Dự án trùng tu, tôn tạo trụ sở Tòa án nhân dân tối cao số 48-48A Lý Thường Kiệt, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội (giai đoạn 2) đã được Tòa án nhân dân tối cao điều chỉnh dự án đầu tư tại Quyết định số 44/QĐ-TANDTC-KHTC ngày 16/3/2021.
Trong đó, mục tiêu đầu tư xây dựng của Dự án là “giải phóng mặt bằng (GPMB) khu 48-48A Lý Thường Kiệt; trùng tu, tôn tạo, bảo tồn Trụ sở Tòa án nhân dân tối cao tại 48 Lý Thường Kiệt, phát huy những giá trị nổi bật của công trình Pháp cổ, đảm bảo điều kiện vật chất cho hoạt động của Tòa án nhân dân tối cao; tạo không gian tổng thể có tính thống nhất giữa thành phần trùng tu, tôn tạo, bảo tồn và xây mới cảnh quan, sân vườn nâng cao hiệu quả sử dụng trụ sở, bảo tồn kiến trúc lịch sử, đáp ứng tinh thần cải cách tư pháp đến năm 2020 tầm nhìn 2030”.
Đây là dự án đầu tư công, thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng theo Điều 62 Luật Đất đai 2013 trên cơ sở chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc (theo Thông báo số 401/TB-VPCP ngày 12/12/2016 của Văn phòng Chính phủ) với mục tiêu thực hiện chiến lược cải cách tư pháp tại Nghị Quyết số 49/NQ-TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị.
Dự án thuộc giai đoạn 2 của dự án xây dựng trụ sở làm việc mới của Tòa án nhân dân tối cao tại địa chỉ 43 Hai Bà Trưng, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội đã được khánh thành ngày 28/10/2020.
Công trình trụ sở mới Tòa án nhân dân tối cao tại 43 Hai Bà Trưng với phong cách kiến trúc tân cổ điển phù hợp với kiến trúc của toà nhà 48 Lý Thường Kiệt, tạo thành một quần thể thống nhất, có sự giao thoa giữa kiến trúc cũ và kiến trúc mới. Hai toà nhà đều được thiết kế đối xứng qua trục trung tâm, tạo sự cân bằng, mặt đứng các công trình mang phong cách tân cổ điển, với tổ hợp không gian kiến trúc tiện nghi đáp ứng được yêu cầu thẩm mỹ của công trình hiện đại mang tầm vóc, sự uy nghiêm, xứng tầm là cơ quan xét xử cao nhất của nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
Công trình trụ sở mới Tòa án nhân dân tối cao tại 43 Hai Bà Trưng đã được khánh thành trước đó
Cưỡng chế 10 hộ dân phục vụ dự án
Địa điểm 48 - 48A Lý Thường Kiệt có 38 chủ sử dụng (39 thửa đất). Thực hiện chủ trương của UBND Thành phố Hà Nội, UBND quận Hoàn Kiếm đã thực hiện công tác GPMB, bồi thường hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất thực hiện Dự án trùng tu, tôn tạo trụ sở Tòa án nhân dân tối cao số 48-48A Lý Thường Kiệt, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội (giai đoạn 2).
Ngày 11/4/2019, Sở Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành định vị mốc khu đất, bàn giao cho UBND quận Hoàn Kiếm để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án.
Ngày 24/5/2021, UBND quận Hoàn Kiếm ban hành Quyết định số 2089/QĐ-UBND về việc phê duyệt Kế hoạch thu hồi đất, điều tra, khảo sát, đo đạc, kiểm đếm và Thông báo thu hồi đất số 79/TB-UBND để thực hiện Dự án.
Theo UBND quận Hoàn Kiếm, trong suốt quá trình triển khai, toàn bộ các bước thực hiện công tác GPMB, bồi thường hỗ trợ tái định cư đều được thực hiện tổ chức công khai, niêm yết minh bạch theo đúng quy định, trình tự của pháp luật. UBND quận Hoàn Kiếm thường xuyên chỉ đạo Ban quản lý dự án ĐTXD, UBND phường Trần Hưng Đạo, Tổ công tác và các đơn vị có liên quan thường xuyên tổ chức các cuộc họp (lập thành biên bản) để lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của các hộ dân thuộc Dự án, đồng thời tuyên truyền, vận động (mỗi hộ từ 2-3 lần) để các hộ dân hiểu và chấp hành chủ trương GPMB của Nhà nước.
Trụ sở Tòa án nhân dân tối cao phố Lý Thường Kiệt bắt đầu có thiết kế sơ bộ từ năm 1900, đến năm 1905 được duyệt kinh phí trên cơ sở thiết kế được chấp thuận. Công trình xây dựng từ 1906-1911, không có hàng rào bảo vệ, chỉ có cây xanh và tuyến đường đi bao quanh công trình. Năm 2019, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao đã bằng xếp hạng Di tích Kiến trúc-Nghệ thuật cấp quốc gia cho trụ sở Tòa án nhân dân tối cao.
UBND quận và liên ngành cũng đã báo cáo thành phố nâng mức hỗ trợ cho 36 chủ sử dụng đất có vị trí 2, 3, 4, phố Lý Thường Kiệt. Đến thời điểm hiện tại, 28/38 chủ sử dụng nhà đất đã nhận tiền bồi thường hỗ trợ và bàn giao mặt bằng cho Ban quản lý dự án ĐTXD quận để Ban bàn giao các diện tích này cho Tòa án nhân dân tối cao thực hiện dự án trùng tu, tôn tạo.
Đối với 10 chủ sử dụng nhà đất chưa chấp hành chủ trương GPMB, thu hồi đất của Nhà nước, ngày 13/6/2022, UBND quận Hoàn Kiếm đã ban hành Quyết định cưỡng chế thu hồi đất đối với 08/10 chủ sử dụng nhà đất. Sau 45 ngày kể từ khi ban hành Quyết định cưỡng chế, cơ quan chức năng sẽ tiến hành cưỡng chế theo quy định của pháp luật.
Đối với 2 chủ sử dụng đất còn lại, Phòng TN&MT, Ban quản lý dự án ĐTXD quận và các đơn vị liên quan đang tham mưu UBND quận ban hành quyết định cưỡng chế thu hồi đất đối với 2 chủ sử dụng nhà, đất này.