Tuy nhiên, dường như Cục Quản lý Cạnh tranh, Bộ Công Thương - đơn vị có chức năng và quyền hạn lớn nhất trong xử lý sai phạm dường như đã bỏ quên những cánh tay nối dài của mình trước các sai phạm của Thiên Ngọc Minh Uy tại các địa phương?
Khắp nơi sai phạm
Theo những thông tin công bố trên báo chí từ cuối năm 2015 đến nay, có thể thống kê những sai phạm của TNMU như sau:
Tháng 10/2015, qua kiểm tra 7 cơ sở bán hàng đa cấp đóng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk, thuộc Công ty TNHH TNMU, cơ quan chức năng phát hiện tất cả các cơ sở bị kiểm tra đều có sai phạm.
Sở Công Thương tỉnh Đắk Lắk đã quyết định xử phạt hành chính 4 cơ sở bán hàng đa cấp thuộc Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy với tổng số tiền 18 triệu đồng.
Ngoài ra, 3 cơ sở kinh doanh hàng đa cấp khác là Thiên Ngọc VI, Thiên Ngọc 12 và Thiên Ngọc IV có một số sai phạm nhưng do nằm ngoài phạm vi xử lý của Sở nên đã làm văn bản chuyển ra Cục Quản lý Cạnh tranh - Bộ Công Thương để có hướng xử lý, xử phạt.
Cụ thể, tại cơ sở Thiên Ngọc đã vi phạm kinh doanh hàng hóa nhập khẩu có nhãn gốc bằng tiếng nước ngoài nhưng không có nhãn phụ bằng tiếng Việt; kinh doanh hàng hóa có nhãn nhưng thông tin không đúng bản chất, không đúng sự thật về hàng hóa đó; không thực hiện khám sức khỏe định kỳ cho đối tượng thuộc diện phải khám sức khỏe định kỳ (5 người).
Tháng 11/2015, đoàn kiểm tra liên ngành 389 tỉnh Vĩnh Long tiến hành kiểm tra 6 cơ sở bán hàng đa cấp thuộc Công ty TNMU trên địa bàn toàn tỉnh Vĩnh Long.
Các cơ sở này đều vi phạm các lỗi như: Hàng hóa không hóa đơn chứng từ, nhãn hàng hóa sai qui định, báo cáo hàng nhập xuất không khớp và báo cáo doanh số người tham gia không trung thực có dấu hiệu trốn thuế; không thông báo với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền theo quy định trước khi thực hiện khuyến mãi; sản phẩm mỹ phẩm ra thị trường kê khai không trung thực các nội dung đã cam kết trong phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm; sản phẩm mỹ phẩm ghi nhãn không đầy đủ nội dung theo quy định của pháp luật
Tháng 3/2016, tại Gia Lai, Chi Cục Quản lý Thị trường Gia Lai được sự ủy quyền của Cục Quản lý Cạnh tranh đã xử phạt 240 triệu đồng với các cơ sở của TNMU tại địa phương này với các lỗi vi phạm là kinh doanh hàng hóa có điều kiện (thực phẩm chức năng) nhưng không có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh theo quy định; không tuân thủ quy định trong quy tắc hoạt động và chương trình bán hàng đa cấp đã đăng ký với cơ quan có thẩm quyền;
Tháng 4/2016, tại Quảng Ninh, cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh đã kiểm tra bất thường chi nhánh Công ty đa cấp TNMU tại tòa nhà Licogi (phường Hồng Hải, TP Hạ Long) và cơ sở Ngọc Thái - Móng Cái thuộc Công ty TNHH TNMU. Quá trình kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện nhiều sai phạm như:
Tại kho hàng của cơ sở Ngọc Thái - Móng Cái còn tồn 56 mặt hàng nằm trong danh mục hàng hóa bán hàng đa cấp và 10 hộp viên Ngưu chương chi số 1 có dán tem phụ và dán bổ sung, sửa chữa sai lệch về thông tin hàng hóa, về đối tượng sử dụng.
Đồng thời, cơ sở này chưa xuất trình được hồ sơ bán hàng của cơ sở; danh mục người tham gia bán hàng đa cấp, thông tin về số lượng, loại hàng hóa, trị giá hàng hóa, thời gian, hóa đơn mua bán hàng hóa; hoa hồng trả thưởng, lợi ích kinh tế; thẻ thành viên của người tham gia bán hàng đa cấp tại địa điểm hoạt động kinh doanh.
Trong năm 2015, TP Đà Nẵng kiểm tra 11 cơ sở bán hàng đa cấp của TNMU thì có đến 10 cơ sở vi phạm. Đa số các cơ sở vi phạm về nhãn hàng hóa và không có giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm.
Tổng số tiền xử phạt trong năm 2015 là 118,5 triệu đồng.
Tại các địa phương như Vĩnh Phúc, Thái Bình, Hà Tĩnh, Thanh Hóa.. khi tiến hành thanh, kiểm tra hoạt động bán hàng đa cấp tại các cơ sở của TNMU đều phát hiện các dấu hiệu sai phạm.
Nhưng vẫn bình an
Cuối tháng 3/2016, ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công Thương kí quyết định thành lập đoàn kiểm tra liên ngành về việc chấp hành pháp luật tại 7 công ty kinh doanh đa cấp.
