Bối cảnh chung
Nếu không có ứng cử viên tổng thống nào giành được quá bán số phiếu thì vòng đấu loại trực tiếp hai tuần sau đó giữa hai ứng cử viên đạt được tỷ lệ phiếu bầu cao nhất mới quyết định kết quả cuối cùng.
Có cả thảy 11 vị nuôi tham vọng trở thành người kế nhiệm tổng thống đương quyền Francois Hollande.
Ông Hollande không tái tranh cử sau một nhiệm kỳ cầm quyền bởi nhận thức được rằng hoàn toàn không có cơ hội tái cử.
Theo kết quả thăm dò dư luận mới đây nhất ở Pháp, 4 trong số 11 ứng cử viên tổng thống nói trên có nhiều khả năng nhất lọt được vào vòng bầu cử thứ hai là ứng cử viên độc lập Emanuel Macron, chủ tịch đảng Mặt trận quốc gia (FN) Marine Le Pen, ứng cử viên của đảng Cộng hoà Francois Fillon và ứng cử viên của cánh tả Jean-Luc Mechelon.
Trong thăm dò dư luận, ông Macron hiện dẫn trước sau khi suốt từ trước tới nay luôn đứng sau bà Le Pen. Hai người này nổi trội hẳn ông Fillon và ông Mechelon. Tuy nhiên, vụ khủng bố mới đây nhất ở thủ đô Paris rất có thể làm xáo trộn thứ tự xếp hạng này.
Một khi chuyện an ninh và chống khủng bố trở nên nổi cộm thời sự thì người được lợi nhiều nhất lại là bà Le Pen và ông Fillon chứ không phải ông Macron và càng không phải ông Mechelon.
Bà Le Pen nhờ những chủ định cứng rắn và dân tuý như đóng cửa biên giới, trục xuất người cư trú bất hợp pháp, phân biệt đối xử người theo Đạo Hồi.... Ông Fillon vì được coi là từng trải kinh nghiệm chính trường đến mức đủ khả năng lãnh đạo đất nước đối phó với thách thức an ninh.
Vụ khủng bố này rất có thể sẽ tạo bước ngoặt quyết định đối với lần bầu cử tổng thống năm nay ở nước Pháp.
Ngày 23/4, cử tri Pháp sẽ đi bỏ phiếu cho chủ nhân mới của Điện Elysée. Ảnh: AP
EU hồi hộp quan sát
Châu Âu hồi hộp vì sau quyết định của nước Anh ra khỏi EU (Brexit) và bầu cử quốc hội vừa rồi ở Hà Lan, kết quả cuộc bầu cử tổng thống ở Pháp sẽ cho thấy thắng cử của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống hồi cuối năm ngoái ở nước Mỹ có thể tác động tới châu Âu đến mức độ nào và sự trỗi dậy của lực lượng cực hữu, dân tuý và dân tộc chủ nghĩa ở châu Âu tiếp diễn hay đã bị chặn lại.
Ở cuộc bầu cử tổng thống này, cử tri Pháp quyết định tương lai cho nước Pháp nhưng đồng thời cũng cả cho EU.
Bốn ứng cử viên tổng thống Pháp được coi là sáng giá nhất có cương lĩnh tranh cử khác nhau nhưng lại giống nhau ở một con chủ bài tranh cử là phê phán thực thể chính trị cố hữu - political establishment - ở đất nước này như ông Trump đã sử dụng trong vận động tranh cử ở Mỹ.
Nhưng chính bản thân họ là một phần của thực thể ấy chứ không phải như ông Trump.
Họ đều là chính khách hoặc đã tham gia cầm quyền chứ không đứng ngoài chính trường như ông Trump. Họ đều cam kết mở ra thời kỳ mới cho nước Pháp bằng cách giải phóng nước Pháp khỏi thực thể chính trị cố hữu lâu nay như ông Trump ở Mỹ.
Cho tới nay ở nước Mỹ, ông Trump chưa chứng tỏ là sẽ làm được việc này. Mấy vị ứng cử viên tổng thống kia lại càng không thể làm nổi ở nước Pháp, bất kể ai trong số ấy rồi đây đắc cử.
Cử tri ở xứ này rất khó khăn khi phải quyết định bỏ phiếu bầu ai vì cương lĩnh tranh cử của các ứng cử viên đều chung chung và na ná như nhau, cái họ cụ thể hoá được thì lại thái quá. Và dù ai trong số ấy trở thành tổng thống mới của nước Pháp thì đều phải tiếp nhận di sản chẳng tốt đẹp gì từ người tiền nhiệm.
Chưa khi nào nước Pháp tiến hành bầu cử tổng thống và quốc hội trong tình trạng khẩn cấp trên khắp đất nước như lần này.
Chống khủng bố và đảm bảo an ninh là chủ đề nội dung nổi bật hàng đầu. Tiếp đó là vấn đề thất nghiệp với 10% hiện tại cao hơn rất nhiều so với mức trung bình trong EU, đặc biệt trong thanh niên với 24%, rồi chủ đề quan trọng không kém là mức độ nợ công rất lớn, hiện tại đã gần bằng 100% GDP.
Rồi khả năng cạnh tranh suy giảm mạnh của nền kinh tế. Rồi vấn đề tỵ nạn và cuộc khủng hoảng về bản sắc của nước Pháp. Rồi sự trỗi dậy mạnh mẽ của các lực lượng cực hữu, dân tuý và dân tộc chủ nghĩa.
Cử tri Pháp sẽ dùng sự ủng hộ cho bà Le Pen ở vòng đầu để trừng phạt những chính trị gia và đảng phái chính trị khác. Nhưng ở vòng sau, nếu như có, thì họ sẽ dồn phiếu để ngăn cản người phụ nữ này kế nhiệm ông Hollande.
Nước Pháp chắc chắn sẽ có tổng thống mới nhưng chưa thể có được thời mới; và châu Âu chưa thể hết lo ngại về nước Pháp.