Trước đó, chúng đã gần như phòng thủ thành công, bẻ gãy mọi nỗ lực tấn công của Quân đội Syria để tiêu diệt hoàn toàn lực lượng này.
Tulul al-Safa là một cao nguyên bao quanh một núi lửa đã chết nằm phía đông của tỉnh Sweida. Khu vực này là thành trì cuối cùng của tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo IS ở miền nam Syria. Các lực lượng vũ trang Syria tuyên bố đã thu giữ một lượng lớn vũ khí hạng nhẹ và tiêu diệt 428 tên IS trong tổng số 1.200 tên tại Tulul al-Safa.
Sau khi kết thúc chiến dịch, một báo cáo chi tiết cho biết có tới 245 binh lính và sỹ quan của các lực lượng trung thành với chính phủ Syria đã thiệt mạng và khoảng 600 người khác bị thương.
Từ cuộc tấn công bất ngờ của nhóm IS tại tỉnh Sweida
Chiến dịch Tulil al-Safa là phản ứng theo sau chuỗi cuộc tấn công đẫm máu ngày 25/7 vào khu vực tự trị của người dân tộc Druze tại tỉnh Sweida. Khu vực này cùng với tỉnh Latakia được coi là hai hậu phương chính cung cấp nhân lực, vật lực cho chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad kể từ khi cuộc nội chiến Syria diễn ra năm 2011.
Những nhóm du kích IS với vũ khí hạng nhẹ đã tấn công các vị trí phòng thủ của lực lượng an ninh Syria trong thành phố Sweida. Khi bắt đầu cạn kiệt đạn dược, chúng đã cho kích nổ các đai bom nhằm gây tối đa thương vong cho dân thường người Druze.
Truyền thông Syria đưa tin có ít nhất hai tên IS đã kích nổ đai bom, trong đó tên kích nổ tại chợ rau quả đã gây thiệt hại lên tới 38 dân thường bị chết và bị thương.
Lực lượng dân quân Druze đã tiêu diệt được hai kẻ tấn công khác trước khi chúng tự kích nổ đai bom.
Còn tại khu vực nông thôn Al-Mushannaf Nahiyah, với một cuộc tấn công được yểm trợ bởi vũ khí hạng nặng, IS đã giành quyền kiểm soát tạm thời một số khu dân cư người Druze.
Căn cứ Tulul al-Safa và các vị trí đột kích của IS vào tháng 7 năm 2018.
Ngay sau khi kiểm soát các làng mạc, IS tổ chức thảm sát nhằm vào đàn ông và giam giữ con tin gồm đa phần là phụ nữ và trẻ em. Những phụ nữ và trẻ em người Druze này cho tới tháng 11/2018 mới được các lực lượng đặc biệt Syria giải cứu.
Một số lượng lớn dân quân người Druze ở khu vực lân cận đã cơ động tham gia vào việc tái chiếm các làng Duma, Tima và al-Matouna với sự yểm trợ của không quân. Lực lượng dân quân Cánh hữu Thiên chúa giáo SSNP cũng đưa tới các đơn vị bộ binh trong khi Quân đội Ả rập Syria thực sự chỉ tiếp cận khu vực này sau khi giao tranh đã kết thúc.
Sau vụ tấn công, ba tên IS bị bắt sống đã bị treo cổ bởi những người dân địa phương Druze giận dữ ở thủ phủ Sweida cùng tên của tỉnh này.
Nhiều người Druze tỏ thái độ bất bình với Chính phủ Syria vì sự yếu kém của lực lượng an ninh ở tỉnh Sweida. Họ cáo buộc Chính phủ Syria cố tình làm ngơ cho các cuộc tấn công để có thể kiểm soát chặt chẽ hơn đối với tỉnh Sweida và chấm dứt quy chế tự trị của người Druze.
Vấn đề trở nên nghiêm trọng khi người Druze biết được cuộc tấn công được thực hiện bởi các chiến binh IS thuộc nhóm Dismaq Wilayat đã di tản từ Trại tị nạn Yarmouk ở phía nam Damascus đến Sa mạc Syria vào tháng 5/2018.
Vào ngày 31/7, để đổi để lấy việc phóng thích phụ nữ và trẻ em Druze bị IS bắt làm con tin, quân đội Syria đã cho 200 chiến binh IS từ lưu vực Yarmouk ở phía tây Daraa đến khu vực chúng kiểm soát tại sa mạc Badia al-Sham phía đông Syria.
Tuy nhiên IS đã trở mặt và yêu cầu một số tiền chuộc lớn trước khi chúng bị lực lượng đặc nhiệm Syria tiêu diệt vào ngày 8/11 tại phía đông bắc Palmyra.
