"Đồng phục" của các nhóm khủng bố ở tây bắc Syria?
Những bộ quân phục ngụy trang (BDU) Gorka là một trong những khía cạnh khá thú vị khi chúng ta tiến hành phân tích sâu về trang bị của các lực lượng vũ trang tham chiến trong chiến tranh Syria.
Mặc dù các biến thể của BDU Gorka đã xuất hiện trong nhiều hình ảnh được các bên ghi lại, nhưng điều thú vị là nó đặc biệt "phổ cập" ở một bên chiến tuyến - "họ" không phải là những người sản xuất (Nga) cũng không phải là Quân đội Arab Syria (SAA) được Moscow hậu thuẫn.
Các chiến binh cực đoan Hồi giáo Sunni đa phần trung thành với nhóm khủng bố Hayyat Tahrir Al-Sham (HTS) đang thống trị phần lớn khu vực "Idlib lớn" mặc Gorka với một số lượng đáng kinh ngạc.
Thậm chí chúng phổ cập trong hàng ngũ các tay súng cực đoan tới mức đã phát triển (thông qua các thợ may địa phương) thêm các "biến thể" giúp ngụy trang tốt hơn.
Một thợ may đang may quân phục ngụy trang cho nhóm khủng bố IS tại Aleppo năm 2016.
"Ra đời" ở Afghanistan?
Chúng ta hãy xem cùng điểm lại nguồn gốc và quá trình phát triển nguồn gốc của bộ quân phục ngụy trang này để giải thích tại sao Gorka lại phổ biến trong các nhóm vũ trang chống chính phủ Syria dựa theo một số hình ảnh từ cả hai bên chiến tuyến và các "chợ đen trực tuyến".
Trong bối cảnh các hoạt động quân sự liên tục diễn ra trên thế giới vào thế kỷ 20, BDU Gorka được "sinh ra" vào thời kỳ cuối của cuộc Chiến tranh Liên Xô-Afghanistan (1979-1989).
Dựa trên trang phục áo liền quần leo núi dân sự, Gorka đã được sửa đổi để phù hợp với yêu cầu của Hồng quân Liên Xô khi chiến đấu trên một chiến trường Trung Á chủ yếu là núi non và khí hậu khắc nghiệt.
Những người leo núi thời Liên Xô mặc các bộ đồ áo liền quần rộng rãi để phù hợp với thời tiết và vận động.
Các nguyên mẫu thử nghiệm được cấp cho một số đơn vị lực lượng đặc biệt để thử nghiệm vào đầu năm 1975 và cho tới năm 1981, Gorka 1 là biến thể BDU đầu tiên được Hồng quân Liên Xô trang bị cho các toán đặc nhiệm sơn cước ở Afghanistan.
Mặc dù Gorka 1 được may bằng vải bạt và chỉ có tác dụng như một bộ quần áo chống gió, nó nhanh chóng phổ biến trong lực lượng Liên Xô ở Afghanistan.
Những người lính sơn cước Liên Xô cùng với người dân địa phương Afghanistan, tất cả đều mặc BDU Gorka 1.
Hoạt động quân sự ở Kavkaz đã "nâng tầm" cho Gorka?
Sau khi Hồng quân Liên Xô rút quân khỏi Afghanistan vào năm 1989, Gorka không những biến mất mà tiếp tục được phát triển "theo cấp số nhân" trong các cuộc xung đột của nước Nga hậu Liên Xô.
Gorka 1 tiếp tục chiếm ưu thế trong trang bị của các toán bộ binh Nga chiến đấu ở vùng núi Kavkaz (Caucasus) trong Chiến tranh Chechnya lần 1 (1994-1996) và giai đoạn đầu của Chiến tranh Chechnya lần thứ 2 (1999-2009).
Cách thức tiến hành hoạt động quân sự ở Kavkaz đã thúc đẩy thay đổi lớn trong thiết kế của bộ quân phục. Những bộ Gorka hai lớp hiện đại ngoài việc được bổ sung các họa tiết ngụy trang còn được sản xuất từ nhiều loại nguyên liệu như cotton, nilon.
Các thương hiệu của Nga sản xuất loại trang phục đặc biệt này gần như "vô tận", nhưng những biến thể Gorka phổ biến nhất được sản xuất bởi SSO/SPOSN, BARS, Viking, Blok-Post và ANA.
Lính đặc nhiệm Spetznaz Nga mặc BDU Gorka do Blok-Post sản xuất còn hai người phía sau mặc BDU Gorka-3 do BARS sản xuất.
Trở thành trang phục của những "kẻ thống trị" ở Idlib?
Việc phổ biến BDU Gorka trong các lực lượng chống chính phủ ở Syria nhiều khả năng bắt nguồn từ những tay súng cực đoan đến từ khu vực Kavkaz.
Những tay súng nói tiếng Nga đến từ Chechnya, Dagestan, Ingushetia và thậm chí cả các vùng lãnh thổ thuộc nước Nga đã mang theo nhiều thứ tới Syria nhưng trang bị của chúng đã có một tác động đáng ngạc nhiên trong hàng ngũ phiến quân.
Đối với những kẻ ly khai chống Liên bang Nga ở Kavkaz, Gorka không có phải là thứ mới lại.
