Xin trân trọng giới thiệu toàn văn nội dung trả lời phỏng vấn của Chủ tịch nước Trần Đại Quang dành cho báo chí Nhật Bản.
-Thưa Ngài Chủ tịch nước, được biết đây là chuyến thăm cấp Nhà nước lần đầu tiên của Ngài đến Nhật Bản trên cương vị Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Xin Ngài cho biết ý nghĩa của chuyến thăm này?
Chủ tịch nước Trần Đại Quang: Tôi rất vui mừng cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam thăm cấp Nhà nước tới Nhật Bản đúng vào dịp hai nước chúng ta tổ chức các hoạt động thiết thực kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, góp phần đưa quan hệ “Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á” giữa Việt Nam và Nhật Bản bước vào giai đoạn phát triển mới, hợp tác sâu rộng, thực chất hơn trên các lĩnh vực, thúc đẩy sự phát triển phồn vinh của mỗi nước, đóng góp vào hòa bình, hợp tác và phát triển của khu vực và thế giới.
Trong chuyến thăm, tôi sẽ hội kiến Nhà vua và Hoàng hậu, hội đàm với Ngài Thủ tướng Shinzo Abe và gặp gỡ, trao đổi với lãnh đạo Quốc hội, đại diện các giới chính trị, kinh tế, khoa học, văn hóa… về phương hướng và các biện pháp lớn thúc đẩy quan hệ giữa hai nước, trong đó chú trọng tăng cường tin cậy chính trị, đẩy mạnh hợp tác về thương mại, đầu tư, hợp tác phát triển, quốc phòng, an ninh, đẩy mạnh giao lưu văn hóa, giao lưu nhân dân.
Chúng tôi cũng sẽ trao đổi về sự phối hợp tại các diễn đàn quốc tế, khu vực và những vấn đề mà hai bên cùng quan tâm, nhất là trong bối cảnh Việt Nam sẽ giữ vai trò là nước điều phối quan hệ ASEAN - Nhật Bản giai đoạn 2018-2021.
- Năm nay, Việt Nam và Nhật Bản kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Xin Ngài Chủ tịch nước cho biết ý kiến về quan hệ Việt Nam-Nhật Bản hiện nay và triển vọng quan hệ giữa hai nước trong thời gian tới?
Chủ tịch nước Trần Đại Quang: Việt Nam và Nhật Bản có mối liên hệ gắn kết lâu đời về lịch sử, văn hóa, thương mại.
Từ thế kỷ 15, thương cảng Hội An của Việt Nam đã đón những tàu buôn đầu tiên của Nhật Bản và phố Nhật ở Hội An đã đóng vai trò trung tâm giao thương lớn của Nhật Bản với các nước ở khu vực Đông Nam Á.
Ngay sau khi Hiệp định Paris được ký kết, Việt Nam và Nhật Bản đã thiết lập quan hệ ngoại giao vào tháng 9/1973.
Trong suốt 45 năm qua, quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Việt Nam-Nhật Bản đã phát triển mạnh mẽ, hiệu quả và thực chất trên các lĩnh vực, nhất là từ khi nâng cấp lên thành quan hệ “Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á” vào tháng 3/2014.
Về chính trị, hai bên đã đạt được sự tin cậy lẫn nhau, thường xuyên duy trì tiếp xúc giữa lãnh đạo các cấp, đặc biệt là cấp cao.
Chỉ trong năm 2017, có 5 chuyến thăm cấp cao được thực hiện, trong đó có chuyến thăm lịch sử của Nhà vua và Hoàng hậu Nhật Bản lần đầu tiên tới Việt Nam; Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hai lần đến Việt Nam; Chủ tịch Hạ viện Nhật Bản thăm Việt Nam sau 15 năm; Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thăm chính thức Nhật Bản.
Về kinh tế, Nhật Bản là đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam; nước cung cấp viện trợ phát triển chính thức (ODA) lớn nhất, đối tác thương mại song phương lớn thứ tư của Việt Nam. Năm 2017, Nhật Bản đã trở thành nhà đầu tư nước ngoài số một tại Việt Nam với số vốn đầu tư kỷ lục hơn 9,1 tỷ USD, gấp bốn lần so với năm 2016.
