Tuần trước, trung tâm báo chí của Nhóm Lực lượng Zapad cho biết: “Trong khu vực phòng thủ của binh đoàn xe tăng, lực lượng vũ trang Ukraine đã cố gắng tiến hành cuộc tấn công bằng tên lửa sử dụng hệ thống pháo phản lực cơ động cao ( HIMARS ). Nhờ sự phối hợp giữa các đơn vị vận hành Buk và S-300 SAM, tất cả tên lửa đều bị đánh chặn”.
Hệ thống tên lửa phòng không Buk-M3 của Nga. (Nguồn: Army Recognition)
Bộ Quốc phòng Nga cũng tuyên bố: “Lực lượng phòng không Nga đã bắn hạ 13 tên lửa HIMARS và 1 tên lửa chống bức xạ HARM”.
Sức mạnh của S-300 và Buk
S-300 là hệ thống phòng không tích hợp tầm xa, có radar và tên lửa có thể tấn công các mục tiêu trên không như máy bay, tên lửa và UAV ở khoảng cách xa, trung bình hoặc ngắn. Hệ thống S-300 có khả năng cơ động cao, nhưng khi triển khai trong chiến dịch quân sự đặc biệt, chúng chủ yếu được đặt ở vị trí cố định.
Phiên bản nâng cấp của hệ thống này là S-300PMU được tích hợp radar giám sát 64N6 có khả năng theo dõi 300 mục tiêu trong phạm vi tối đa 300km và radar 30N6-1 có nhiệm vụ tìm kiếm mục tiêu, dẫn đường cho tên lửa. Hệ thống sử dụng các biến thể khác nhau của tên lửa đánh chặn 48N6 tích hợp công nghệ dẫn đường Track Via Missile (TVM), có tầm bắn tối đa 150km.
Nga triển khai S-300 ở phía sau tiền tuyến, vượt xa tầm bắn của pháo phản lực của đối phương. S-300 được bảo vệ trước các cuộc tấn công trên không nhờ những hệ thống phòng không tầm trung và tầm ngắn như Buk, Pantsir và Tor.
Tổ hợp Buk-M3 là một hệ thống tên lửa tầm trung được sử dụng để bảo vệ binh sỹ, thiết bị và nút thắt hậu cần quan trọng, chẳng hạn như các cây cầu, trước các cuộc tấn công của máy bay, tên lửa hành trình và bom đạn có dẫn đường của đối phương.
Buk cơ động hơn và có thể triển khai nhanh hơn S-300. Phiên bản mới nhất của tổ hợp này là Buk-M3 có tầm bắn khoảng 72 km, có thể tiêu diệt đồng thời 36 mục tiêu. Buk thường được triển khai phía sau tiền tuyến, cách xa tầm bắn của pháo binh đối phương.
Chiến thuật “kiềng 3 chân”
Kết hợp giữa hai hệ thống này, các lực lượng Nga có thể tận dụng khả năng phát hiện mục tiêu tầm xa của radar S-300 và khả năng theo dõi quang học của hệ thống Buk.
Tổ hợp tên lửa Buk có hệ thống theo dõi thụ động mục tiêu gồm thiết bị theo dõi quang học và máy đo khoảng cách laser, camera nhiệt. Điều này sẽ giúp bảo vệ nó trước các cuộc tấn công bằng tên lửa HARM phóng từ máy bay chiến đấu MiG-29 của Không quân Ukraine, hoặc tên lửa HIMARS.
Cách thức phối hợp giữa hai hệ thống được triển khai như sau: Radar tầm xa của S-300 sẽ phát hiện tên lửa HIMARS và tự động gửi thông tin đến hệ thống Buk. Buk sẽ kích hoạt radar của nó trong một vài giây để khóa mục tiêu sau đó ngay lập tức chuyển sang chế độ đánh chặn. Việc S-300 có thể hoạt động ở chế độ tự động, không cần sự can thiệp của con người sẽ giúp giảm thời gian phản ứng, tạo điều kiện thuận lợi đánh chặn đầu đạn tên lửa nhanh hơn.
Hệ thống HIMARS. (Ảnh: AP)
Sự kết hợp này sẽ giúp tiết kiệm chi phí vì các lực lượng Nga không cần phải sử dụng tên lửa S-400 đắt đỏ. Ngoài ra, nó sẽ cho phép đánh chặn tên lửa HIMARS ở khoảng cách xa hơn so với việc sử dụng các hệ thống phòng không Pantsir và Tor. Khi phạm vi đánh chặn tên lửa HIMARS gia tăng, quy mô các vùng không phận được bảo vệ sẽ gia tăng.
Việc sử dụng hệ thống S-300 và tổ hợp Buk để đánh chặn HIMARS và các loại tên lửa dẫn đường khác như HARM, JADAM-ER sẽ khiến kho dự trữ tên lửa có dẫn đường của đối phương bị suy giảm đáng kể. Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu thời gian gần đây tuyên bố các lực lượng nước này đã tấn công 14 bệ phóng HIMARS do Mỹ sản xuất kể từ đầu năm đến nay.
Ngoài việc kết hợp giữa hệ thống S-300 và Buk, Nga cũng sử dụng những tên lửa được dẫn đường bằng thiết bị định vị vệ tinh SATNAV phóng từ hệ thống pháo phản lực Tornado-S hoặc bom lượn thả từ máy bay chiến đấu cách xa 70km để tấn công các hệ thống HIMARS của đối phương.
Theo người phát ngôn Lực lượng Không quân Ukraine Yuriy Ihnat, Nga thả khoảng 20 quả bom lượn mỗi ngày: “Đối phương sử dụng bom lượn có khả năng bay hàng chục km. Họ thả tới 20 quả bom mỗi ngày dọc theo đường phân giới. Bom được phóng từ máy bay chiến đấu Su-35 và Su-34, nằm ngoài tầm bắn của lực lượng phòng không Ukraine. Đây là mối đe dọa lớn và chúng tôi vẫn chưa tìm ra cách thức đối phó”.
Giới phân tích cho rằng, Nga đã cải thiện đáng kể khả năng bắn hạ tên lửa và bệ phóng HIMARS của Ukraine trong thời gian qua, từ việc nâng cấp phần mềm cho hệ thống Pantsir đến phối hợp giữa các hệ thống S-300 và Buk. Điều này sẽ làm giảm đáng kể các cuộc tấn công bằng tên lửa Ukraine.