Cụ thể, kiểm tra 7 công ty, gồm Công ty TNHH Thiên Ngọc Minh Uy, Công ty TNHH Unicity Maketing Việt Nam, Công ty TNHH Amway Việt Nam, Công ty cổ phần Tập đoàn Liên kết Việt Nam, Công ty cổ phần Liên kết Tri thức, Công ty cổ phần Liên Minh tiêu dùng Việt Nam, Công ty TNHH Nhượng quyền Thăng Long.
Theo dự kiến, giữa tháng 5/2016, đoàn thanh tra sẽ đưa ra kết luận thanh tra. Tuy nhiên, ngay từ đầu tháng 4/2016, một tài liệu quan trọng là Biên bản Kiểm tra tại TNMU của đoàn công tác đã được tiết lộ.
Theo đó, đoàn kiểm tra này bắt đầu hoạt động kiểm tra tại TNMU từ ngày 24/3 đến ngày 26/3 với nhiều nội dung kiểm tra như: Hồ sơ pháp lý của Thiên Ngọc Minh Uy về bán hàng đa cấp; các nhóm hàng; kết quả kinh doanh đa cấp; thực hiện nghĩa vụ ngân sách; và cuối văn bản của đoàn kiểm tra này có phần nhận xét của đoàn kiểm tra.
Điều đáng nói là những nội dung kiểm tra trên đều cho ra những số liệu và tư liệu rất "sạch" về TNMU. Đoàn kiểm tra cũng đưa ra ý kiến nhận xét có phần: "Công ty đã thực hiện quy định của pháp luật về kinh doanh đa cấp".
Chính những nhận xét này đã gây bão trong dư luận khi hàng loạt các cơ quan báo chí đã đưa tin với nội dung: Bộ Công Thương không phát hiện sai phạm tại TNMU.
Trước phản ứng của dư luận, lãnh đạo Cục Quản lý Cạnh tranh nhanh chóng lên tiếng đính chính lại thông tin việc chưa có kết luận cuối cùng về việc thanh kiểm tra tại TNMU.
Tính đến nay, gần 9 tháng đã trôi qua kể từ thời điểm thành lập đoàn kiểm tra về 7 công ty đa cấp. Tuy nhiên, kết quả thanh tra về TNMU vẫn bặt tăm.
Trong thời gian này, nhóm PV tiếp nhận hàng trăm các trường hợp người tham gia tố giác sai phạm của TNMU và hầu hết những tư liệu mà nhóm PV thu thập được đều thể hiện những lời tố giác trên là có cơ sở.
Mặt khác, cũng trong thời gian bị thanh tra này, PV ghi nhận được rất nhiều tư liêu thể hiện các dấu hiệu rõ ràng về sai phạm trong kinh doanh đa cấp diễn ra tại TNMU như: dụ dỗ rất nhiều sinh viên bằng quyền lợi ảo, đưa sinh viên đi vay nặng lãi để tham gia vào kinh doanh đa cấp; các hành vi có dấu hiệu của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản khi nhiều người tham gia kí hợp đồng bán hàng đa cấp tại TNMU bị các đối tượng tại TNMU lập hồ sơ giả mạo để rút tiền của mình thông qua hình thức hủy hợp đồng.
Nhóm PV đã nhiều lần liên hệ cung cấp thông tin về các tư liệu chứng minh rất nhiều sai phạm của TNMU với Cục Quản lý Cạnh tranh và đề nghị Cục Quản lý Cạnh tranh xem xét những tư liệu này.
Làm việc với PV, ông Trịnh Anh Tuấn, Cục Phó Cục Quản lý Cạnh Tranh (Bộ Công Thương) cho hay: Cục Quản lý Cạnh tranh đang gửi công văn yêu cầu Sở Công Thương và Chi cục Quản lý Thị trường các tỉnh cung cấp hồ sơ xử lý sai phạm của TNMU từ các địa phương về để thống kê.
Tuy nhiên, các sai phạm này chủ yếu có giá trị tham khảo vì mỗi hành vi chỉ bị xử lý 1 lần.
Nhiều chuyên gia pháp lý nhận cho rằng: Khi công ty TNMU bị xử phạt tại nhiều địa phương thì Bộ Công Thương hoàn toàn có thể thống kê lại các lỗi vi phạm, các lần xử phạt này để xem xét việc rút giấy phép đăng kí kinh doanh bán hàng đa cấp với công ty này theo qui định của pháp luật.
Nếu Bộ Công Thương không quan tâm tới các hồ sơ xử lý sai phạm từ cơ quan thuộc ngành dọc của mình tại các địa phương thì rõ ràng Bộ này đã bỏ quên những “cánh tay” nối dài rất hữu hiệu của mình.
Phóng viên cũng đề nghị Cục Quản lý Cạnh tranh cung cấp hồ sơ xử lý sai phạm tại các công ty đa cấp vừa bị rút giấy phép để dư luận có thể so sánh các lỗi của 4 công ty đa cấp này phạm phải so với các lỗi mà Thiên Ngọc Minh Uy đã bị xử lý tại các địa phương nhưng đại diện Cục Quản lý Cạnh tranh từ chối yêu cầu này.
(Còn tiếp)