Ở một khía cạnh nào đó, đại dịch COVID-19 là một thứ vô hình dưới con mắt người thường. Chúng ta không thể nhìn thấy virus SARS-CoV-2 đang gây ra nó, không thể biết virus đã chui vào người mình từ khi nào.
Ngay cả khi đã được tiêm vắc-xin, bạn cũng không chắc liệu các phân tử này có đang hoạt động trong cơ thể mình hay không?
Vì vậy, để giải thích các khái niệm vô cùng trừu tượng này cho công chúng, các nhà khoa học thường phải dùng đến lối so sánh ẩn dụ. Mục tiêu là biến cái vô hình thành hữu hình, có sức gợi nhớ, giúp các ý tưởng về phòng chống dịch bệnh sức khỏe cộng đồng trở nên đơn giản và dễ hiểu hơn.
Và ở giai đoạn quan trọng này của đại dịch bệnh, nhà miễn dịch học Barney Graham, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Vắc xin tại Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ muốn ví COVID-19 giống một chuyến đi ô tô.
Trong đó, nhân loại đang phải thắt dây an toàn bằng các loại vắc-xin, trang bị túi khí bằng các phương pháp điều trị nhưng vẫn phải nhìn đường và lái theo các quy tắc như đeo khẩu trang và giãn cách xã hội.
Việc lái xe không phải là không có rủi ro khi các cơn bão biến thể như Delta đang ập đến. Nhưng chúng ta có thể giảm thiểu rủi ro đó và cứu lấy tính mạng của mình bằng các biện pháp an toàn được trang bị.
Thắt dây an toàn không có nghĩa là bạn có thể nhắm mắt lái xe
Trên một chiếc xe ô tô, dây an toàn là một công cụ hữu hiệu giúp bảo vệ chúng ta khỏi các chấn thương nghiêm trọng nếu không may gặp tai nạn. Nó cũng giống như vắc-xin có thể bảo vệ chúng ta khỏi các ca mắc COVID-19 nặng và tử vong.
"Nhưng vắc-xin không phải một phép thuật", Graham nói. "Chúng được thiết kế không phải để ngăn ngừa nhiễm bệnh, mà là để bảo vệ đường hô hấp của bạn và ngăn ngừa các ca bệnh nặng".
Giống như dây an toàn không thể giúp bạn không gặp tai nạn, vắc-xin COVID-19 không đảm bảo bạn sẽ không thể bị nhiễm virus. Một số loại vắc-xin chỉ có thể bảo vệ bạn khỏi nguy cơ này khoảng 70%. Nhưng chúng vẫn có thể giúp bạn không bị bệnh nặng và nhập viện từ 93-99%.
Vì vậy, điều quan trọng sau khi tiêm vắc-xin là bạn vẫn sẽ phải quan sát đường đi của mình, đặc biệt là khi chưa làm quen được với địa hình.
Ngay bây giờ, những làn sóng biến thể Delta đang đưa chúng ta vào một con đường với nhiều ổ gà. Virus không chỉ xuất hiện nhiều hơn mà còn dễ lây lan hơn. Điều đó có nghĩa là việc không thắt dây an toàn ở thời điểm này còn trở nên nguy hiểm hơn.
Để bảo vệ bản thân mình và cả những người xung quanh, hãy tiêm vắc-xin COVID-19 khi có thể và đừng chần chừ lựa chọn giữa các loại vắc-xin khác nhau đã được cấp phép.
Bằng cách tuân thủ luật giao thông, bạn cũng đang bảo vệ những người lái xe khác
Hãy tưởng tượng điều gì sẽ xảy ra nếu trên đường có một nửa số lượng ô tô vượt đèn đỏ? Chắc chắn, mọi thứ sẽ trở nên hỗn loạn và bạn sẽ có nguy cơ gặp tai nạn cao hơn - mặc cho bạn là người đứng đợi hay chính là người đã vượt đèn đỏ.
Do đó, việc tuân thủ các quy tắc như 5K, đeo khẩu trang, giữ khoảng cách, khai báo y tế, không tụ tập, rửa tay khử khuẩn vẫn là cần thiết dù cho bạn đã tiêm vắc-xin hay là chưa.
Các biện pháp này dùng để bảo vệ các ca nhiễm COVID-19 đột phá – xuất hiện trên người đã được tiêm cả hai mũi vắc-xin. Và chúng cũng là để bảo vệ những người khác, vì một lý do nào đó mà chưa thể hoặc không thể tiêm chủng COVID-19.
Mặc dù phần lớn các ca nhiễm COVID-19 nặng và phải nhập viện đều nằm trong nhóm chưa tiêm chủng, nhưng như bác sĩ Catherine O'Neal, giám đốc y tế tại Trung tâm y tế khu vực Baton Rouge, cho biết:
"Khi nói đến người già, đặc biệt là những người trên 80 tuổi, bạn sẽ tìm thấy một số trường hợp đột phá". Những người đã tiêm cả hai mũi vắc-xin COVID-19 nhưng vẫn phải nhập viện và tử vong có xu hướng là người cao tuổi.
Tiêm vắc-xin và tuân thủ 5K cũng là để bảo vệ những người khác.
Điều này cũng đúng đối với những người bị suy giảm miễn dịch như bệnh nhân HIV, những người mắc ung thư hoặc người đã được phẫu thuật nhận nội tạng. Bởi hệ miễn dịch của họ rất yếu, vắc-xin cũng không thể tăng cường sức mạnh cho nó chống lại virus giống như những người bình thường khác.
Trẻ em dưới 12 tuổi, những người không thể tiêm vắc-xin, hiện cũng đang phải nhập viện với tỷ lệ cao hơn vì chúng không có bất kỳ biện pháp bảo vệ nào. Những nhóm dễ bị tổn thương này sẽ phải dựa vào hiệu ứng miễn dịch cộng đồng, hay 70% những người xung quanh họ đã được tiêm vắc-xin và tiếp tục tuân thủ 5K để được bảo vệ.
Hay nói một cách khác, bạn có thể không bị làm sao trong một vụ tai nạn nếu đã thắt dây an toàn. Nhưng nếu bạn không tuân thủ luật giao thông và gây tai nạn, những người khác có thể sẽ bị thương nặng vì hành động của bạn.
Đại dịch đang biến đổi và chúng ta luôn phải giữ tập trung
Đây không phải là thời gian để sử dụng tính năng kiểm soát hành trình (cruise control). Chúng ta đang phải đối mặt với những tình huống mới mà virus SARS-CoV-2 cùng các biến thể của nó gây ra.
Đôi khi, chúng ta sẽ phải trang bị thêm cho chiếc xe của mình những loại dây an toàn mới, các loại vắc-xin phải được tinh chỉnh để chống lại được biến thể. Chúng ta cũng phải lắp thêm các túi khí ở phía trước và phía sau, bằng cách tiếp tục nghiên cứu các loại thuốc điều trị COVID-19, cả cho những bệnh nhân nặng và bệnh nhân mắc triệu chứng nhẹ.
Đại dịch có thể sẽ còn kéo dài khiến chuyến hành trình của chúng ta trở nên mệt mỏi. Nhưng với các biện pháp an toàn được trang bị và một ý thức luôn luôn tuân thủ luật giao thông, chúng ta cũng sẽ vượt qua được con đường lầy lội và cùng nhau an toàn tiến tới đích đến cuối cùng của nó.
Tham khảo Businessinsider