Hiện có hơn 2.500 doanh nghiệp, trong đó hầu hết các tập đoàn lớn của Nhật Bản đang đầu tư, kinh doanh tại Việt Nam. ODA của Nhật Bản được sử dụng có hiệu quả trong các lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển công nghệ cao, nông nghiệp sạch, ứng phó với biến đổi khí hậu, xóa đói, giảm nghèo…, đóng góp quan trọng vào công cuộc phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam.
Hợp tác trên các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, văn hóa, giáo dục, đào tạo, du lịch, giao lưu nhân dân không ngừng được củng cố và mở rộng. Hợp tác giữa các địa phương hai nước ngày càng sôi động với 37 cặp địa phương hai nước đã ký kết thỏa thuận hợp tác.
Năm 2017, Nhật Bản đứng thứ ba về số lượng khách du lịch đến Việt Nam và xứ sở hoa Anh Đào cũng là điểm du lịch hấp dẫn của du khách Việt Nam, Lễ hội văn hóa Việt Nam tại Nhật Bản và Lễ hội hoa Anh đào Nhật Bản tại Việt Nam đã trở thành sự kiện được mong chờ hằng năm đối với nhân dân hai nước.
Cộng đồng người Việt Nam sinh sống, học tập, làm việc tại Nhật Bản và cộng đồng người Nhật Bản đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam đã và đang đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội hai nước và là cầu nối hữu nghị giữa hai dân tộc.
Hai bên cũng hợp tác chặt chẽ và hiệu quả tại các diễn đàn quốc tế và khu vực, như Liên hợp quốc, các hội nghị ASEAN+, APEC, ASEM...
Đặc biệt, hai nước đã hợp tác tích cực vào thành công của Năm APEC Việt Nam 2017, Hội nghị Cấp cao APEC lần thứ 25 tại Đà Nẵng và thúc đẩy đàm phán, ký kết Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
Trong thời gian tới, với sự nỗ lực, đồng lòng và chính sách đúng đắn của cả hai bên, tôi tin tưởng hai nước chúng ta sẽ tiếp tục đà phát triển tốt đẹp của quan hệ Việt Nam-Nhật Bản, khai thác tiềm năng, thúc đẩy hợp tác, đưa quan hệ “Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á” giữa hai nước bước vào giai đoạn phát triển mới trên các lĩnh vực, nhất là hợp tác kinh tế, thương mại, quốc phòng, an ninh, y tế, công nghệ cao, hợp tác địa phương và giao lưu nhân dân vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
-Trong bối cảnh quan hệ kinh tế Việt Nam-Nhật Bản ngày càng chặt chẽ hơn, xin Chủ tịch nước cho biết các lĩnh vực hợp tác ưu tiên và các biện pháp thúc đẩy hơn nữa hợp tác kinh tế giữa hai nước?
Chủ tịch nước Trần Đại Quang: Quan hệ hợp tác, gắn kết kinh tế giữa hai nước đang phát triển mạnh mẽ, ngày càng chặt chẽ, đem lại lợi ích thiết thực cho nhân dân mỗi nước.
Để khai thác có hiệu quả hơn nữa tiềm năng, thế mạnh của nhau, chúng tôi mong muốn hai bên quan tâm ưu tiên thúc đẩy liên kết kinh tế thông qua tăng cường hợp tác trong lĩnh vực thương mại, đầu tư, triển khai hiệu quả Hiệp định Đối tác kinh tế Việt-Nhật (VJEPA), cùng nỗ lực để đạt mục tiêu tăng gấp đôi kim ngạch thương mại và đầu tư vào năm 2020 so với năm 2014, tạo điều kiện thuận lợi để các mặt hàng nông, thủy sản vào thị trường của nhau nhiều hơn; triển khai hiệu quả Sáng kiến chung Việt-Nhật để cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy hơn nữa làn sóng đầu tư của Nhật Bản vào Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao, xây dựng kết cấu hạ tầng, năng lượng... nhằm duy trì vị trí nhà đầu tư nước ngoài số một của Nhật Bản tại Việt Nam.
