Tuyên bố của Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra khi nước này đang thúc đẩy các nỗ lực cải thiện mối quan hệ với EU trong bối cảnh mối quan hệ với đồng minh Mỹ đang có nhiều căng thẳng.
Phát biểu tại họp báo ngày 29/8, ông Cavusoglu cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ nỗ lực thúc đẩy các cải cách chính trị, tập trung vào tư pháp, tự do và các quyền căn bản.
Ông Cavusoglu cũng cho rằng, các cuộc đàm phán nhằm hiện đại hóa thỏa thuận liên minh thuế quan giữa Thổ Nhĩ Kỳ và EU cần được nối lại. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ bày tỏ mong muốn sẽ được chứng kiến kết quả của các nỗ lực này, bao gồm cả vấn đề miễn thị thực.
Tuyên bố của Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra trước thềm cuộc họp Gymnich tại thủ đô Vienna của Áo trong 2 ngày 30-31/8. Cuộc họp với sự tham gia của Ngoại trưởng các nước thành viên EU và các nước ứng cử viên, sẽ là cơ hội để trao đổi quan điểm về những thay đổi trong chính sách đối ngoại.
Tiến trình gia nhập EU của Thổ Nhĩ Kỳ lâm vào bế tắc kể từ khi chính quyền nước này mạnh tay trấn áp sau cuộc đảo chính quân sự hồi năm 2016. Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ gần đây đang nỗ lực cải thiện mối quan hệ với EU trong bối cảnh căng thẳng với đồng minh lâu năm Mỹ gia tăng.
Bộ trưởng Tài chính Thổ Nhĩ Kỳ Berat Albayrak vừa có chuyến thăm Pháp, với hi vọng muốn đưa mối quan hệ với EU tiến tới một giai đoạn mới.
“Trong bối cảnh các chính sách của Mỹ đưa ra ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu và bất ổn khu vực, hợp tác thương mại giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Liên minh châu Âu đang trở nên ngày càng quan trọng hơn” ông Berat Albayrak nhấn mạnh. “Đây là thời điểm vàng cho mối quan hệ hợp tác kinh tế chính trị song phương, tạo cơ hội đưa mối quan hệ hai bên lên một giai đoạn mới”.
Theo giới quan sát, bất đồng với Mỹ đã đẩy EU và Thổ Nhĩ Kỳ trên cùng một con thuyền. Chính sách mới của Mỹ đang cho thấy sự phân cực ngày càng tăng trong mối quan hệ liên minh xuyên Đại Tây Dương.
Chỉ trong 12 tháng qua, sự căng thẳng giữa châu Âu và Mỹ đã leo thang hơn bao giờ hết, với việc Tổng thống Donald Trump đã không ngần ngại gọi EU là “ kẻ thù” thương mại.
EU và Mỹ cũng đang đứng ở hai bên chiến tuyến trong nhiều vấn đề xung đột toàn cầu cũng như chính sách đối ngọai lớn. Rõ ràng, EU không có ý định cúi đầu để Mỹ gây áp lực dễ dàng, ví dụ như trong thỏa thuận hạt nhân Iran.
Trong khi đó, mối quan hệ giữa 2 đồng minh lâu năm Mỹ-Thổ cũng đang bước vào giai đoạn sóng gió, với việc Mỹ gia tăng áp lực kinh tế nhằm vào quốc gia này.
Thổ Nhĩ Kỳ hiện cũng là một đối tác quan trọng trong nỗ lực của Liên minh châu Âu giải quyết cuộc khủng hoảng di cư. Do đó, việc EU và Thổ Nhĩ Kỳ xích lại gần nhau vào thời điểm này là vô cùng dễ hiểu.
Mặc dù vậy, khó có thể nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ và EU có thể quay trở lại thời kỳ “trăng mật” như vào đầu những năm 2000, với việc hai bên còn nhiều vấn đề cần giải quyết.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu ngày 29/8 cũng thừa nhận, Thổ Nhĩ Kỳ không hy vọng mở ra các chương mới liên quan đến tiến trình gia nhập EU trong thời gian Áo giữ cương vị Chủ tịch luân phiên của liên minh này.
Tuy nhiên, việc hai bên nhận thức được tầm quan trọng của mối liên hệ chính trị và kinh tế trong giai đoạn này, sẽ tạo cơ hội để giải quyết các thách thức chung.
Và điều quan trọng hơn cả, chính sách đối ngoại dựa trên nền tảng “Nước Mỹ trên hết” của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang chứng minh một thực tế là đang diễn ra xu hướng tái cấu trúc các liên minh trong những năm tới, cô lập Mỹ và làm suy yếu mối quan hệ của nước này với các đồng minh lớn trên toàn thế giới./.