Tại Mỹ, theo luật liên bang, cứ mỗi 6 tháng, các công ty vận động hành lang có đăng ký hoạt động chính thức phải nộp báo cáo chi tiết công việc lên Bộ Tư pháp Mỹ.
Quy định này giúp đảm bảo tính minh bạch của hoạt động vận động hành lang trên chính trường Mỹ.
The New York Times đã tiếp cận được các bản báo cáo này và chỉ ra người có nhiều ảnh hưởng nhất đằng sau cuộc gọi gây rắc rối về ngoại giao vừa qua giữa ông Trump và lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn.
Đó chính là cựu thượng nghị sĩ Cộng hòa Bob Dole, năm nay đã 93 tuổi, đang hành nghề vận động hành lang chuyên nghiệp với công ty luật Alston & Bird ở Washington.
Dịch vụ: Từ tiếp xúc với Trump đến "chạy" thư chúc mừng của Obama
Theo Phụ lục A của báo cáo mà công ty Alston & Bird nộp lên Bộ Tư pháp Mỹ vào cuối tháng 11, trong 6 tháng (từ ngày 17/5/2015 đến ngày 6/9/2016), công ty này của ông Bob Dole đã nhận 140.000 USD từ Văn phòng Đại diện Kinh tế và Văn hóa Đài Bắc tại Washington, cho 15 dịch vụ.
Trong số các dịch vụ đó có việc sắp xếp các cuộc tiếp xúc, gặp mặt trực tiếp và điện đàm giữa các nhân viên của cơ quan đại diện Đài Loan với các cố vấn kỳ cựu của Trump và đội chuyển giao.
Công ty của ông Dole cũng đã nhận tiền để "chạy" được thư chúc mừng của Tổng thống Obama cho Lễ hội Thuyền Rồng ở Đài Loan, hay chỉnh sửa thành công câu chữ trong cương lĩnh của đảng Cộng hòa theo hướng có lợi cho Đài Loan.
Theo đó, lần đầu tiên, cương lĩnh đảng Cộng hòa đã nhấn mạnh tầm quan trọng của "6 đảm bảo" mà tổng thống Ronald Reagan đặt ra với Đài Loan năm 1982. Một trong các đảm bảo đó là Mỹ sẽ không áp đặt thời hạn lên việc bán vũ khí cho Đài Loan.
Ngoài ra, các dịch vụ của ông Dole cũng bao gồm tư vấn cá nhân của ông cho các nhân sự của Văn phòng đại diện Đài Loan, hay các bản báo cáo phân tích chính trị Mỹ, phân tích dự báo nội các, hướng lựa chọn nhân sự của hai ứng viên Trump và Clinton.
Kế hoạch của Đài Loan
Những tài liệu mà công ty của ông Dole báo cáo lên cơ quan tư pháp Mỹ đã cho thấy, cuộc điện đàm giữa Trump và bà Thái Anh Văn là một nỗ lực đã được phía Đài Loan thực hiện từ cách đây rất lâu.
Đài Loan đã sớm muốn tận dụng cuộc bầu cử tổng thống 2016 để thiết lập mối quan hệ sâu sắc hơn với Mỹ.
"Họ [Đài Loan] rất lạc quan. Tổng thống mới là một người Cộng hòa và họ muốn phát triển một mối quan hệ gần gũi hơn với Mỹ", ông Dole trả lời phỏng vấn The New York Times hôm 6/12.
Dole cho biết ông bắt đầu quan tâm tới Đài Loan từ năm 1979 và đã có thâm niên vận động hành lang cho Đài Loan 20 năm nay. Đầu năm nay, Dole thỏa thuận với cơ quan đại diện Đài Loan về dịch vụ vận động hành lang, với chi phí 25.000 USD/tháng.
Ngoài ông Dole, một số cựu thượng nghị sĩ khác cũng ký các hợp đồng vận đại diện và vận động hành lang cho Đài Loan với mức lương tương tự.
Trong đội ngũ của Trump, có một số cố vấn kỳ cựu từ lâu đã tỏ rõ sự ủng hộ đối với Đài Loan. Họ cho rằng sự hỗ trợ của Mỹ đối với Đài Loan sẽ giúp cân bằng ảnh hưởng của Trung Quốc ở đây
Cuối tuần qua, Cơ quan thông tấn chính thức của Đài Loan cho hay, Edward J. Feulner - một thành viên của nhóm chuyển giao của ông Trump, đóng vai trò rất quan trọng trong việc sắp xếp cuộc gọi giữa ông Trump và bà Thái Anh Văn.
Ông Feulner mới gặp bà Thái ở Đài Loan hồi tháng 10.