Cánh cửa hẹp dẫn đến chiến thắng
Con đường dẫn đến chiến thắng của Tổng thống Trump trong cuộc bầu cử tổng thống ngày càng hẹp dần khi đối thủ đảng Dân chủ Joe Biden dẫn trước ở các bang quan trọng vùng Trung Tây, buộc ông Trump phải bảo vệ những "thành trì" từng được cho là an toàn của đảng Cộng hòa.
Tổng thống Trump cần 270 phiếu đại cử tri để tái đắc cử khi chỉ còn 1 tuần nữa sẽ tới Ngày Bầu cử (3/11). Đến nay, ông Trump mới chỉ giành được 164 phiếu đại cử tri từ những bang ủng hộ đảng Cộng hòa, trong đó có cả Texas, vốn là nơi cuộc đua đang diễn ra rất gắt gao.
Trên thực tế, bài toán đại cử tri là một thách thức với ông Trump. Các cố vấn chính trị của nhà lãnh đạo Mỹ tin rằng ông phải giành chiến thắng ở Florida, Ohio và Bắc Carolina, những bang dao động dường như ông Biden đang cạnh tranh với tỷ lệ sít sao. Ông Trump cũng cần giành chiến thắng ở các bang vùng Trung Tây đã đưa ông đến chiến thắng năm 2016 mà hiện đối thủ đảng Dân chủ chiếm lợi thế như Pennsylvania, Michigan và Wisconsin.
"Ông ấy sẽ cần giành chiến thắng ở tất cả những bang dao động và thêm một số bang đang nghiêng về ủng hộ ông Biden vào thời điểm này", J Miles Coleman, một nhà phân tích dữ liệu thuộc Trung tâm Chính trị Đại học Virginia cho hay.
Theo hệ thống hiến pháp Mỹ, một ứng viên tranh cử có thể thua số phiếu phổ thông nhưng vẫn có thể giành chiến thắng nếu người đó đạt được đa số trong 538 phiếu đại cử tri.
Mỗi bang đều có một số lượng đại cử tri nhất định, tùy thuộc vào số dân. Tại 48 bang và Quận Columbia, bất cứ ai giành được nhiều số phiếu phổ thông hơn thì người đó sẽ giành được toàn bộ phiếu đại cử tri của bang đó. Chỉ trừ có Maine và Nebraska là 2 bang bỏ phiếu cho ứng cử viên theo tỉ lệ phiếu bầu của dân chúng.
Năm 2016, bà Hillary Clinton giành được nhiều phiếu phổ thông hơn trong cuộc tổng tuyển cử toàn quốc với cách biệt 2,86 triệu phiếu so với ông Trump nhưng ông Trump đã giành được 304 phiếu đại cử tri và nhờ đó đã bất ngờ chiến thắng.
Dù vậy, theo chuyên gia Coleman, năm nay mọi thứ sẽ rất khác. Ông Trump đã trở thành Tổng thống trong 4 năm qua và các cử tri đang phán xét thông qua những gì ông ấy đã làm được. "Cuộc bầu cử năm nay sẽ giống một cuộc trưng cầu dân ý về Tổng thống Trump hơn", nhà phân tích này cho hay.
Phép tính 270 phiếu đại cử tri
Để biết làm thế nào ông Trump có thể giành được 270 phiếu đại cử tri, chúng ta cần đến một vài phép tính. Tổng thống hiện bắt đầu với 164 phiếu đại cử tri từ những bang ủng hộ đảng Cộng hòa.
Lịch trình hoạt động của nhà lãnh đạo Mỹ từ sau các đại hội tổ chức hồi tháng 8 đã tiết lộ một vài thông tin cho thấy chiến dịch của ông Trump cần phải chiến thắng ở những bang nào, hay những bang nào họ cần giành lấy từ đối thủ và bang nào họ cần củng cố nền tảng cử tri.
Thực tế là cả chiến dịch của ông Biden và ông Trump đều tập trung mạnh mẽ vào bang Florida và Pennsylvania.
Tuần này, ông Trump tới Michigan, Nebraska và sẽ có một chuyến thăm tới Arizona. Ông Biden sẽ tới Georgia và Florida, đồng thời có kế hoạch tới Texas. Đây là cả 3 bang mà ông Trump không thể để thua trong cuộc bầu cử này.
Phó Tổng thống Mike Pence đang tiến hành chiến dịch vận động ở Minnesota và sẽ tới cả Bắc Carolina. Ứng viên phó tổng thống đảng Dân chủ Kamala Harris sẽ tiến hành chiến dịch vận động ở Nevada trong khi cựu Tổng thống Barack Obama đang vận động các nhóm cử tri Latin và cử tri gốc Phi ở Pennsylvania và Florida.