Chúng đã nhiều lần đối mặt với lính Nga mặc Gorka trong Chiến tranh Checnya lần 2 trong giai đoạn chiến tranh (1999-2000) và giai đoạn đánh du kích (2000-2009) và thậm chí đã tự mặc các bộ Gorka mà chúng kiếm được.
Từ trái qua phải: Một bộ Gorka "Made in Syria" với thiết kế áo truyền thống địa phương và vải ngụy trang Multicam, bộ Gorka giá rẻ có xuất xứ từ Nga và cuối cùng là một bộ Gorka mà tay súng tuyên bố là sản xuất tại Ukraine và được mua với giá 120 USD.
Ở Syria, Gorka cung cấp rất nhiều lợi thế về mặt chiến thuật. Màu nâu đặc trưng của nó hòa quyện với các khu rừng thưa và đồng bằng ở Levantine (khu vực bao gồm các nước Syria-Iraq-Lebanon-Jordan) cũng như các tòa nhà chủ yếu màu xám trong vùng nông thôn.
Về khí hậu, bất chấp những gì chúng ta thường nghĩ về Syria (và cả Trung Đông nói chung), nước này vẫn bị ảnh hưởng bởi không khí lạnh.
Trong những tháng mùa đông, nhiệt độ có xu hướng dao động từ âm 1 đến âm 10 độ C khiến Gorka trở nên hoàn hảo khi được mặc bên ngoài một lớp áo ấm khác để kết hợp tối ưu giữa việc cách nhiệt và chống giá.
Không như những bộ quân phục thông thường chủ yếu bằng cotton, cấu trúc vải hỗn hợp cotton và nylon của Gorka mang lại độ bền cao khi chiến đấu ở cả chiến trường đô thị cũng như nông thôn, một yếu tố quan trọng với số tiền có thể bỏ ra để mua trang bị vũ khí của nhiều tay súng.
Mặc dù không phổ biến ở các nước Phương Tây, những bộ BDU Gorka giá rẻ lại rất phổ biến ở Nga và Đông Âu và bằng việc mua hàng trực tuyến, chúng sẽ tới Thổ Nhĩ Kỳ sau đó được "tuồn" vào Idlib qua biên giới.
Bên cạnh đó, các thợ may địa phương đã kết hợp thiết kế với áo choàng truyền thống của người Hồi giáo và các nguyên liệu khác trong việc tự sản xuất các bộ Gorka "made in Syria", đặc biệt là các loại vải ngụy trang Multicam, Digital... với giá thành rẻ hơn nhiều so với "hàng Nga".
Một số bộ Gorka "Made in Syria" được sản xuất từ các loại vải có họa tiết ngụy trang Phương Tây như Multicam, Digital Desert, áo Multicam Desest và quần DPM (ngụy trang sa mạc của QĐ Anh).
Giá bán?
Truy cập vào các "chợ đen trực tuyến" trên ứng dụng thoại và nhắn tin Telegram ở Idlib, một loạt ví dụ có thể cung cấp cho chúng ta cái nhìn tổng thế về chênh lệch giá bán giữa các bộ Gorka sản xuất tại địa phương và nhập khẩu.
Bộ Gorka sản xuất tại địa phương được thiết kế dựa theo mẫu Gorka-3 của hãng BARS kết hợp với các tấm ngụy trang Multicam này có giá 25 USD (khoảng 590.000 VND)
Bộ Gorka sản xuất tại địa phương được thiết kế dựa theo mẫu Gorka-3 với một chút cải tiến (thêm một túi tay áo) và kết hợp với vải ngụy trang Kryptek Altitude được bán với giá 20 USD (khoảng 472.000 VND).
Một bộ Gorka nhập khẩu (được cho là một bản sao giá rẻ của Gorka-3 từ Nga) được bán với giá 100 USD (khoảng 2.360.000 VND). Các bộ Gorka nhập khẩu thường có giá từ gấp 3 tới gấp 5 lần hàng địa phương chủ yếu là do chất lượng.
Sau những phân tích về sự phổ biến của BDU Gorka ở Idlib, có thể tạm kết luận rằng các tay súng chống chính phủ đã thực sự quan tâm và có cố gắng trong việc bổ sung trang bị, hoàn toàn khác với những hình ảnh về những người "nổi dậy" mặc trang phục dân sự ở đầu cuộc chiến.
Nó cũng cho thấy sức ảnh hưởng của các tay súng nói tiếng Nga với cuộc chiến vì "phong cách" mà chúng mang theo từ Kavkaz đã phổ biến một cách không ngờ ở tây bắc Syria.
Sự sáng tạo của những người thợ thủ công Idlib và lý do họ tạo ra các biến thể địa phương từ nguyên mẫu Gorka của Nga là một minh chứng đáng kinh ngạc của sự "tự cung - tự cấp" trong khu vực, một khía cạnh được đánh giá cao trong thời kỳ chiến tranh diễn ra.
Các "huấn luyện viên" người Kavkaz và Trung Á của cái gọi là Công ty quân sự tư nhân Malhama Tactical trong một đoạn phim "quảng cáo" được ghi hình ở Idlib.