Theo thông cáo được văn phòng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ đưa ra hôm 5/8, Bộ trưởng Alex Azar sắp có chuyến thăm đảo Đài Loan trong những ngày tới. Đây là chuyến thăm chính thức cấp cao nhất đến Đài Loan từng được quan chức Mỹ thực hiện trong hơn 4 thập kỷ qua, theo các hãng tin Al Jazeera và báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP - Hồng Kông).
Ngoài những vấn đề như thương mại, công nghệ - kỹ thuật, Biển Đông và đại dịch COVID-19, Đài Loan cũng là một trong những chủ đề gây tranh cãi trong mối quan hệ căng thẳng của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Tuy không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan, nhưng Mỹ lại là nhà cung cấp vũ khí hàng đầu của Đài Loan và cũng thường xuyên ủng hộ mạnh mẽ đảo này trên trường quốc tế.
Viện Mỹ tại Đài Loan (AIT) - cơ quan ngoại giao của Mỹ tại Đài Bắc - hôm 5/8 đã xác nhận thông tin về chuyến thăm của Bộ trưởng Azar, đồng thời nhấn mạnh rằng "chuyến thăm lịch sử này sẽ củng cố quan hệ của Mỹ-Đài Loan, đồng thời tăng cường hợp tác giữa hai bên trong cuộc chiến chống đại dịch COVID-19 trên toàn cầu".
Trên mạng xã hội Twitter, cơ quan ngoại giao của Đài Loan cho biết: "Chúng tôi rất mong đợi chuyến thăm" của Bộ trưởng Azar và phái đoàn Mỹ. "Đây là chuyến thăm cấp cao nhất của một quan chức trong nội các Mỹ [tới Đài Loan] kể từ năm 1979."
Trong lịch trình của chuyến thăm, Bộ trưởng Azar dự kiến sẽ có cuộc gặp với lãnh đạo đảo Đài Loan Thái Anh Văn, người đứng đầu cơ quan ngoại giao của Đài Loan, ông Joseph Wu, cùng các quan chức y tế cấp cao của đảo này.
Không chỉ là quan chức đầu tiên của Bộ Y tế Mỹ và thành viên đầu tiên trong nội các có chuyến thăm Đài Loan trong vòng 6 năm qua, ông Azar còn là quan chức cấp cao đầu tiên của Mỹ tới đảo này kể từ sau khi Tổng thống Donald Trump thông qua Đạo luật Lữ hành Đài Loan vào năm 2018.
Tháng 3 năm nay, Tổng thống Trump cũng vừa thông qua đạo luật mới mang tên Sáng kiến tăng cường và bảo vệ đồng minh quốc tế Đài Loan 2019, thể hiện sự ủng hộ của Wasington đối với Đài Loan trong việc thắt chặt quan hệ giữa hai bên.
"Đài Loan là một hình mẫu về sự minh bạch và hợp tác trong lĩnh vực y tế toàn cầu trước và trong đại dịch COVID-19. Chuyến thăm này là một cơ hội để củng cố quan hệ hợp tác của Mỹ và Đài Loan trong các lĩnh vực kinh tế và y tế cộng đồng", thông cáo của AIT trích dẫn phát biểu của Bộ trưởng Azar.
Bộ trưởng Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ Alex Azar sắp có chuyến thăm đảo Đài Loan trong những ngày tới. Ảnh: EPA-EFE
Bắc Kinh "nổi đóa"
Không lâu sau khi phía Mỹ và Đài Loan lần lượt xác nhận thông tin về chuyến thăm "lịch sử" của Bộ trưởng Azar, phía Bắc Kinh cũng đã đưa ra phản hồi chính thức.
Cụ thể, phát biểu trước báo giới trong cuộc họp báo ngày 5/8, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho biết nước này kịch liệt phản đối kế hoạch về chuyến thăm Đài Loan của Bộ trưởng Y tế Mỹ và những dự định trao đổi chính thức giữa Washington và Đài Bắc.
Ông Uông nói rằng chuyến thăm Đài Loan của Bộ trưởng Azar sẽ "gây nguy hiểm" cho "hòa bình và ổn định" trong khu vực.
"Tình hình Eo biển Đài Loan là vấn đề nhạy cảm nhất trong mối quan hệ của hai nước Mỹ-Trung. Chúng tôi hy vọng rằng Mỹ sẽ ngừng mọi trao đổi chính thức với Đài Loan nhằm tránh gây ra tổn hại cho mối quan hệ Mỹ-Trung, và để duy trì sự ổn định ở Eo biển Đài Loan" - SCMP trích dẫn tuyên bố của phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Trước đó, Bắc Kinh từng nhiều lần cảnh báo Washington không cử quan chức cấp cao tới Đài Loan, và yêu cầu Mỹ tuân thủ chỉnh sách "Một Trung Quốc". Do đó, sự phản đối mạnh mẽ của Trung Quốc đối với chuyến thăm của Bộ trưởng Azar là điều có thể dự đoán trước.
Ngoài phát ngôn của ông Uông, Bắc Kinh chưa có phản ứng nào khác về kế hoạch của Washington. Tuy nhiên, giới quan sát dự đoán rằng động thái này sẽ càng "đổ thêm dầu vào lửa" vào mối quan hệ vốn đang ở mức tồi tệ nhất kể từ sau khi hai nước Mỹ-Trung bình thường hóa quan hệ năm 1979.
Yang Lixian, một nhà nghiên cứu tại Bắc Kinh, cho rằng Trung Quốc chắc chắn sẽ phản đối chuyến thăm của Bộ trưởng Azar, nhưng sẽ hành động kiềm chế: "[Trung Quốc] sẽ không dễ dàng mắc câu, nhưng chắc chắn chúng ta sẽ phản đối điều này".
Trong khi đó, ông Wei Zongyou, một chuyên gia về quan hệ Mỹ-Trung tại đại học Phúc Đán, dự đoán rằng chuyến thăm của ông Azar chắc chắn sẽ "châm ngòi" các biện pháp trả đũa từ phía Bắc Kinh, trong đó bao gồm việc triển khai các tàu chiến, chiến đấu cơ để tăng cường hiện diện quân sự gần Đài Loan.
Mời quý độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: