Chiến dịch phản công phía nam: Trọng tâm là Kherson và Zaporozhye
Vừa qua, các quan chức chính quyền Kiev tuyên bố ý định mở chiến dịch phản công vào đầu mùa hè, mà trọng tâm sẽ là khu vực phía nam, nơi có bán đảo Crimea bị Nga sáp nhập vào lãnh thổ của mình hồi tháng 3/2014 và phần lớn lãnh thổ các tỉnh Kherson và Zaporozhye (Zaporizhzhia) bị quân Nga chiếm giữ từ khi mở chiến dịch quân sự đặc biệt vào hồi tháng 2/2022 và sáp nhập hồi tháng 9/2022.
Quyền Thống đốc tỉnh Kherson là ông Vladimir Saldo hôm 11/4 đã tuyên bố rằng, Quân đội Ukraine đang tập trung binh lực lớn tới các thành phố Kherson và Zaporozhye (hiện do chính quyền Kiev kiểm soát) và có kế hoạch vượt sông Dnepr để thực hiện kế hoạch phản công.
Theo ông, bên phía hữu ngạn sông Dnepr, các đơn vị Ukraine đang cơ động, thay đổi vị trí và tung hỏa mù, tạo điều kiện để điều chuyển binh lính và thiết bị, một số tàu đang được lắp ráp. Dấu hiệu đó cho thấy Kiev đang chuẩn bị cho âm mưu vượt sông Dnepr.
Ông nhấn mạnh, Lực lượng vũ trang Ukraine đang cố gắng che đậy các hoạt động chuẩn bị vượt sông, nhưng âm mưu đã bị bại lộ và chiến dịch liều lĩnh này chắc chắn sẽ bị quân Nga đập tan.
Quyền thống đốc tỉnh Kherson cho biết, kế hoạch này liên quan đến thiết bị, vũ khí, đạn dược và phương tiện hỗ trợ. Về lực lượng, chính quyền Kiev có thể đã kịp huy động đủ người nhưng nhìn chung, quân đội Ukraine không có đủ phương tiện khả năng yểm trợ để vượt sông Dnepr thành công.
Ông kết luận rằng, một số hành động khiêu khích có thể diễn ra trên quy mô lớn tại thành phố Dnepr hoặc Liman, nhưng chắc chắc cuộc phản công sẽ thất bại.
Theo hãng tin Anh Reuters đưa tin vào tuần trước, các nước phương Tây đã giúp Kiev đã huấn luyện 8 lữ đoàn bộ binh cơ giới mới nhằm thực hiện chiến dịch phản công đầu mùa hè. Một số căn cứ lính đánh thuê (dưới tên gọi Quân đoàn Quốc tế Ukraine) đã được thiết lập ở thành phố Zaporozhye ngay từ đầu tháng 3.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksiy Reznikov, trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo Wyborcza, cho biết cuộc phản công có thể bắt đầu khi mùa xuân kết thúc, thời tiết khô ráo hơn và các trận lở đất dừng lại.
Tỉnh Zaporozhye trở thành một khu vực trong thành phần Liên bang Nga vào ngày 30/9/2022 sau cuộc trưng cầu dân ý, trong đó 93,11% người dân đã bỏ phiếu ủng hộ việc gia nhập Liên bang Nga. Kiev không công nhận kết quả bỏ phiếu và tiếp tục bao vây vùng đất này.
Tính đến thời điểm hiện nay, hơn 70% diện tích tỉnh Zaporozhye nằm dưới sự kiểm soát của Nga, quân đội Ukraine tiếp tục nắm giữ thủ phủ khu vực là thành phố Zaporozhye.
Vượt qua gần 70km chiều sâu phòng thủ của Nga để tiến tới Melitopol là điều cực kỳ khó khăn với Quân đội Ukraine
Chuyên gia nhận định về kết quả nếu Kiev dự định tấn công thọc sâu Melitopol?
Các chính trị gia Kiev và chuyên gia quân sự phương Tây đã nhiều lần chỉ đích danh tỉnh Zaporozhye là một trong những hướng tấn công chính của Lực lượng Vũ trang Ukraine, nhằm mở đường tới bờ biển Azov, chia cắt hành lang đất liền từ lãnh thổ Nga qua vùng Donbass tới Crimea.