Các bang chiến lược mà ông Trump phải giành chiến thắng là 5 bang ông từng chiến thắng năm 2016 nhưng hiện đang được các đơn vị khảo sát độc lập dự đoán là đã trở thành các bang chiến địa, nơi tỷ lệ ủng hộ 2 ứng viên gần như ngang nhau. Những bang đó là Georgia, Ohio, Iowa, Bắc Carolina và Florida, tất cả bao gồm 84 phiếu đại cử tri.
Chiến thắng tất cả 5 bang này sẽ giúp ông Trump giành được 248 phiếu đại cử tri. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ phải đảm bảo rằng ông không được để mất bất kỳ bang nào trong số các bang trên dù thực tế cho thấy ông đang đối mặt với không ít thách thức. Gần đây, ông Trump đã tiến hành các cuộc vận động tranh cử ở Georgia và Iowa, 2 bang mà ông Biden và các thành viên đảng Dân chủ chạy đua vào Thượng viện đang cạnh tranh với tỷ lệ sít sao.
Iowa là một bang nông nghiệp của Mỹ với 6 phiếu đại cử tri. Nhà phân tích Mark Shelley - người đứng đầu khoa khoa học chính trị Đại học bang Iowa cho rằng: "Nếu Tổng thống Trump đang phải vất vả cạnh tranh để giành được 6 phiếu trên thì điều này cho thấy ông ấy đối mặt với một mối lo ngại nghiêm trọng”.
Trong một cuộc mít tinh vận động tranh cử hôm 14/10 ở Des Moines, thành phố lớn nhất bang Iowa, Tổng thống Trump đã khẳng định rằng: "Chưa có một Tổng thống nào làm được nhiều việc cho những người nông dân và các chủ trang trại, cho vành đai nông nghiệp, cho Iowa như tôi". Nhà lãnh đạo Mỹ cũng dẫn ra khoản trợ cấp 28 tỷ USD mà Quốc hội đã cung cấp cho bang này để bù đắp tổn thất cho những người nông dân trên khắp nước Mỹ trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc.
"Tôi hy vọng rằng các bạn sẽ nhớ đến điều đó vào ngày 3/11", ông Trump cho hay, đồng thời bày tỏ rằng ông "hơi lo ngại" khi các cuộc thăm dò dư luận cho thấy tỷ lệ rất sít sao ở Iowa.
Theo dữ liệu được một số nhà khoa học tại Đại học bang Iowa phân tích, ở các khu vực nông thôn của Iowa, những nơi nền kinh tế gắn liền với hoạt động sản xuất đậu nành và ngô, tỷ lệ ủng hộ ông Trump đang giảm dần. Cuộc chiến thuế quan của chính quyền Tổng thống Trump với Trung Quốc đã khiến những người nông dân ở Iowa chịu tổn thất nặng nề.
"Nếu ông ấy thua 5 điểm ở bang Iowa, ông ấy sẽ mất bang này", Dave Peterson, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học bang Iowa nhận định.
Tổng thống Trump cũng đang đối mặt với những thách thức tương tự ở các nơi khác. Nhà lãnh đạo Mỹ đã tiến hành chiến dịch vận động tranh cử ở Macon, Georgia hôm 16/10 với tuyên bố: "18 ngày kể từ bây giờ, chúng ta sẽ chiến thắng ở Georgia. Chúng ta sẽ giành chiến thắng thêm 4 năm nữa".
Những cuộc thăm dò dư luận gần đây nhất cho thấy ông Biden đang dẫn trước ở Georgia và 2 ứng viên tranh cử vào Thượng viện của đảng Dân chủ đều là những đối thủ mạnh.
“Cuộc bầu cử ở những bang có các đại cử tri đóng vai trò quyết định có thể chỉ còn tập trung vào việc các cử tri độc lập nhìn nhận khả năng ứng phó với dịch Covid-19 của ông Trump như thế nào", Timothy Hagle, giáo sư về khoa học chính trị tại Đại học bang Iowa cho hay.
"Họ sẽ tập trung vào những vấn đề đời thường mà chúng ta vẫn thảo luận trên bàn ăn, công việc và chăm sóc sức khỏe. Đại dịch đã khiến người dân thiệt hại về kinh tế và câu hỏi đặt ra là liệu họ có đổ lỗi cho ông Trump hay không?", chuyên gia này cho hay.
Nhìn chung, để tái đắc cử, Tổng thống Trump không chỉ cần bảo vệ các thành trì của đảng Cộng hòa mà còn phải giành thêm 5 bang dao động hiện nay và kéo thêm sự ủng hộ từ một số bang đang nghiêng về ông Biden. Cánh cửa hẹp này rõ ràng là thách thức lớn hơn so với năm 2016 nhưng không phải là không thể bước qua./.