đàn ông để râu với chiếc khăn màu xanh lá cây và áo choàng màu xanh da trời, phủ nhận việc dân làng nhìn thấy bất kỳ nam giới có vũ trang nào trong khu vực.
"Họ muốn nói chuyện với chúng tôi nhưng sợ hãi", Đại úy Balassine, chỉ huy đơn vị cảnh sát quân sự của Malia, sau đó nói với Reuters.
"Một ngày nọ, chúng tôi nói chuyện với một cô gái trẻ. Đầu tiên cô ấy nói dối. Sau đó cô ấy nói rằng cô ấy sợ nói chuyện (với lính Pháp) vì sau khi chúng tôi rời đi, chúng (chiến binh) sẽ đến và giết cô ấy".
Một xe bọc thép của Pháp bị phục kích ở Mali