Vào khoảng tháng 5/2017, một viên tướng danh tiếng Venezuela đã gửi tới Nhà Trắng một đề nghị bất thường: Tướng Ivan Hernández, Tư lệnh Lực lượng Bảo vệ Phủ Tổng thống kiêm Giám đốc Tổng cục Phản gián Quân đội Venezuela muốn đưa đứa con 3 tuổi của mình tới Boston để phẫu thuật não và cần Mỹ cấp visa cho gia đình ông.
Sau vài ngày thảo luận nội bộ căng thẳng, Chính quyền non trẻ của Tổng thống Donald Trump đã từ chối lời đề nghị với lập luận họ không nhận thấy lợi ích gì khi giúp đỡ thành viên của một chính phủ đối lập với Mỹ.
Thông tin trên được chính một cựu quan chức Mỹ và một nhân vật khác am hiểu tình hình nội bộ tiết lộ với hãng thông tấn AP ngày 3/5/2019.
Theo AP, quyết định trên có thể đã rơi vào quên lãng nếu như Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton không lên tiếng quở trách tướng Hernandez trong một bài phát biểu trên truyền hình với tư cách là một trong ba nhân vật cấp cao Chính phủ Venezuela đương nhiệm đã rút lui khỏi kế hoạch đảo chính, được cho là vào phút cuối, nhằm lật đổ Tổng thống Nicolás Maduro.
Đây có lẽ cũng chỉ là một trong số ít những cơ hội hiếm hoi đã bị Mỹ bỏ lỡ để lấy lòng giới quân sự Venezuela vốn dĩ rất khó tiếp cận này.
Không những thế, Mỹ cũng đã từ chối một kênh liên lạc hậu trường với thủ lĩnh của những quân nhân có khả năng hợp tác với Mỹ, đó là Bộ trưởng Quốc phòng Vladimir Padrino Lopez.
Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro (phải) và Bộ trưởng Quốc phòng Vladimir Padrino Lopez. Ảnh: AP
Ông Bolton cho biết, tướng Hernández, Bộ trưởng Quốc phòng Padrino và Chánh án Tòa án Tối cao Maikel Moreno đã chọn đứng về phe Tổng thống Maduro vào đúng thời khắc quyết định: Đó là khi nhà lãnh đạo đối lập Juan Guaidó xuất hiện trên cầu vượt cao tốc bên cạnh một nhóm binh sĩ kêu gọi phát động "giai đoạn cuối cùng" của chiến dịch mang tên Tự do.
Ba quan chức cấp cao trên không trực tiếp phủ nhận họ đã tham gia vào các cuộc thương thuyết với lực lượng đối lập nhưng đã lên tiếng khẳng định trung thành với Tổng thống Maduro và giữ nguyên vị trí của mình hiện nay.
Tuy nhiên, chia sẻ với AP, một số nhà phân tích bày tỏ hoài nghi việc các quan chức quân đội cấp cao đó, những người đã thâu tóm được quyền lực rộng lớn dưới thời lãnh đạo của ông Maduro và bị Mỹ trừng phạt, lại thực sự phản bội lại ông.
Thay vào đó, họ phỏng đoán rằng, phe đối lập Venezuela, và rộng hơn nữa là Mỹ, có lẽ đã bị các đặc vụ tình báo Cuba ở Venezuela chơi một vố quá đau.
"Họ cố gắng mua chuộc chúng tôi cứ như thế chúng tôi là những lính đánh thuê", ông Padrino phát biểu ngày 2/5 bên cạnh Tổng thống Maduro.
Trong suốt nhiều năm, giới chức Mỹ đã tìm đủ mọi cách để tiếp cận với quân đội Venezuela - lực lượng vốn có ảnh hưởng rất lớn trên chính trường nước này. Thế nhưng, kể từ sau khi nhà lãnh đạo Hugo Chavez rà soát kỹ lưỡng sự ảnh hưởng của Mỹ trong bộ máy quân đội thì các cơ hội của Washington đã giảm đi rất nhiều.
Trở lại trường hợp xin visa của tướng Hernandez. Một lá thư gửi tới Đại sứ quán Mỹ ở Venezuela từ Bệnh viện nhi Boston viết rằng, con trai tướng Hernandez đã nhận được giấy phép phẫu thuật vào ngày 14/3/2017 và gia đình ông đã đặt cọc 150.000 USD.
Để tạo điều kiện tốt nhất cho đứa trẻ, Bệnh viện nhi Boston đề nghị cả tướng Hernandez và vợ ông nên được cấp visa sang chăm sóc con với thời gian nghỉ dưỡng dự kiến khoảng 2 tháng.
Sau khi đề nghị cấp visa vì mục đích nhân đạo bị từ chối, một cựu quan chức cấp cao của Venezuela có quan hệ hợp tác với cơ quan thực thi luật pháp Mỹ đã đứng ra đại diện cho tướng Hernandez nhờ cậy tới các quan hệ của ông ở Washington.
Thế nhưng, một lần nữa đề nghị lại bị rơi vào quên lãng. Lý do, như một trong những nguồn tin của AP tiết lộ, là thiếu sự hiểu biết chiến lược giữa các nhà hoạch định chính sách chóp bu ở Nhà Trắng và Bộ Ngoại giao.
Tổng thống Maduro phát biểu trước lực lượng vũ trang Venezuela