Triển khai hợp tác theo Kế hoạch hành động của 6 ngành công nghiệp đã được lựa chọn trong Chiến lược Công nghiệp hóa của Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác Việt Nam-Nhật Bản hướng đến năm 2020, tầm nhìn 2030, gồm ô tô và phụ tùng ô tô, máy nông nghiệp, công nghiệp chế biến nông thủy sản, đóng tàu, điện tử, công nghiệp môi trường và tiết kiệm năng lượng.
Chúng tôi cũng mong muốn Nhật Bản tích cực hợp tác phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam. Duy trì ODA của Nhật Bản cho Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường, nâng cao năng lực quản lý kinh tế, hỗ trợ Việt Nam triển khai hiệu quả các dự án quy mô lớn, tái cơ cấu nền kinh tế và tăng trưởng bền vững.
Chúng tôi mong muốn Nhật Bản coi Việt Nam là đối tác ưu tiên của Chương trình “Đối tác cơ sở hạ tầng chất lượng” (200 tỷ USD) và “Sáng kiến kết nối Mekong-Nhật Bản” (6,8 tỷ USD). Tăng cường hơn nữa hợp tác trong những lĩnh vực hai nước có nhu cầu và tiềm năng lớn, như nông nghiệp công nghệ cao, y tế, văn hóa, giáo dục, tích cực hỗ trợ và đẩy mạnh hợp tác giữa các địa phương hai nước, qua đó thúc đẩy đầu tư, chuyển giao công nghệ cho Việt Nam.
-Xin Ngài Chủ tịch nước cho biết ý kiến về sự hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản tại các diễn đàn quốc tế và khu vực, nhất là trong việc duy trì hòa bình, ổn định ở khu vực?
Chủ tịch nước Trần Đại Quang: Cùng với sự phát triển tốt đẹp trong quan hệ song phương, hợp tác Việt Nam-Nhật Bản tại các diễn đàn quốc tế và khu vực, nhất là trong các cơ chế hợp tác quan trọng như Liên hợp quốc, APEC, ASEM, ASEAN+… ngày càng chặt chẽ và hiệu quả, đóng góp tích cực vào việc duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực và thế giới.
Hai nước tích cực thúc đẩy tự do hóa thương mại, phối hợp chặt chẽ, thúc đẩy đàm phán, ký kết Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP); phối hợp đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).
Việt Nam ủng hộ Nhật Bản phát huy vai trò tích cực, đóng góp vào hòa bình, ổn định và phát triển tại khu vực; Nhật Bản coi trọng vai trò và đóng góp tích cực của Việt Nam.
Hai bên thường xuyên trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, ủng hộ nhau ứng cử vào các cơ quan của Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế khác; chia sẻ quan điểm và phối hợp góp phần giải quyết các vấn đề liên quan tới hợp tác, phát triển và an ninh khu vực, trong đó có vấn đề Biển Đông, phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, sáng kiến Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương...
Hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông; giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hoà bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước về Luật Biển của Liên hợp quốc (UNCLOS) năm 1982, thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) năm 2002 và sớm xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) có hiệu lực.
Thời gian tới, với vai trò là nước điều phối quan hệ ASEAN-Nhật Bản giai đoạn từ tháng 8/2018 đến tháng 8/2021, Việt Nam mong muốn hai nước tiếp tục tăng cường hợp tác trên các diễn đàn quốc tế và khu vực, đặc biệt trong khuôn khổ hợp tác ASEAN-Nhật Bản, đóng góp tích cực hơn nữa cho hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng của khu vực và trên thế giới.
-Việt Nam và Nhật Bản đều là thành viên của Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Xin Ngài cho biết sự hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản trong Hiệp định này. Gần đây, một số nước bày tỏ quan tâm tham gia Hiệp định, xin Ngài Chủ tịch nước cho biết ý kiến về vấn đề này?
Chủ tịch nước Trần Đại Quang: Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã được 11 nước chính thức ký kết ở cấp Bộ trưởng tại Santiago, Chile ngày 8/3/2018.
