Doanh thu từ DVD đã giảm trong hơn một thập kỷ qua, nhưng một loạt các dịch vụ stream mới cũng như sự thay đổi trong cách thức người tiêu dùng xem phim và các chương trình TV có lẽ là cú chốt hạ đánh gục công nghệ lưu trữ quang học đã già cỗi này.
Không chỉ DVD, mà đĩa Blu-ray có thể cũng sẽ chịu số phận tương tự.
Ở thời điểm cao trào, doanh thu DVD từng đạt 16,3 tỷ USD, chiếm 64% thị phần thị trường video gia đình tại Mỹ. Đó là vào năm 2005. Còn hiện nay, doanh thu từ DVD chỉ còn chiếm dưới 10% thị phần, với con số cụ thể là 2,2 tỷ USD vào năm 2018.
Đĩa Blu-ray, loại đĩa quang có giá thành cao hơn DVD đôi chút, ra mắt năm 2006. Ở thời điểm cao trào, doanh thu Blu-ray từng đạt 2,37 tỷ USD vào năm 2013, trước khi tụt xuống còn 1,8 tỷ USD vào năm 2018. Doanh số Blu-ray chắc hẳn đã có tác động lớn đến sự sụt giảm doanh thu của DVD, nhưng xét việc doanh thu DVD vẫn nổi trội hơn nhiều so với Blu-ray cho thấy đó chưa phải là nguyên nhân thực sự.
Trên thực tế, cuộc Đại Suy thoái, xu hướng người tiêu dùng chọn mua các bản phim dạng số và xem theo nhu cầu, và sự xuất hiện của các dịch vụ stream mới chính là những yếu tố tác động khiến doanh thu DVD sụt giảm hơn 86% trong vòng 13 năm qua.
Và sự sụt giảm đó có thể còn tệ hơn nữa khi trong thời gian tới, nhiều dịch vụ stream hơn nữa sẽ gia nhập thị trường. Peacock và HBO Max sẽ xuất hiện trong năm sau. Apple TV+ vừa ra mắt vào ngày 1/11, và Disney+ vào ngày mai.
Thị trường video gia đình theo từng hạng mục (xanh dương: dịch vụ stream trả phí, cam: các nội dung số, xanh lá: đĩa DVD, đỏ: xem phim theo nhu cầu, tím: đĩa Blu-ray)
Ngay trước cuộc suy thoái kinh tế, doanh số đĩa DVD đã có một giai đoạn bùng nổ. Giữa năm 2001 và 2005, các khách hàng đã chuyển dần từ băng VHS sang mua không chỉ các phim vừa ra mắt mà cả các phim đã cũ được tung ra dưới định dạng DVD.
Tuy nhiên, một khi khách hàng đã mua các bản phim DVD đó, chi tiêu họ dành cho DVD bắt đầu giảm dần. Do đó, ngay khi đạt đỉnh 16,3 tỷ doanh thu vào năm 2005, DVD bắt đầu giảm 3% vào năm 2006. Khá thú vị là vào năm 2007, doanh thu DVD có tăng nhẹ khoảng 0,5%.
Thời điểm doanh thu DVD thực sự đảo chiều là cuộc Đại Suy thoái. Từ 2007 đến 2008, doanh số DVD giảm 26%, từ 15,7 tỷ USD chỉ còn 11,6 tỷ USD. Bruce Nash, nhà sáng lập và chủ tịch Nash Information Services, cho biết người tiêu dùng đã không chi tiền cho DVD nữa khi mà khoản thu nhập khả dụng của họ bị cắt giảm, dẫn đến sự sụp đổ của ngành công nghiệp DVD.
Thị trường video gia đình ở Mỹ cũng gặp khó khăn trong cùng thời điểm đó. Sau khi đạt đỉnh 25,2 tỷ USD vào năm 2005, đến cuối năm 2008, tổng doanh thu từ DVD, Blu-ray, video theo nhu cầu, và video số đã giảm 28%, còn 17,9 tỷ USD.
Doanh thu DVD tại Mỹ từ 1983 đến 2018
Doanh thu DVD tiếp tục sụt giảm mạnh trong những năm sau khi kinh tế đã hồi phục bởi sự trỗi dậy của dịch vụ xem video theo nhu cầu - cụ thể là thuê hoặc mua phim thông qua các gói truyền hình cáp - và việc tải phim dạng số cũng bắt đầu trở nên phổ biến.
Người tiêu dùng có thể thuê phim với giá cực rẻ, chỉ 99 xu, hoặc mua hẳn phim với giá khoảng 10 USD. Trong khi đó, giá DVD vào khoảng 20 USD, và giá Blu-ray thì khoảng 25 USD. Nhiều người đã chọn giải pháp mua các bản phim dạng số trong suốt thời kỳ suy thoái kinh tế bởi đó là lựa chọn rẻ tiền hơn.
"Điều chúng ta có thể nhận thấy là thị trường số rất khác so với thị trường vật lý" - Michael Smith, giáo sư công nghệ thông tin và marketing tại Đại học Heinz và Trường kinh doanh Tepper, cho biết. "Và khi người ta chuyển từ thị trường vật lý sang thị trường số, họ chuyển trên mọi nền tảng. Một khi đã sang thị trường số, họ không quay lại với DVD nữa".
Và khi khách hàng chuyển sang số, các dịch vụ stream cũng xuất hiện.
"Bước chuyển lớn căn bản ở đây là khi bạn tìm một bộ phim muốn xem, và có thể là một bộ phim bạn bỏ lỡ mất khi nó chiếu rạp, 10 hay 15 năm trước, bạn có thể mua DVD hoặc thuê phim" - Nash nói. "Ngày nay, bạn có HBO và phim sẽ được chiếu trên HBO sau vài tháng. Việc mua DVD để xem phim không còn đáng nữa. Cứ đợi một chút là được".
Kể từ năm 2011, doanh thu các nền tảng như Netflix, Hulu, và HBO đã tăng vọt đến 1.231% lên 12,9 tỷ USD. Trong khi đó, doanh thu DVD tiếp tục trượt dài, giảm hơn 67% từ giữa 2011 và 2018.
Thị phần thị trường video gia đình tại Mỹ
Với sự trợ giúp của các dịch vụ stream, thị trường video gia đình cũng đã được hồi sinh. Năm 2018, thị trường này tại Mỹ đạt doanh thu 23,2 tỷ USD.
"Câu hỏi lúc này là: liệu giới hạn của thị trường này có dừng ở con số 25 tỷ USD?" - Nash hỏi.
Tham khảo: CNBC