SOHA NEWS
Ngày 25/11, Nga bắt giữ 3 tàu hải quân Ukraine đang trên hành trình di chuyển từ cảng Odessa ở Biển Đen tới cảng Mariupol ở biển Azov. Moscow cho biết, 3 con tàu này đã xâm phạm vào vùng biển đang tạm thời đóng cửa thuộc lãnh hải Nga.
Trong quá trình cưỡng chế, tàu tuần tra của Nga đã có hành động đâm húc và nã đạn vào tàu Ukraine, khiến một số thủy thủ của Kiev bị thương.
Nhiều chuyên gia cảnh báo rằng Nga đang khơi mào một cuộc đối đầu mới trong cuộc chiến tranh đã bị lãng quên tại Ukraine ở biển Azov khi cản trở hoạt động của các tàu thương mại Ukraine và tăng cường hiện diện quân sự trên vùng biển này với 120 tàu thuyền tuần tra.
Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko chủ trì cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia tại Kyiv hôm 26/11, sau cuộc đụng độ giữa lực lượng tuần duyên Nga và tàu hải quân Ukraine. Ảnh: Reuters
Trong tình huống này, Ukraine nên đáp trả như thế nào? Phương Tây và NATO nên phản ứng ra sao trước hành động mà họ cho là "gây hấn" của Nga? Điều gì sẽ buộc Kremlin phải ngừng những hành động "mang tính chất hăm dọa" (theo quan điểm của phương Tây) tại Ukraine nói riêng và trên thế giới nói chung?
Theo Hội đồng Đại Tây Dương, những câu hỏi trên đã được đặt ra cho các chuyên gia. Và rất nhiều câu trả lời đã được đưa ra.
Anders Åslund, thành viên cấp cao tại Hội Đồng Đại Tây Dương: Ukraine đang phản kháng như những gì họ nên làm, nhưng cho tới hiện tại, tôi mới thấy các hành động phản đối rõ rệt ở Estonia và Latvia. Mỹ, NATO, Liên minh châu Âu và tất cả các quốc gia lớn của phương Tây nên phản kháng quyết liệt trước hành vi vi phạm quyền tự do theo các công ước hàng hải quốc tế.
NATO và Mỹ nên điều tàu hải quân tới Biển Đen – vùng lân cận với biển Azov để đảm bảo rằng khu vực này duy trì mở cửa cho các hoạt động tàu thuyền quốc tế. Điều này sẽ hoàn toàn tuân thủ theo Luật hàng hải của Liên Hiệp Quốc năm 1982 và Công ước Montreux về kiểm soát các eo biển năm 1936.
Hải quân Ukraine công bố ảnh chụp màn hình cho thấy Don - tàu biên phòng của Nga - đã cố gắng ngăn một tàu kéo của Hải quân Ukraine trên đường từ cảng Odessa (Biển Đen) đi qua eo biển Kerch để tới cảng Mariupol ở biển Azov.
Taras Berezovets, người sáng lập Viện Tương lai, đồng thời là Người sáng lập và CEO của tổ chức Crimea tự do:
…Nếu không răn đe Nga ở biển Azov, chúng ta sẽ sớm thấy các hành động gây hấn công khai của Nga ở Donbass. Phương Tây nên đóng cửa Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu (SWIFT) đối với Nga, ban hành các biện pháp trừng phạt dầu mỏ với Moscow, và tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine.
NATO nên tăng cường hiện diện quân sự ở Biển Đen và gửi thông điệp tới Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ukraine nên tuyên bố thiết quân luật, áp đặt các chế tài visa và phá vỡ Hiệp ước biển Azov năm 2003.
Ian Brzezinski, thành viên cấp cao của Trung tâm An ninh Quốc tế Scowcroft – Hội đồng Đại Tây Dương: …Phương Tây nên đáp trả bằng cách ban hành các biện pháp trừng phạt kinh tế, và chuyển giao nhiều vũ khí sát thương hơn cho Ukraine, như tên lửa chống tàu.
Michael Carpenter, Giám đốc cấp cao tại Trung tâm Biden và thành viên cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương: Hành động bắt giữ 3 tàu Ukraine đi que eo biển Kerch nối giữa Biển Đen và Biển Azov là một phần chiến lược của Nga nhằm giành quyền kiểm soát đối với biển Azov và phong tỏa các tuyến đường giao thông hàng hải của Ukraine ra vào eo biển Kerch.
Mỹ nên đáp trả tức thì bằng cách cung cấp cho Ukraine các hệ thống radar giúp tăng cường nhận thức các tình huống trên biển và tên lửa chống tàu phóng từ trên bờ để họ có thể phòng thủ vùng ven biển Azov…
Tàu chiến Ukraine bị Nga bắt giữ và đưa về cảng Kerch.
Peter Dickinson, thành viên tại Hội đồng Đại Tây Dương, Nhà xuất bản Tạp chí Doanh nghiệp Ukraine: Cuộc tấn công hải quân lần này [của Nga] là một hành động chiến tranh theo diễn giải của luật pháp quốc tế…
Cộng đồng quốc tế cần rút ra các bài học từ năm 2014 (khi Nga sáp nhập Crimea) và ngăn Moscow phong tỏa eo biển Kerch, cũng như xây dựng các cơ sở quân sự mới trên bộ. Phương thức hiệu quả nhất để làm điều đó là điều ngay lực lượng đặc nhiệm hải quân đa quốc gia băng qua eo biển Kerch và đóng tại Mariupol.
Điều này sẽ giúp thử phản ứng của Moscow và làm bộc lộ những hạn chế của họ. Nếu không thực hiện được điều này, vùng ven biển đông nam của Ukraine sẽ bị phong tỏa lâu dài và tạo điều kiện cho Nga gây trở ngại cho các chuyến tàu tới Odessa, đưa thế giới tới gần hơn với nguy cơ leo thang xung đột quy mô lớn.
Adrian Karatnycky, thành viên cấp cao tại Trung tâm Á-Âu, Hội đồng Đại Tây Dương: Ukraine cần phải đặt quân đội ở mức độ sẵn sàng cao nhất và cảnh giác cao độ… NATO, Mỹ và phương Tây nên đáp trả bằng cách tăng cường các biện pháp trừng phạt, mở rộng hiện diện hải quân hơn nữa ở Biển Đen, và cung cấp thêm vũ khí sát thương cho Ukraine.
John Herbst, Giám đốc Trung tâm Á-Âu và cựu Đại sứ Mỹ tại Ukraine: Nếu phương Tây không phản ứng và nếu truyền thông phương Tây dung túng cho điều này bằng cách tập trung vào những thứ bên lề như "Thiết quân luật" thì Tổng thống Putin sẽ thắng thêm một canh bạc khác.
Phillip A. Karber, Chủ tịch tổ chức Potomac Foundation:
1/ Ukraine cần đặt quân đội ở mức độ cơ động hóa toàn diện thời chiến tranh.
2/ Phương Tây cần cung cấp các khoản hỗ trợ tài chính – một chương trình "cho mượn, cho thuê" thực sự - để giúp Ukraine làm điều đó.
3/ Quân đội Ukraine cần được tái trang bị bằng công nghệ hiện đại của phương Tây.
4/ NATO cần Ukraine, cũng như Ukraine cần trở thành một thành viên của liên minh này. Điều đó nên được thực hiện càng sớm càng tốt.
5/ Chỉ Mỹ mới có thể khiến Nga dừng cuộc chiến này lại, bằng cách cung cấp cho Ukraine các khí tài cần thiết để duy trì vị thế cạnh tranh lâu dài và Washington nên tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt trên bàn đàm phán hòa bình.