Trong một nỗ lực tìm hiểu sự việc, phóng viên của CNN đã đóng giả người mua hàng, trao đổi với một tay buôn vũ khí qua ứng dụng nhắn tin Telegram – loại hình liên lạc được các nhóm khủng bố tín nhiệm vì độ bảo mật cao.
Cuộc hội thoại gốc bằng tiếng Ả Rập đã được CNN dịch lại qua tiếng Anh như các khung hình bên dưới.
Theo đó, người bán vũ khí đã chào mời một khẩu súng trường M16 – bên trên có khắc số seri với xuất xứ từ Mỹ.
Trong đoạn hội thoại, người bán hàng xác nhận loại vũ khí tới từ "Sư đoàn 30" – một chương trình trị giá 41 triệu USD của Mỹ nhằm đào tạo và trang bị các phiến quân tại Syria và Iraq với mục đích tiêu diệt tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) và các nhóm khủng bố khác.
Dựa trên số hiệu trên súng, khẩu M16 được sản xuất tại một công ty ở bang South Carolina. Các chuyên gia vũ khí hạng nhẹ nhận định số seri của súng khớp với lô hàng từng được Mỹ tài trợ cho các lực lượng an ninh ở Iraq, nhưng sau đó lại rơi vào tay IS vào năm 2014.
Người bán vũ khí cho biết súng M16 có nguồn gốc Mỹ và mặc cả giá 775$ (khoảng 17 triệu VNĐ). Ảnh: CNN
Damien Spleeters, chuyên gia tới từ nhóm Nghiên cứu Tranh chấp Vũ khí, đã dành nhiều tháng để thu thập và phân tích các loại vũ khí bất hợp pháp quanh vùng Iraq và Syria. Theo ông, số seri của khẩu M16 gần giống với một khẩu tương tự mà ông và nhóm của mình đã thu được. Điều đó đồng nghĩa, khẩu M16 được rao bán "gần như chắc chắn" có nguồn gốc từ Mỹ.
Ngoài ra, các kênh Telegram của nhóm phiến quân cũng chào mời nhiều loại vũ khí hạng nặng và trang thiết bị khác "gốc Mỹ" như súng phóng lựu, súng máy, súng bắn tỉa tầm nhiệt, giáp chống đạn cùng các loại "cẩm nang" hướng dẫn mã hóa thông tin hay cách liên lạc với những "thổ địa" chuyên đưa người ra, vào biên giới Syria.
Khẩu M16 được chụp từ nhiều góc độ. Ảnh: CNN
Tuy CNN không thể xác nhận liệu tất cả các mặt hàng này có sẵn và đúng như miêu tả của người bán hay không, nhưng dựa trên quy mô của thị trường chợ đen, các chuyên gia ước tính ít nhất 1 phần không nhỏ số vũ khí được quảng cáo có thật.
Người bán khẩu M16 cung cấp khá nhiều góc độ của súng khi chào hàng.
Sư đoàn 30 là một phần của kế hoạch "Quân đội Syria Mới" do Mỹ thực hiện nhằm tạo ra lực lượng địa phương trong năm 2015 với mục tiêu triệt hạ IS và các tổ chức cực đoan khác.
Tuy nhiên, dù được đào tạo và cung cấp vũ khí hiện đại, các nhóm quân đội thuộc dự án đã thất bại trước al-Qaeda và nhanh chóng tan rã.
Bộ Tư lệnh Trung ương Mỹ chưa đưa ra bình luận về vụ việc.
Nhà điều hành Telegram cho biết họ đang nỗ lực ngăn chặn và cấm các hành vi buôn bán vũ khí.
Vũ khí Mỹ được rao bán công khai trên các diễn đàn của phiến quân.