Nhiều suy đoán đã được đặt ra xoau quanh nguyên nhân khiến nhà kho chứa amoni nitrat phát nổ tại cảng Beirut, Lebanon vào ngày 5/8 vừa qua, khiến ít nhất 100 người thiệt mạng, hàng nghìn người bị thương và hàng loạt công trình bị phá hủy.
Thủ tướng Lebanon Hassan Diab nói 2.750 tấn chất hóa học amoni nitrat dùng làm phân bón được tích trữ trong nhiều năm ở nhà kho tại cảng đã phát nổ, gây ra một "thảm họa theo mọi định nghĩa có thể hiểu".
"Việc xảy ra ngày hôm nay sẽ không thể cứ thế trôi qua. Những người chịu trách nhiệm cho thảm họa sẽ phải trả giá," ông Diab phát biểu sau vụ nổ kinh hoàng.
Một bức ảnh đăng tải trên Twitter vào tối ngày 4/8 cho thấy một số công nhân đang hàn lại cánh cửa nhà kho, ngay cạnh những túi nặng nửa tấn chứa chất amoni nitrat.
Bức ảnh công nhân đang hàn cửa nhà kho. Ảnh: Twitter
Khung cửa nhà kho bốc cháy gần giống với nhà kho trong bức ảnh trên.
Theo TOI, cánh cửa và cửa sổ của nhà kho này khá khớp với hình ảnh và video của nhà kho phát nổ, ít lâu sau đó một ngọn lửa đã thổi bùng lên cuốn theo khói dày đặc bao phủ cả một vùng trung tâm Beirut. Được biết, những tia lửa bắn ra từ dụng cụ hàn sẽ không đủ sức khiến amoni nitrat phát nổ, nhưng có thể khiến các vật liệu khác cháy, nâng nhiệt độ lên đủ cao để dẫn tới một vụ nổ kinh hoàng.
Trong ảnh, có thể nhìn thấy dòng chữ "Nitroprill HD" in trên các bao chứa. Đây là tên của một hãng Brazil chuyên sản xuất chất nổ cho ngành khai thác đá. Tuy nhiên, hiện tại vẫn chưa thể xác minh độc lập được tính chính xác của bức ảnh nói trên.
Lãnh đạo cơ quan an ninh Lebanon Abbas Ibrahim nói số hóa chất này đã được thu giữ trong nhiều năm và chứa trong các nhà kho chỉ cách khu trung tâm mua sắm và các khu phố đêm của Beirut vài phút di chuyển.
Theo thông tin từ truyền thông Lebanon, số hóa chất đã được thu giữ từ năm 2014 khi chúng được phát hiện trên một tàu bị hỏng máy vốn đang chở máy ủi tới Zambia. Sau đó, số hóa chất đã được lưu trữ tại nhà kho cảng từ đó tới nay.
Được biết, cựu lãnh đạo và lãnh đạo hải quan hiện tại đều đã yêu cầu chính quyền đưa số hóa chất đi nơi khác bởi sự nguy hiểm tiềm tàng của chúng, tuy nhiên không nhận được phản hồi. Nếu việc này được thực hiện sớm hơn, thảm họa có thể đã không xảy ra.
Một báo cáo chính thức đầu năm cũng chỉ ra những vấn đề với nhà kho số 12, nơi chứa amoni nitrat.
Dù vậy, báo cáo cũng cho biết không có bất kì động thái nào được thực hiện để đảm bảo an toàn cho khu vực trước mối nguy hại do loại hóa chất này gây ra.
Amoni nitrat thường được sử dụng trong sản xuất chất nổ và là nguyên liệu chế tạo phân bón. Hóa chất này là nguyên nhân gây ra những tai nạn công nghiệp kinh hoàng trong nhiều năm trước, bao gồm thảm họa năm 1947 khi 2.300 tấn hóa chất phát nổ ở thành phố Texas, khiến hàng trăm người thiệt mạng và gây ra con sóng cao 4,5m.
Amoni nitrat cũng là thành phần chính trong quả bom từng phá hủy nhiều tòa nhà ở thành phố Oklahoma hồi năm 1995. Năm ngoái, các báo cáo từ Israel cho thấy Mossad đã thông báo cho cơ quan tình báo của châu Âu về việc tổ chức Hezbollah đang tích trữ một lượng lớn amoni nitrat để sử dụng "đánh bom khủng bố".
Hội đồng quốc phòng tối cao Lebanon đã yêu cầu chính quyền hoàn thành điều tra sơ bộ vụ việc trong vòng 5 ngày tới.
Mời quý độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: