Theo Inquirer ngày 18/12, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã tuyên bố:
"Các anh muốn quay lại đây ư? (Nếu vậy thì) trả tiền cho chúng tôi. Các anh muốn có căn cứ ở đây ư? Hãy trả tiền cho chúng tôi. Chúng ta hãy cùng giao dịch. Chúng ta hãy giải quyết tất cả bằng tiền. Tốt hơn hết là thế".
"Hiện giờ không có chiến tranh, sao tôi phải cho phép các anh ở lại đây? Các anh muốn tạo ra Thế chiến III đấy ư? Nếu các anh làm như vậy, nếu bom hạt nhân được sử dụng, thì ngày mai hành tinh này sẽ không còn nữa. Tất cả chúng ta đều sẽ hết đời, vậy thì sao phải gây chiến với người khác?"
Hiến pháp năm 1987 của Philippines cấm nước ngoài thiết lập các căn cứ quân sự "trừ khi (hoạt động này) nằm trong khuôn khổ một hiệp ước đã được Thượng viện tán thành và sau đó được Quốc hội thông qua với đa số phiếu ủng hộ từ cuộc trưng cầu dân ý".
Hiến pháp cũng xác định rằng, quốc gia (đặt căn cứ) cũng phải công nhận thỏa thuận như một hiệp ước.
"Theo Tòa án Tối cáo, VFA là một thỏa thuận (không cần được Thượng viện thông qua - PV), chứ không phải hiệp ước. Vì thế, hãy bắt đầu đóng gói đồ đạc của các anh và rời khỏi đất nước tôi", ông Duterte nói.
Được ký kết năm 1998, VFA là thỏa thuận song phương cho phép binh lính Philippines và Mỹ tiến hành tập trận chung trên lãnh thổ Philippines. Thỏa thuận này đã được Thượng viện thông qua năm 1999 mặc dù vấp phải sự phản đối của một số nhóm phiến quân, những tổ chức cho rằng nó sẽ làm tổn hại tới chủ quyền lãnh thổ Philippines.
Ông Duterte đã chế nhạo các binh sĩ Mỹ, những người mà ông cho là vẫn đòi hỏi lắp điều hòa trong lều trại, cùng giăm bông và trứng khi quay trở về doanh trại của mình. Tổng thống Philippines khẳng định, binh lính Philippines luôn sẵn sàng làm nhiệm vụ dù không được ưu ái như phía Mỹ.
"Người Philippines ư? Cứ cấp cho họ thịt bò muối (Món ăn phổ biến trong giai đoạn thế chiến vì khan hiếm thực phẩm - PV) là họ đã sẵn sàng lên đường".
"Lều trại của họ không có điều hòa nhưng họ còn bền bỉ và dũng cảm hơn. Tôi nói cho các anh biết, đừng có lên lớp chúng tôi về chiến tranh, chúng tôi đã phải đối mặt với vấn đề phiến quân nổi dậy từ lâu rồi".
Những tuyên bố này được ông Duterte đưa ra sau khi Washington hoãn khoản viện trợ 433 triệu USD cho Philippines vì quan ngại về cuộc chiến chống ma túy đẫm máu của ông. Quyết định này đã khiến Duterte tức giận. Ông cho rằng Mỹ đã can thiệp vào các vấn đề nội chính của Manila và đáp trả rằng: Philippines vẫn có thể tồn tại dù không có viện trợ của Mỹ.
Duterte cũng khẳng định khoản viện trợ không có ý nghĩa gì với Philippines bởi nước này có thể tìm sự trợ giúp từ các nước khác. Ông cho biết, Trung Quốc đã đề nghĩ hỗ trợ 15 tỉ (không rõ là peso hay USD).
"Tôi đã tới Trung Quốc. Trung Quốc đã nói rằng, chúng tôi sẽ đưa cho ông khoảng 15 tỉ. Tổ chức Thách thức Thiên niên kỷ (MCC - đơn vị phân phối viện trợ của Mỹ - PV) chết tiệt đó, bao nhiêu cơ? 400 á? Thôi cứ giữ lấy. Dùng số tiền ấy mà giúp những người Mỹ đang ngủ trên hè phố ấy".
Hiện chưa rõ động thái tiếp theo của Chính phủ Philippines là gì, sau những phát ngôn của ông Duterte về VFA và MCC. Giới chức Philippines cho biết, họ cũng đang chờ đợi,