Tờ "Người bảo vệ" của Anh mới đây đưa tin, với nỗ lực chung của gần 330.000 tình nguyện viên, các nhà khoa học đã lần đầu tiên trong những năm gần đây đếm được số lượng hải cẩu Weddell.
Số lượng hải cẩu ít hơn ước tính trước đó
Theo tờ "Người bảo vệ", sử dụng hình ảnh vệ tinh độ phân giải cao, một nhóm nghiên cứu do Phó giáo sư Michelle LaRue tại Đại học Canterbury ở New Zealand làm trưởng nhóm ước tính rằng, có khoảng 202.000 con hải cẩu Weddell cái trưởng thành và chưa trưởng thành ở Nam Cực. Dựa trên kết quả này, nhóm nghiên cứu tính toán rằng, số lượng hải cẩu Weddell thực tế ở Nam Cực có thể chỉ bằng 40% so với con số dự kiến trước đó (800.000 con).
Được biết, hải cẩu Weddell được đặt tên bởi nhà thám hiểm kiêm thợ săn hải cẩu người Anh James Weddell và chủ yếu phân bố dọc theo bờ biển Nam Cực và các vùng biển xung quanh. Loài hải cẩu này dài khoảng 3 mét và nặng từ 400 kg đến 600 kg, ăn các sinh vật biển như cá và động vật thân mềm.
Theo tờ "Người bảo vệ", dưới tác động của các yếu tố như đánh bắt cá và biến đổi khí hậu, các hệ sinh thái biển trên khắp thế giới đang thay đổi, và hải cẩu Weddell - cư dân của Nam Cực - cũng trở thành một loài quan trọng để đo tình trạng băng biển Nam Cực và những thay đổi trong chuỗi thức ăn. Tuy nhiên, do những khó khăn và tốn kém trong công tác đo đạc, các nhà khoa học không thể nắm bắt chính xác quy mô quần thể hải cẩu Weddell.
Hiện vẫn chưa rõ xu hướng thay đổi về quy mô quần thể hải cẩu Weddell, nhưng theo thông tin trên website "Sách đỏ về các loài bị đe dọa" của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), vào tháng 12/2014, IUCN đã đánh giá hải cẩu Weddell thuộc nhóm "Đối tượng ít được quan tâm nhất" (Least Concern).
Một con hải cẩu Weddell tại Nam Cực vào ngày 13/2/2022. Ảnh: IC photo
Michelle LaRue - Phó giáo sư tại Đại học Canterbury ở New Zealand - cho biết: "Các nghiên cứu trước đây đã sử dụng các phép đo đạc truyền thống, trên tàu hoặc trên không. Nhưng bạn không thể đi khắp lục địa Nam Cực cùng một lúc. Vì vậy, các nhà khoa học thường chỉ có những "ước tính sơ bộ" về quần thể hải cẩu Weddell".
Để cải thiện độ chính xác của các phép tính, kể từ năm 2016, Phó giáo sư LaRue đã sử dụng hình ảnh vệ tinh có độ phân giải cao để đếm số lượng hải cẩu Weddell.
"Chúng tôi đã kết hợp hình ảnh với một nền tảng trực tuyến để phát động "chiến dịch khoa học cộng đồng" nhằm xác định ba vấn đề: nơi sinh sống của hải cẩu, số lượng của chúng và các yếu tố ảnh hưởng đến môi trường sống của chúng", bà LaRue nói.
Hải cẩu cái nhiều hơn hải cẩu đực
Theo tờ "Người bảo vệ", có tổng cộng gần 330.000 tình nguyện viên tham gia hoạt động nghiên cứu và công việc của họ là xác định hải cẩu trên một khu vực nhất định dựa vào hình ảnh vệ tinh. Sau khi tổng hợp các báo cáo do các tình nguyện viên gửi về, các nhà khoa học sử dụng các thuật toán chuyên biệt để tập hợp dữ liệu và xác định tình trạng môi trường sống của hải cẩu.
Theo một bài báo được xuất bản năm ngoái trên tạp chí học thuật nổi tiếng quốc tế Science, nhóm nghiên cứu của Phó giáo sư LaRue ước tính rằng, có khoảng 202.000 con hải cẩu Weddell cái trưởng thành và chưa trưởng thành ở Nam Cực. Nhưng vệ tinh không chụp được nhiều hình ảnh của hải cẩu đực, vì chúng dành phần lớn thời gian sống dưới lớp băng, canh giữ lãnh thổ của mình.
Nhóm nghiên cứu của Phó giáo sư LaRue cho biết, hải cẩu Weddell được sinh ra với tỷ lệ giới tính khoảng 50:50, nhưng có những dấu hiệu cho thấy số lượng con cái nhiều hơn con đực một chút khi chúng già đi. Do đó, nhóm nghiên cứu đã phân tích rằng, quy mô quần thể hải cẩu Weddell đang được ước tính quá đông; nhiều người đoán rằng tổng số hải cẩu Weddell vào khoảng 800.000 con, nhưng con số thực tế có thể chỉ bằng 40% con số này.
Tuy nhiên, bà LaRue cũng chỉ ra rằng, kết quả này không có nghĩa là số lượng hải cẩu Weddell đã sụt giảm nghiêm trọng, mà là do các phương pháp thống kê trước đây chưa đủ chính xác.
Một con hải cẩu Weddell đang hôn mẹ của nó. Ảnh: Michelle LaRue
Ngoài ra, nghiên cứu này còn phát hiện ra một điều thú vị rằng, môi trường sống của hải cẩu Weddell dường như có liên quan mật thiết đến hoạt động của hai loài chim cánh cụt ở Nam Cực. Nghiên cứu cho biết, hải cẩu Weddell thường không sống gần môi trường sống của chim cánh cụt Adélie, nhưng có thể là "hàng xóm" với chim cánh cụt hoàng đế có môi trường sống nhỏ hơn.
Một số nhà khoa học đã bắt đầu mở rộng phương pháp tiếp cận của nhóm LaRue đối với các loài động vật vùng cực khác. Theo tờ "Người bảo vệ", các nhà khoa học tại Cơ quan Khảo sát Nam Cực của Anh đang sử dụng phương pháp này để ước tính quần thể hải mã Bắc Cực.
Phó giáo sư LaRue tin rằng, việc nghiên cứu hệ sinh thái rộng lớn hơn và mối quan hệ giữa động vật và môi trường của chúng là quan trọng về lâu dài, nhưng cũng không thể tách rời sự hiểu biết sâu sắc về một loài duy nhất.
"Một khi các nhà khoa học có những thông tin này, họ có thể ghép chúng lại với nhau để hoàn thành toàn bộ bức tranh", bà LaRue nói.