"Về mặt pháp lý là không sai"
Tại Hội nghị phản biện dự thảo Nghị quyết của HĐND TP về tăng cường quản lý phương tiện giao thông nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường trên địa bàn Hà Nội giai đoạn 2017-2020 tầm nhìn 2030 do Uỷ ban MTTQ TP Hà Nội tổ chức đã có nhiều ý kiến khác nhau.
Theo bản dự thảo nghị quyết được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử Hà Nội để lấy ý kiến nhân dân, đưa ra 6 giải pháp (lồng ghép cả biện pháp hành chính lẫn kinh tế) để quản lý chất lượng và số lượng phương tiện giao thông theo lộ trình từ nay đến 2030.
Theo đó, Hà Nội sẽ đưa quy định tiêu chuẩn khí thải đối với xe máy, cấm các loại xe cũ nát hoạt động, đặc biệt là lên lộ trình cấm xe máy trong nội đô vào năm 2030.
Nêu ý kiến về nội dung này, ông Nguyễn Hồng Tuyến, Chủ tịch Hội luật gia TP Hà Nội đã ngay đặt câu hỏi:
"Căn cứ pháp lý nào để Hà Nội cấm lưu hành xe máy cũ nát và đưa ra lộ trình đến năm 2030 cấm xe máy hoạt động tại khu vực các quận nội thành. Nếu cấm xe máy nội thành thì người dân đi xe máy từ nội thành ra ngoại thành thế nào?"
Trước câu hỏi này, Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Vũ Văn Viện cho hay, từ năm 2015, HĐND TP Hà Nội đã giao UBND TP xây dựng nội dung này.
Sau đó TP giao cho Sở, qua 1 năm nghiên cứu, Sở đã soạn thảo dự thảo Nghị định, hiện đang tiến hành lấy ý kiến chuyên gia, nhà khoa học và nhân dân.
"Còn căn cứ nào để thu hồi xe máy cũ, trong Quyết định 49 (ngày 1-9-2011) của Thủ tướng Chính phủ đã nêu rõ lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với xe máy.
Hiện Bộ GTVT đang nợ Chính phủ tiêu chuẩn này. Đây là căn cứ để thu hồi xe máy cũ, không đảm bảo điều kiện hoạt động", ông Viện nói và cho biết, từ nay đến năm 2020 Hà Nội sẽ tiến hành rà soát xe máy cũ, sau đó sẽ đề xuất với Bộ GTVT về nội dung này.
Về căn cứ cấm xe máy tại khu vực nội thành vào năm 2030, ông Viện lý giải thẩm quyền tổ chức giao thông là của Chủ tịch UBND TP Hà Nội theo quy định của Luật tổ chức chính quyền địa phương và Luật giao thông đường bộ.
"Vừa qua chúng ta đã cấm xe ở một số khu vực như tuyến phố đi bộ. Cho đi ở tuyến phố nào, khu vực nào, đi vào thời điểm nào, dừng đỗ ở khu vực nào… là thẩm quyền của Chủ tịch UBND TP Hà Nội", ông Viện nói.
Đại diện Viện chiến lược Bộ GTVT cũng khẳng định: "Chỉ cần hoàn thiện khung pháp lý" là Hà Nội có thể thực hiện được cấm xe máy cũ nát, và cấm xe máy lưu hành trong nội đô vào năm 2030.
Điều này về mặt pháp lý là không sai, không vi phạm về quyền con người, quyền sở hữu tài sản…"
Cấm xe máy dân đi bằng gì?
Ông Ngô Anh Tuấn, nguyên giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội cho rằng dự thảo nghị quyết dường như đặt nặng việc "cấm đoán" hơn là đưa ra giải pháp.
"Phải đưa vào nghị quyết giải pháp tập trung phát triển giao thông công cộng rồi mới đề cập đến hạn chế xe cá nhân, tiến tới cấm xe máy.
Nghị quyết không nói làm thế nào để phát triển vận tải công cộng mà chỉ thấy cấm đoán nhiều", ông Tuấn nhận định.
Ông Ngô Anh Tuấn.
Đối với lộ trình dừng hoạt động xe máy tại nội thành vào năm 2030, ông Tuấn nhận định đây là việc quá "nóng vội".
"Dừng hoạt động xe máy tại nội thành không thể gắn với một năm cụ thể mà phải gắn với sự phát triển của giao thông công cộng đến mức nào, gắn với kết quả đạt được về hạ tầng giao thông. Gắn với thời hạn năm 2030 là không có căn cứ, cơ sở", ông Tuấn nói.
Đồng thời, đề nghị nội dung cấm xe máy tại nội đô nên xây dựng một đề án riêng để ‘nghiên cứu thật kỹ càng’ trong đó có phải trả lời được câu hỏi "cấm xe máy thì người dân đi phương tiện gì?"
Phản hồi ý kiến của các chuyên gia, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Hùng khẳng định, mục tiêu xuyên suốt của dự thảo nghị quyết là nhằm "phát triển kinh tế xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân.
Ông Nguyễn Thế Hùng.
"Đây là chăm lo cuộc sống bền vững của người dân Thủ đô chứ không chỉ là quản lý một vài cái xe máy… Chúng ta làm cái này là làm cho đại bộ phận nhân dân chứ không phải làm cho một số người", ông nêu rõ.
Ông Hùng cũng cho rằng về mặt pháp lý và điều kiện để thực hiện mục tiêu dự thảo NQ đề ra vẫn còn nhiều vấn đề.
Về điều này Hà Nội vẫn đang và sắp triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, trong đó có tăng cường năng lực giao thông công cộng, tổ chức giao thông hợp lý, áp dụng công nghệ quản lý hiện đại, tuyên truyền cho người dân…
Đối với lộ trình cấm xe máy hoạt động tại nội thành vào năm 2030, ông Hùng cho hay Hà Nội phải đưa lộ trình dài như thế thì mới có căn cứ, có mục tiêu cụ thể "đong đếm được" để thực hiện…