Theo giới chuyên gia quân sự, mục tiêu trọng yếu trong chiến dịch phản công ở tỉnh Zaporozhye sẽ là đòn đánh thọc sâu giành lại Melitopol, thành phố chiến lược đã dưới sự kiểm soát của Nga ngay từ những ngày đầu mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine hồi tháng 02/2022.
Sở dĩ giới chức lãnh đạo Quân đội Ukraine lựa chọn Melitopol bởi thành phố này nằm ở trung tâm của tuyến đường bộ nối từ lãnh thổ Nga tới Crimea, cách bán đảo này khoảng 90km về phía tây nam, cách cảng trọng yếu Berdyansk 121km về phía đông, theo tuyến đường quốc lộ E58/M14 từ Melitopol tới Mauriupol.
Theo giới quan sát, để tấn công Melitopol, quân Ukraine có thể vượt sông Dnepr từ hướng Nhà máy điện hạt nhân Zaporozhye hoặc đánh dọc theo con đường E105/M18 từ thành phố Zaporozhye ở phía bắc, nằm cách Melitopol khoảng 170km.
Trong đó, tấn công dọc tuyến Zaporozhye-Melitopol là con đường ngắn nhất, bởi Quân đội Ukraine chỉ phải vượt qua khoảng cách gần 70km từ khu vực Vasylivka bị Nga kiểm soát ở bờ sông Dnepr, để tới Melitopol.
Tuy nhiên, các nhà bình luận cho rằng để tiến đánh thành phố này không thể chỉ theo một hướng, bởi nó có thể dễ dàng bị Nga ngăn chặn, Quân đội Ukraine cần mở vài mũi tấn công từ nhiều hướng, trong đó, hy vọng lớn nhất của Ukraine đặt vào mũi tấn công thọc sâu của những đơn vị mới thành lập theo tiêu chuẩn NATO.
Theo đó, một số lữ bộ binh cơ giới mới thành lập của Ukraine với trang bị chủ yếu là xe tăng Leopard 2, xe chiến đấu bộ binh M2 Bradley hay Stryker và pháo tự hành 155mm sẽ sử dụng khả năng cơ động cao của mình, nhanh chóng đánh thọc sâu chiếm thành phố Melitopol, củng cố thế trận phòng thủ chờ các lực lượng khác tiếp viện.
Tuy nhiên, hãng tin Mỹ Bloomberg hôm 15/4 đã dẫn lời một quan chức EU cho biết, không nhiều đồng minh châu Âu hy vọng vào một bước đột phá đáng kể từ một cuộc phản công có thể xảy ra của lực lượng Ukraine, vì Quân đội Nga đã chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc tấn công sắp xảy ra.
Quân đội Ukraine hầu như không đủ lực để xuyên phá gần 70km chiều sâu phòng thủ của Nga để tới Melitopol, vượt qua thế trận phòng ngự nhiều lớp mà Moscow đã củng cố vững chắc ở vùng này trong hơn nửa năm qua, với sự vượt trội về cả lực lượng lẫn hỏa lực của đối thủ.
Chiều sâu chiến dịch quá dài trong khi Nga có ưu thế áp đảo cả về không quân lẫn tên lửa để ngăn chặn bước tiến, cắt đứt đội hình, cô lập từng nhóm quân và tiêu diệt bộ binh cơ giới Ukraine, vốn không có sự chi viện của lực lượng phòng không-không quân lẫn tên lửa tầm xa.
Theo các nhà quan sát, hy vọng thực tế nhất là cuộc tấn công của quân đội Ukraine sẽ tiến sâu được khoảng 30 km về phía nam, cho phép lực lượng pháo binh tiền tuyến của quân đội nước này uy hiếp Melitopol và tiếp cận các tuyến tiếp tế của Nga, đồng thời "tạo điều kiện để tiến sâu hơn" vào năm 2024.
Các chuyên gia kết luận, như vậy, kế hoạch cắt đôi hành lang trên bộ từ Nga tới Crimea và tiếp cận bờ biển Azov của Ukraine khó có thể thành công trong năm nay. Ngay cả hy vọng thực tế nhất của Kiev là đánh lấn được vào vùng kiểm soát của Nga thêm 30km cũng đã là một điều cực kỳ khó khăn.