Vấn đề lực lượng Iran và thân Iran hiện diện tại Syria được nêu ra trong hội nghị thượng đỉnh giữa tổng thống Nga Vladimir Putin và đồng cấp Mỹ Donald Trump tại Helsinki, Thụy Điển, hôm 16/7. Và trước đó ba tuần, chính ông Putin đã trao đổi với ông Bolton về cùng vấn đề.
"Ông Putin nói rằng lợi ích của Iran ở Syria không tương thích với lợi ích của Nga tại Syria, và ông ấy sẽ hài lòng nếu thấy lực lượng Iran được rút trở lại Iran," Bolton trả lời tờ Washington Post.
"Đây không phải là câu hỏi về việc họ (Iran) có thể hiện diện ở nơi nào bên trong Syria. Chúng ta đang nói đến chuyện rút hoàn toàn lực lượng chính quy và phi chính quy của Iran."
Tuy nhiên, Bolton cho hay, ông Putin nói "tôi không thể tự làm điều đó", và "nỗ lực chung giữa Nga-Mỹ" là cần thiết. Tổng thống Nga cũng được cho là đã trao đổi với ông Trump rằng Moskva không thể "trục xuất" các lực lượng thân Iran khỏi Syria.
Ông John Bolton tổ chức họp báo ở Jerusalem ngày 22/8 (Ảnh: Abir Sultan/AP)
Thông tin do cố vấn an ninh quốc gia Mỹ đưa ra đối lập với phát ngôn gần đây của giới chức Nga, rằng Tehran đang đóng vai trò xây dựng tại Syria và hỗ trợ chống lại các nhóm cực đoan.
Thứ trưởng ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nói hôm 22/8: "Trái ngược với Mỹ và liên minh, chúng tôi cùng các nước bảo trợ khác - Thổ Nhĩ Kỳ và Iran - đang thúc đẩy ổn định hóa và bình thường hóa [Syria] bằng hành động hơn là lời nói."
Trước đó, đại sứ Nga tại Israel ông Anatoly Viktorov khẳng định Moskva không thể yêu cầu Iran rút khỏi Syria. Ông gọi điều này là "phi thực tế", bởi Tehran "đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực chung hướng đến mục tiêu diệt trừ khủng bố ở Syria".
Từ lâu Israel đã thúc giục Mỹ có nhiều hành động để ngăn cản hoạt động của các lực lượng do Iran bảo trợ ở khu vực cao nguyên Golan (do Israel kiểm soát) và biên giới Israel-Syria. Đến nay, cánh cửa nhiều hy vọng cho Tel Aviv là thuyết phục Nga dùng ảnh hưởng với Tehran để đạt được mục tiêu đẩy lùi lực lượng Iran.
Cùng với Iran, Nga đã triển khai lực lượng hỗ trợ chính phủ tổng thống Bashar al-Assad trong cuộc khủng hoảng Syria.
Trong tuần này, ông John Bolton sẽ cuộc gặp với người đồng cấp Nga - chủ tịch Hội đồng an ninh Nga Nikolai Patrushev - tại Geneva, Thụy Sĩ vào hôm nay (giờ địa phương). Đôi bên dự kiến trao đổi nhiều vấn đề "phức tạp".
Các bình luận trước cuộc gặp của ông Bolton không nhận được phản hồi tích cực từ Kremlin. Thư ký báo chí của tổng thống Nga, ông Dmitry Peskov, khẳng định lời ông Bolton - đánh giá Nga "mắc kẹt" ở Syria và đang tìm kiếm các bên khác để tài trợ quá trình tái thiết Syria - là không chính xác.
Theo ông John Bolton, Mỹ vẫn kiên định với mục tiêu tiêu diệt khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tại Syria, nhưng đồng thời cần "xử lý sự hiện diện của Iran". Ông cũng cảnh báo chính quyền Assad về việc sử dụng vũ khí hạt nhân, giữa lúc quân chính phủ Syria phát động chiến dịch nhằm vào các nhóm đối lập kiểm soát tỉnh Idlib.