Mỹ đang theo đuổi mục tiêu bán một số lượng lớn vũ khí có trị giá hơn 2 tỉ USD cho Vùng lãnh thổ (VLT) Đài Loan, 4 nguồn tin nắm rõ thông tin về cuộc đàm phán liên quan đến vấn đề này hôm 5/5 đã cho biết như vậy.
Một bản đề xuất không chính thức về việc bán vũ khí cho Đài Loan đã được trình lên Quốc hội Mỹ. Đề xuất nếu được thông qua thì Đài Loan sẽ được mua 108 xe tăng General Dynamics Corp M1A2 Abrams trị giá khoảng 2 tỉ USD cùng với các vũ khí chống tăng và vũ khí phòng không khác.
Đài Loan hôm qua (6/5) đã lên tiếng xác nhận thông tin trên. Đài Loan cho hay, họ hy vọng sẽ mua được các xe tăng tối tân và tên lửa vác vai từ Mỹ.
Bộ Quốc phòng VLT Đài Loan đã chính thức lên tiếng đề nghị Mỹ bán cho họ 108 xe tăng chiến đấu chủ lực M1A2 Abrams, hơn 1.500 tên lửa chống tăng Javelin và TOW cùng với 250 tên lửa phòng không vác vai Stinger.
Theo Đài Loan, đề xuất trên của họ là “bình thường”.
Tuy nhiên, phía Bắc Kinh đã vô cùng tức giận, ngay lập tức lên tiếng khi biết được thông tin về khả năng Mỹ và Đài Loan ký một hợp đồng vũ khí “khủng”. Bắc Kinh bày tỏ, nước này “quan ngại sâu sắc” về ý định bán vũ khí cho Đài Loan của Mỹ.
"Chúng tôi liên tục nhấn mạnh với phía Mỹ rằng họ cần phải hiểu rõ bản chất cực kỳ nhạy cảm và gây hại lớn trong quyết định của họ về việc bán vũ khí cho Đài Loan. Mỹ cần phải tôn trọng nguyên tắc Một Trung Quốc", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Geng Shuang nhấn mạnh tại cuộc họp báo định kỳ ngày hôm qua.
Trung Quốc kêu gọi Mỹ ngừng bán vũ khí cho Đài Loan và xử lý thận trọng các vấn đề liên quan đến Đài Loan để không gây tổn hại đến mối quan hệ song phương Trung-Mỹ cũng như hòa bình và sự ổn định ở Eo biển Đài Loan, ông Geng nói.
Giới chuyên gia nhận định, nếu được Mỹ cung cấp gói vũ khí mà Đài Loan đề xuất thì năng lực phòng thủ của hòn đảo này sẽ tăng lên đáng kể.
Ông Drew Thompson, cựu quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ, cảnh báo Trung Quốc có thể trả đũa bằng cách trừng phạt bất kỳ công ty Mỹ nào liên quan đến hợp đồng bán vũ khí cho Đài Loan.
Vấn đề Đài Loan luôn là một trong những vấn đề nhạy cảm hàng đầu trong quan hệ giữa hai cường quốc Mỹ-Trung.
Bắc Kinh coi Đài Loan là một vùng lãnh thổ của họ. Mặc dù Washington công nhận điều này nhưng vẫn duy trì một mối quan hệ gắn bó, thân thiết với Đài Loan.
Trung Quốc và vùng lãnh thổ Đài Loan đã bị chia cắt năm 1949, sau một cuộc nội chiến, và kể từ đó đến nay Bắc Kinh luôn khẳng định mục tiêu kiên quyết thống nhất Đài Loan vào Trung Quốc. Bắc Kinh công khai ý định sẵn sàng dùng vũ lực đối với VLT Đài Loan nếu khu vực này tìm cách đòi độc lập với Trung Quốc. Vì thế, Đài Loan vẫn luôn canh cánh cái gọi là “mối đe dọa từ Trung Quốc” đối với hòn đảo này.
Kể từ khi bà Tsai Ing-wen lên cầm quyền, tình hình Eo biển Đài Loan bắt đầu leo thang căng thẳng do Nhà lãnh đạo mới của Đài Loan áp dụng lập trường cứng rắn với Trung Quốc.
Bà Tsai công khai thực hiện nhiều bước đi nhằm đối phó với Trung Quốc như tăng chi tiêu quân sự, tăng cường mua sắm vũ khí và mở rộng hợp tác với các nước lớn, đặc biệt là đồng minh Mỹ. Bắc Kinh đương nhiên không thể chấp nhận một Đài Loan ngày càng thách thức khi hòn đảo này luôn luôn được Trung Quốc coi là một vùng lãnh thổ của họ.
Tình hình càng nghiêm trọng khi Mỹ cũng tăng cường giúp đỡ cho Đài Loan, đặc biệt trong vấn đề vũ khí, quân sự. Quan hệ quân sự giữa Mỹ và Trung Quốc nhiều lần lên xuống thất thường và bị gián đoạn bởi việc Mỹ cung cấp vũ khí cho Đài Loan.
Mỗi lần Mỹ cung cấp vũ khí cho Vùng lãnh thổ Đài Loan thì nước này đều vấp phải những phản ứng hết sức mạnh mẽ từ phía Trung Quốc. Năm 2010, Trung Quốc từng tạm ngưng các quan hệ quân sự với Mỹ và đe dọa dùng đòn trừng phạt kinh tế để đáp trả việc Quốc hội Mỹ thông qua hợp đồng bán vũ khí trị giá 6,4 tỉ USD cho Vùng lãnh thổ Đài Loan.