CPTPP thể hiện thông điệp chung của các nước thành viên ủng hộ liên kết kinh tế khu vực, khẳng định thương mại tự do và hội nhập kinh tế tiếp tục là xu thế chủ đạo ở châu Á - Thái Bình Dương.
Tham gia CPTPP cho thấy cam kết mạnh mẽ, nhất quán của Việt Nam tiếp tục đổi mới, hội nhập quốc tế sâu rộng, tích cực tham gia định hình các khuôn khổ hợp tác, liên kết kinh tế và đóng góp vào hòa bình, hợp tác và phát triển ở khu vực và trên thế giới.
Với tính chất một hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, toàn diện và tiêu chuẩn cao, CPTPP sẽ tạo thêm động lực mới để Việt Nam đẩy mạnh tái cấu trúc nền kinh tế, mở rộng xuất khẩu, thu hút đầu tư và công nghệ cao.
Việt Nam và Nhật Bản đã phối hợp chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau trong quá trình đàm phán, từ đó đóng góp quan trọng vào việc hình thành CPTPP. Khi đi vào triển khai, CPTPP sẽ góp phần thúc đẩy quan hệ kinh tế-thương mại, qua đó, làm sâu sắc nội hàm quan hệ “Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á” giữa hai nước.
Để sớm hiện thực hóa những lợi ích mà CPTPP có thể đem lại, hai bên cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong quá trình phê chuẩn và triển khai, đồng thời Nhật Bản quan tâm dành hỗ trợ kỹ thuật để Việt Nam thực hiện đầy đủ và có hiệu quả Hiệp định.
Việt Nam cùng các nước thành viên hoan nghênh sự quan tâm tham gia CPTPP của các nước khác, thể hiện sự coi trọng tiềm năng và vai trò của Hiệp định đóng góp vào hợp tác và tăng trưởng kinh tế cùng có lợi. Theo Hiệp định, việc mở rộng sẽ được tính đến sau khi CPTPP đi vào triển khai.
-Hiện nay, giao lưu nhân dân giữa hai nước, nhất là thực tập sinh và sinh viên Việt Nam đến Nhật Bản ngày càng gia tăng. Xin Ngài Chủ tịch nước cho biết các biện pháp thúc đẩy hơn nữa sự hợp tác trên lĩnh vực này?
Chủ tịch nước Trần Đại Quang: Những năm gần đây, giao lưu nhân dân giữa Việt Nam và Nhật Bản phát triển nhanh, là một trong những điểm sáng trong quan hệ hai nước.
Hiện cộng đồng Việt Nam tại Nhật Bản có gần 250.000 người, gấp ba lần so với 5 năm trước, trong đó số lượng thực tập sinh và sinh viên Việt Nam tăng lên nhanh chóng với gần 200.000 người.
Cộng đồng người Nhật Bản cũng ngày một lớn mạnh với khoảng 16.000 người đang sinh sống, làm việc và kinh doanh thành công tại Việt Nam.
Hợp tác du lịch ngày càng được tăng cường khi Nhật Bản là thị trường khách du lịch nước ngoài lớn thứ ba của Việt Nam với gần 800.000 lượt khách thăm Việt Nam trong năm 2017; lượng du khách Việt Nam thăm Nhật Bản cũng đạt hơn 300.000 lượt người.
Giao lưu giữa nhân dân hai nước ngày càng sôi động đã góp phần làm sâu sắc hơn sự hiểu biết và tin cậy lẫn nhau, tình cảm chân thành giữa người dân hai nước, tạo cơ sở bền vững cho quan hệ hợp tác hữu nghị Việt Nam-Nhật Bản trong thời gian tới.
Để tiếp tục thúc đẩy hơn nữa giao lưu nhân dân Việt-Nhật, cần tăng cường hợp tác chặt chẽ, phối hợp quản lý, đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục về văn hóa, pháp luật nước sở tại, nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của công dân mỗi nước.
Tôi tin tưởng, với sự nỗ lực của hai bên, cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản và cộng đồng người Nhật Bản tại Việt Nam sẽ tiếp tục là cầu nối hữu nghị cho quan hệ Việt Nam-Nhật Bản ngày càng phát triển vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực và trên thế giới.