Cho tới nghi ngờ về bàn tay của các "nước lớn" giật dây IS ở phía Đông Syria
Có thể thấy rõ trên thực tế "Chiến thắng" tại Tulul al-Safa của SAA gần như chỉ có tính chất hình thức. Các đơn vị Syria chỉ giao tranh rất ngắn và những hình ảnh cắm cờ - tuyên bố chiến thắng diễn ra chóng vánh. Phải chăng chiến thắng đến quá nhanh? Liệu có điều gì bí ẩn và nguy hiểm đằng sau sự kiện này?
Việc IS thiết lập căn cứ tại khu vực phía đông tỉnh Sweida trước con mắt làm ngơ của lực lượng an ninh Syria thể hiện sự yếu kém hoặc có thể là toan tính của họ.
Toàn bộ 1.200 tên Dismaq Wilayat chiếm đóng tại căn cứ Tulul al-Safa đều đến từ trại tị nạn Yarmouk vào tháng 5 năm nay sau khi chính phủ Syria với sự trung gian của các nhà đàm phán Nga đã đồng thuận cho chúng di tản trong an toàn.
Điều đáng ngạc nhiên là nhóm IS này hoàn toàn di chuyển tự do, không có sự giám sát của bất kỳ lực lượng tiêu diệt khủng bố nào và nhận được trang bị, vũ khí đạn dược từ các nguồn không rõ ràng quanh khu vực sa mạc Syria gần căn cứ của Hoa Kỳ là al-Tanf và trại tị nạn Rukhban.
Một hệ thống pháo phản lực BM-21 Grad bị bắt sống tại Sweida, các nhóm FSA tại tỉnh Daraa nhận xe này từ người Mỹ và Jordan sau đó bán cho IS.
Một lần nữa chỉ khi người Nga có mặt, trận đánh tại Tulul al-Safa kết thúc một cách chóng vánh.
Gần như không có tù binh, không có giao tranh dữ dội, không có các đợt tấn công, không kích truy đuổi hay miêu tả rõ ràng tình trạng thương vong của những gì còn lại của nhóm chiến binh IS tại đây sau 4 tháng giao tranh đẫm máu và trở nên bế tắc đối với lực lượng chính phủ Syria.
Kết quả đạt được chỉ vài ngày sau khi người Nga chính thức tham gia bên cạnh các lực lượng Syria đặt cho chúng ta một câu hỏi: Liệu kịch bản di tản trại Yarmouk, Damascus có diễn ra với Tulul al-Safa hay không, khi đa phần những gì còn lại của Dismaq Wilayat vào khoảng 600~800 tên "biến mất’’.
Một thực tế khác diễn ra vào đầu tháng 11, IS tại tả ngạn sông Euphrate đã trỗi dậy một cách mạnh mẽ, chúng tổ chức tấn công lớn, đẩy lui toàn bộ các lực lượng người Kurd thuộc SDF do Mỹ hậu thuẫn khỏi khu vực mà họ chiếm được kể từ năm 2017.
Các vị trí IS tái chiếm từ lực lượng SDF trong ngày 5/11 tại tả ngạn sông Euphrates.
Trong tình thế rút lui của lực lượng SDF hiện tại, các mỏ dầu ở bờ Đông sông Euphrates lần lượt đổi chủ. Và người Nga cùng với người Syria đang lên kế hoạch cho một chiến dịch mới tiêu diệt IS tại Badia al-Sham và tả ngạn sông Euphrates trong khu vực trước đây họ đã phân định vùng ảnh hưởng với người Mỹ.
Nhiều nghi ngờ cho rằng người Nga đã bí mật đàm phán với Dismaq Wilayat và nhóm tại Badiya al-Sham để đưa hai nhóm IS gồm hàng nghìn chiến binh này sang tả ngạn sông Euphrate tập kích các đơn vị người Kurd được Hoa Kỳ hậu thuẫn.
Tổ chức khủng bố IS (hay những gì còn lại của chúng) tại Syria ngày càng thể hiện chúng đang được các nước lớn sử dụng như quân cờ. IS có thể là một lực lượng gián tiếp đánh vào các lực lượng mặt đất do cường quốc khác hỗ trợ nhằm đạt được những lợi thế chiến thuật và chiến lược nhất định.
Việc 3 "cái túi" IS vẫn tiếp tục tồn tại ở ba khu vực Tulul al-Safa, Badia al-Sham và Hajin gần như bị cô lập chứng tỏ có những bàn tay đen vẫn tiếp tục viện trợ hoặc đàm phán với chúng để duy trì sự tồn tại như những ‘’cái gai’’ sẵn sàng gây phức tạp tình hình, miễn là có lợi cho họ.
Và IS, cũng như al-Qaeda sẽ không bao giờ bị tiêu diệt hoàn toàn nếu những "cái gai" này còn giá trị trong bàn tay nước lớn.