SOHA NEWS
Hai nhà lãnh đạo của NATO và Nga sẽ có cuộc gặp tại Hội nghị An ninh Munich diễn ra trong ngày hôm nay (15/2). Trong cuộc gặp gỡ lần này, NATO sẽ nỗ lực tìm cách thuyết phục Moscow từ bỏ một tên lửa mới mà Mỹ và NATO cáo buộc vi phạm Hiệp ước Các Lực lượng Hạt nhân Tầm trung (INF).
Mỹ đã bắt đầu khởi động tiến trình rút khỏi hiệp ước INF từ hồi đầu tháng này với lý do là để đáp trả việc Moscow triển khai tên lửa 9M729 – một loại tên lửa mới bị cáo buộc là vi phạm hiệp ước INF. Ngay sau động thái của Mỹ, Nga cũng tuyên bố rút khỏi hiệp ước. Quá trình rút khỏi hiệp ước sẽ mất thời gian là 6 tháng.
Việc Mỹ rút khỏi hiệp ước INF là động thái gây ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh của Châu Âu và vì thế Châu Âu đã không thể tránh khỏi cảm giác choáng váng trước hành động của đồng minh thân thiết Mỹ.
"Tôi mong đợi được gặp Ngoại trưởng Lavrov ở Munich, và tôi nghĩ rằng sẽ là rất quan trọng để đối thoại với Nga vào lúc này, đặc biệt khi chúng tôi phải đối mặt với quá nhiều vấn đề khó khăn hiện nay", Tổng thư ký NATO Stoltenberg cho biết khi ông này đến dự một cuộc họp của Bộ trưởng Quốc phòng các nước thành viên NATO.
Cuộc họp kéo dài hai ngày ở Brussels, Bỉ, là cơ hội đầu tiên để các Bộ trưởng của NATO bàn luận về những bước đi mà liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương cần phải tiến hành để tăng cường phòng thủ trước những tên lửa tầm trung mới của Nga.
Quá trình Mỹ rút ra khỏi hiệp ước INF chỉ chính thức có hiệu lực vào tháng 8. Điều này đồng nghĩa vẫn còn cơ hội trong 6 tháng tới để cứu vãn hiệp ước. Tuy nhiên, rất ít người nghĩ rằng, hiệp ước INF có thể được cứu vãn. Tổng thư ký NATO Stoltenberg nói rằng, liên minh quân sự Bắc Đại Tây Dương phải chuẩn bị cho “một tương lai không có hiệp ước INF và một tương lai với nhiều tên lửa của Nga hơn".
Sự sụp đổ của hiệp ước ký năm 1987 INF làm dấy lên quan ngại về viễn cảnh bùng nổ một cuộc chạy đua vũ trang mới ở Châu Âu. Hiệp ước này cấm các tên lửa được phóng đi từ mặt đất có tầm bắn từ 500 đến 5.500km.
Tuy nhiên, ông Stoltenberg khẳng định, NATO không có ý định triển khai “các hệ thống vũ khí hạt nhân mới trên mặt đất ở Châu Âu". “Chúng tôi có một loạt lựa chọn khác, các lựa chọn vũ khí thông thường. Tuy nhiên, tôi sẽ chưa nói trước điều gì vào lúc này", ông Stoltenberg nói.
Bộ trưởng Quốc phòng Đức Ursula von der Leyen tiết lộ, “một loạt các biện pháp” đang được xem xét. Trong một động thái đầy bất ngờ trong bối cảnh Berlin vốn có cách tiếp cận mềm dẻo với vấn đề INF, nữ Bộ trưởng Quốc phòng Đức đã từ chối loại trừ khả năng triển khai các tên lửa hạt nhân.
Những diễn biến trên cho thấy rõ một thực tế là Châu Âu đang thực sự quan ngại về viễn cảnh hiệp ước INF bị xóa bỏ và NATO đang tìm cách cứu vãn hiệp ước này.
Không rõ cuộc gặp với Nga trong ngày hôm nay có giúp Châu Âu tháo bỏ được nỗi lo lắng xoay quanh việc hiệp ước INF bị hủy bỏ và viễn cảnh chạy đua vũ trang bùng nổ trong khu vực.
INF được ký kết là để giải quyết một cuộc khủng hoảng tên lửa hạt nhân thời Xô-viết nhằm vào các thủ đô phương Tây.
Hiệp ước INF được ông Mikhail Gorbachev và ông Ronald Reagan ký năm 1987 cấm Nga và Mỹ phát triển, triển khai và thử nghiệm các tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo được phóng đi từ mặt đất với tầm bắn từ khoảng 300 đến 3.400 dặm (tương đương từ 482km đến 5470km).
Hiệp ước này được coi là một thành tựu lớn đạt được trong nỗ lực nhằm “tháo ngòi” căng thẳng trong Chiến tranh Lạnh và giúp hóa giải nỗi lo sợ về vũ khí hạt nhân ở châu Âu.
Nga và Mỹ liên tục cáo buộc lẫn nhau về những vụ vi phạm hiệp ước. Mỹ tố cáo Nga chế tạo các tên lửa bị cấm trong hiệp ước. Trong khi đó, Nga tố ngược lại rằng Mỹ không tuân thủ INF khi thiết lập các căn cứ quân sự ở Đông Âu có khả năng không chỉ phòng thủ mà còn tấn công được và có thể nhằm vào Nga.
Bất chấp những lời cáo buộc trên, chính quyền của cựu Tổng thống Barack Obama trước đó đã quyết định không từ bỏ thỏa thuận này.
Nếu hiệp ước INF bị hủy bỏ thì sẽ chỉ còn Hiệp ước Cắt Giảm Vũ khí Chiến lược (START MỚI) là bước cản trở cuối cùng đối với viễn cảnh phổ biến vũ khí hạt nhân không kiểm soát. Hiệp ước này có thời hạn đến năm 2021 và Washington chưa quyết định có làm mới nó hay không.